6

   I Niedziela Adwentu, 3 grudnia 2006 r.

W naszym życiu doczesnym nie potrafimy odkryć pełnego wymiaru tego, co Bóg – poprzez swego Syna – uczynił dla wszystkich ludzi i dla każdego z osobna. Pełnia poznania misterium Chrystusa możliwa będzie dopiero
w wieczności. W ciągu roku, poprzez liturgię, Kościół prowadzi swoich wiernych do coraz pełniejszego rozumienia
i doświadczenia Tajemnicy Syna Bożego. Z tego powodu Osoba Jezusa Chrystusa znajduje się w centrum liturgii sprawowanej w ciągu roku w Kościele.

Rok Liturgiczny, nazywany też Rokiem Pańskim lub Kościelnym, rozpoczyna się od przygotowania do przeżycia tajemnicy wcielenia, czyli
od pierwszej Niedzieli Adwentu. Po zakończeniu Okresu Adwentu (który obejmuje czas czterech niedziel poprzedzających Uroczystość Bożego Narodzenia) następuje celebrowanie tajemnicy narodzenia Syna Bożego (Okres Bożego Narodzenia),
a następnie – poprzez krótki czas przypominania publicznej działalności Jezusa (Okres Zwykły) – Kościół wchodzi w przeżywanie najważniejszej tajemnicy historii zbawienia – odkupienia.
W Okresie Wielkiego Postu wierni przygotowują się
do przeżycia tajemnicy paschalnej – będącej w centrum misji Jezusa i w centrum Roku Liturgicznego (Triduum Paschalne), a w Okresie Wielkanocnym ukazuje radość płynącą z faktu dokonanego zbawienia ludzkości i zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią. Po zakończeniu tego okresu – aż do Niedzieli Chrystusa Króla Wszechświata kontynuowany jest Okres Zwykły, który obejmuje inne święta i uroczystości przypominające i uobecniające misję Jezusa Chrystusa.

Z Jezusem oraz Jego zbawczym dziełem nierozerwalnie związana jest Maryja, w której dostrzegamy „znak na niebie”, owoc Odkupienia, wezwanie do szczęścia wiecznego oraz nadzieję na pełnię zbawienia. Stąd w Roku Liturgicznym umieszczony jest cykl świąt maryjnych, nawiązujący
do najważniejszych wydarzeń związanych z życiem
i posłannictwem Matki Zbawiciela.

Święci, męczennicy i wyznawcy, dzięki łasce Bożej, doszli do takiego podobieństwa
do Boga, że stali się wzorem i pomocą dla tych, którzy przeżywają jeszcze swoją doczesność. Ci, którzy z Jezusem współcierpieli, dzisiaj mają udział w Jego chwale, wielbią Boga doskonalej od nas
i wstