Program wczesnego wspomagania rozwoju dziecka 7.doc

Program wspomagania rozwoju dziecka 7 - letniego

WSTĘP

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka jest to szeroko zakreślona pomoc, ukierunkowana na usprawnienie funkcjonowania dziecka o nieprawidłowym rozwoju we wszystkich sferach jego życia.
Wczesne wspomaganie ma za zadanie nie tylko poprawić aktualny stan funkcjonowania dziecka, ale często zapobiegać jego pogorszeniu się.
Za podjęciem jak najwcześniejszej stymulacji rozwoju dzieci przemawiają takie przesłanki:
- wyjątkowo duża plastyczność centralnego układu nerwowego we wczesnym okresie
rozwoju i związana z tym możliwość usprawniania zaburzonych funkcji,
- możliwość zahamowania rozwoju zaburzeń i niekorzystnych zmian,
- małe dzieci uczą się szybciej, są bardziej podatne na stosowane różnorodne rodzaje terapii,
- rodzice małych dzieci mają więcej sił i zapału, są bardziej zaangażowani we współpracę ze specjalistami i własny udział w terapii.
Im wcześniej postawi się diagnozę i podejmie działania mające na celu stymulację rozwoju dziecka, tym większe są jego szanse, a rokowania lepsze.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program pod tytułem ,, Wspomaganie rozwoju dziecka siedmioletniego” przeznaczony jest do dodatkowej pracy dydaktyczno- wychowawczej dla chłopca. Chłopiec uczęszcza do grupy, w której zdecydowaną większość stanowią dzieci nie obciążone deficytami rozwojowymi.
Praca nauczyciela z tym dzieckiem koncentruje się nie tylko na przekazywaniu wiedzy, kształtowaniu niezbędnych umiejętności i nawyków, ale także na wyrabianiu postaw społecznych. Takie postępowanie ukształtuje w nim przekonanie, że nie różni się od innych dzieci w grupie rówieśniczej. Pozytywnie wpłynie na jego samopoczucie, wzmocni samoakceptacje. Program pracy rewalidacyjnej opracowano z uwzględnieniem opinii psychologiczno- pedagogicznej. Na tej podstawie wytyczony został charakter podejmowanych działań.

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA

Chłopiec uczęszcza  do grupy dzieci 6- letnich. Powtarza klasę,, 0” według specjalistów z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w takie rozwiązanie daje dużą szansę na pełniejsze przygotowanie dziecka do nauki szkolnej.

Przeprowadzony wywiad z matką dziecka dostarczył informacje o środowisku rodzinnym i rozwoju dziecka. Patryk jest wychowywany w rodzinie pełnej. Jest jedynakiem. Rodzina jest bez obciążeń genetycznych, psychicznych i fizycznych. Rodzice, dziadkowie są zdrowi. Z przeprowadzonego wywiadu z matką wynikało, że ciąża matki zakończyła się przedwcześnie. Patryk urodził się w siódmym miesiącu ciąży, z małą masą urodzeniową i osiągnął 6 punktów skali Apgar i dlatego długi czas leżał w inkubatorze. Ponadto podczas pobytu w inkubatorze dostawał szereg lekarstw w tym antybiotyki o różnym spektrum.

Problemy uwidoczniły się w grupie rówieśniczej w przedszkolu, do którego zaczął uczęszczać w wieku 5 lat. Patryk od samego początku pobytu w przedszkolu wykazywał się innym zachowaniem w porównaniu do swoich rówieśników. Chłopiec niechętnie uczestniczył w zajęciach związanych z nauką pisania, czytania oraz unikał wszelkich ćwiczeń grafomotorycznych. Niska  sprawność manualna przejawiała się w jego pracach plastycznych. Jego prace cechowała niedokładność, mało było w nich szczegółów a niekiedy widać było jedynie kreski postawione nieprecyzyjnie bez żadnego nacisku na kartkę. Podczas trzymania narzędzia piśmienniczego widać było duże napięcie ręki - kredka, ołówek, pędzel, nożyczki. Nie lubił również prac technicznych, gdyż jego ruchy były nieprecyzyjne, niedokładne Tempo pracy chłopca było bardzo wolne. Chłopiec zamknięty w sobie, bardzo mało mówił, trudno się z nim porozumieć, niechętny do współpracy  Podczas pracy był spięty i wymagał częstych przerw oraz pomocy oraz ciągłego wsparcia ze strony nauczyciela. Miał  duże trudności w porozumiewaniu się z kolegami i nauczycielami. Kontakt werbalny ograniczał się do gestów oczami i wpatrywaniem wzrokiem w stronę nauczycielki. Na zajęciach siedział cicho wykonując polecenia nauczycielki tylko wtedy jak ona siedziała obok niego i kontrolowała jego poczynania. Na zadawane pytania nie odpowiadał. Zaobserwowany przez nauczycielkę podczas zabawy dowolnej lub czasu wolnego rozmawiał sam ze sobą mówiąc coś pod nosem, bądź czytając jakąś książkę. Podejmował działania samodzielnie, najczęściej układał układanki logiczne.

Ma trudności z opanowaniem wiadomości i umiejętności niezbędnych do nauki czytania, pisania i liczenia. Przejawia się to przede wszystkim zapominaniem liter, cyfr, znaków.

Mimo zachęcania, wręcz zapraszania do wspólnych zabaw bardziej obserwował zabawę nie uczestnicząc w niej. Wolał samotnie biegać, nie zwracając uwagi na innych. W trakcie zajęć często się dekoncentrował, nie wykonywał poleceń do końca, denerwował się. Potrzebował stałej pomocy i bliskiego kontaktu z nauczycielem.

Patryk  za zgodą rodziców odroczony został od obowiązku nauki szkolnej, ponieważ nie zrealizował w pełni programu przeznaczonego dla zerówki.

Patryk  ponadto pozostaje cały czas pod opieką PCE w Kamiennej Górze, neurologa, którego systematycznie odwiedza pod opieką rodziców.

Ma wadę wymowy. Matka systematycznie kontaktuje się z logopedą  i wykonuje zalecenia poradni.

WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z OBSERWACJI DZIECKA

Mocne strony dziecka:
• Znajomość liter i cyfr
• Dobra spostrzegawczość wzrokowa
• Umiejętność pracy z komputerem: biegłość, koncentracja

Słabe strony dziecka:
• Obniżona sprawność manualna
• Mały zasób słownictwa
• Słaby rozwój słuchu fonemowego
• Słabe opanowanie pojęć i umiejętności matematycznych
• Niechęć do współpracy
• Niska umiejętność dokonywania analizy i syntezy wzrokowej

• Słaba komunikacja

• Brak samodzielności w działaniu

CEL OGÓLNY

Stymulacja rozwoju dziecka zwłaszcza w sferze umysłowej, emocjonalnej i motorycznej.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

• stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia a także działania,
• wykonywanie ćwiczeń rozwijających percepcję wzrokową, słuchową, koordynację wzrokowo- ruchową,
• usprawnienie motoryki dużej i małej,
• rozwijanie myślenia matematycznego,
• doskonalenie umiejętności czytania,
• kształtowanie wiary we własne możliwości

W programie zajęć wykorzystano następujące metody psychologiczno- pedagogiczne pracy z dzieckiem:

• Metody: słowne, praktyczne, oglądowe, problemowe
• Elementy ćwiczeń według Metody Dobrego Startu M. Bogdanowicz
• Elementy ćwiczeń relaksacyjnych

TREŚCI EDUKACYJNE

Treści edukacyjne są tak dobrane, aby rozwijać dziecko w obszarze edukacji:

• Rozumienia informacji przekazywanych w sposób niewerbalny
• Doskonalenie sprawności słuchowej i mowy
• Doskonalenie sprawności wzrokowej i orientacji przestrzennej
• Sprawności manualnej

PROGRAM WCZESNEGO WSPOMAGANIA UWZGLĘDNIA NASTĘPUJĄCE ZAŁOŻENIA

• Rozwijanie motoryki dużej i małej ( kształtowanie rytmicznych, płynnych ruchów pisarskich, gimnastyka nadgarstka, dłoni i palców, rozmaite ćwiczenia manualne).

• Rozwijanie orientacji w schemacie własnego ciała i przestrzeni poprzez: wskazywanie i nazywanie części ciała, układanie przedmiotów względem siebie.

• Rozwijanie mowy.

• Stosowanie wzmocnień pozytywnych- pochwał za zaangażowanie w przezwyciężaniu trudności, zauważanie i nagradzanie własnej inicjatywy czy samodzielności w różnych dziedzinach na co dzień.

• Ćwiczenia stymulujące i korekcyjne, zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych i ich koordynacji przebiegających w formie zabaw i gier na materiale konkretnym i słownym oraz działanie psychoterapeutyczne.

1. ĆWICZENIA  ROZWIJAJĄCE SPRAWNOŚCI  MANUALNE

a.     ćwiczenia rozmachowe rozluźniające napięcia mięśni ramion i przedramienia

o        zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn (kartony, gazety, arkusze szarego papieru) dużym pędzlem, ruchami pionowymi lub poziomymi z zachowaniem kierunku od lewej do prawej, z góry na dół,

o      zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem,

o      pogrubianie konturów dużych form geometrycznych dużych rysunków,

o      malowanie dużych form kulistych, płynnym, ciągłym ruchem,

o      malowanie dużych szlaczków.

b.     ćwiczenia manualne czyli usprawniające małe ruchy: dłoni, nadgarstka i palców:

o      montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocków, krążków itp.),

o      układanki płaskie, klockowe, wtyczkowe z zachowaniem stopniowania trudności: na wzorze, według wzoru, bez wzoru,

o      modelowanie z wykorzystaniem plasteliny lub modeliny: ugniatanie, robienie kulek, wałków, obwodzenie wałkami wzorów geometrycznych i innych figur, wypełnianie różnych powierzchni (domek, koło), tworzenie ornamentów i szlaczków (wg wzoru i z pamięci),

o      nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach, 

o      wydzieranki i wypełnianie konturów figur geometrycznych, rysunków i cyfr,

o      wycinanie z papieru z uwzględnieniem stopnia trudności: cięcie po linii prostej, falistej, wycinanie form geometrycznych i konturowych rysunków,

o      wycinanki-naklejanki z papieru, materiału, włóczki itp.,

o      szycie ściegiem fastrygowanym-przewlekanie igły z nitką przez otworki w tekturce,

o      łamanki papierowe (łódeczki, samoloty itp.),

o      ćwiczenia rozluźniające napięcie mięśniowe dłoni, strzepywanie wody, wytrzepywanie piasku z rękawów,

o      stemplowanie (stempelki konturowe zwierząt, kwiatów itp.).

c.      ćwiczenia graficzne usprawniające drobne ruchy ręki ułożonej w pozycji jak przy pisaniu:

o      pogrubianie konturów figur geometrycznych, szlaczków, konturów obrazków,

o      rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym,

o      rysowanie za pomocą szablonów (zewnętrznych i wewnętrznych) figur geometrycznych i prostych przedmiotów,

o      kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną,

o      zamalowywanie kredkami małych przestrzeni (obrazków z książeczek do malowania konturów, stempelków ),

o      rysowanie szlaczków litero podobnych w liniaturze: po wzorze, po kropkach, kończenie rozpoczętego wzoru i samodzielne kontynuowanie wzoru,

o      rysunki dowolne markerami, kredkami świecowymi, kredkami ołówkowymi.

     Zastosowano w programie ćwiczenia sprawności manualnej i koordynacji ruchowo-wzrokowo-słuchowej ze względu na opóźnioną grafomotorykę  z powodu ...... i ze względu na słabą koncentrację uwagi. Są to doskonałe ćwiczenia relaksacyjne i motywacyjne.

2. ĆWICZENIA FUNKCJI SŁUCHOWEJ I MOWY

ćwiczenia wrażliwości słuchowej, koncentracja na bodźcu słuchowym, różnicowanie dźwięków, pamięć słuchowa: 

·         wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków dochodzących z najbliższego otoczenia i ich lokalizacja (szmery, szelesty, odgłosy kroków, pojazdów itp.),

·         rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty perkusyjne oraz lokalizacja (skąd dźwięk dochodzi),

·         dobieranie rymujących się nazw obrazków,

·         nauka na pamięć łatwych rymujących się wierszyków

Ćwiczenia udoskonalające funkcje językowe:

·         opowiadanie obrazka,

·         nadawanie tytułu obrazkowi lub historyjce,

·         opowiadanie historyjki obrazkowej wcześniej samodzielnie ułożonej,

·         kształtowanie prawidłowej wymowy poprzez naśladowanie przez chłopca pra  widłowego wzorca,

·         budowanie zdań ,

·         ćwiczenia w poprawnym używaniu wyrażeń przyimkowych: na, do, w, przed, z,

·         zapamiętywanie wierszyków, piosenek.

3. ĆWICZENIA FUNKCJI WZROKOWEJ I ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ NA PODSTAWIE MATERIAŁU KONKRETNEGO (OBRAZKOWEGO) I ABSTRAKCYJNEGO (GEOMETRYCZNEGO I LITEROWEGO - BEZ CZYTANIA)

     Ćwiczenia funkcji wzrokowych i orientacji przestrzennej, mają na celu usprawnić pamięć bezpośrednią , spostrzegawczość w zakresie stałości kształtów i stosunków przestrzennych.

·         dobieranie par jednakowych obrazków (dobieranki, loteryjki, domino),

·         dobieranie par jednakowych figur geometrycznych (jw.),

·         odtwarzanie z pamięci układów elementów (obrazków, przedmiotów, figur geometrycznych),

·         rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów (jw.)-zabawa "Co tu się zmieniło"

·         układanie obrazków według instrukcji słownej (po lewej, po prawej ,na górze, na dole, za, przed, itp., wskazywanie obrazków o określonym położeniu, samodzielne określanie ich położenia,

·         układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazywane (różne obrazki, długie, krótkie ekspozycje),

·         układanie obrazków z części(układanki płaskie i klockowe),

·         układanie historyjek obrazkowych,

·         rysowanie kompozycji za pomocą szablonów rysunkowych i geometrycznych,

·         budowanie według wzoru kompozycji z klocków,

·         wyszukiwanie różnic i podobieństw między obrazkami,

BIBLIOGRAFIA

Bogdanowicz M. Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania wg. H. Tymichowej, Fokus, Gdańsk 1985

Bogdanowicz M Metoda Dobrego Startu pracy z dzieckiem w wieku od 5-10 lat, WsiP, Warszawa, 1985

DenissonP.E Kinezjologia edukacyjna dla dzieci. Podstawowy podręcznik kinezjologii edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli, Międzynarodowy Instytut Nemokinezjologii, Warszawa 2003

Fleming J. Po prostu zaczynamy. Praktyczne porady z zakresu pedagogiki, zabawy, tłum. M. Jałowiec Kielce1999

Franczyk A., Krajewska K. Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju. Ćwiczenia i zabawy do wykorzystania w pracy dydaktyczno terapeutycznej dla nauczycieli i terapeutów pracujących z dziećmi o specyficznych potrzebach edukacyjnych, Impuls, Kraków 2002

Kapica G. Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym, Warszawa 1986

Kwiatowska M.( red.) Podstawy pedagogiki przedszkolnej, WSiP, Warszawa 1988

Gruszczyk- Kolczyńska E. Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się Matematyki, WSiP Warszawa 1997

Spionek H. Zaburzenia w rozwoju uczniów, a niepowodzenia szkolne, Warszawa 1976

Zakrzewska B. Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu. WSiP 1976

Zgrychowa I. Chore dziecko chce się bawić, Warszawa 1987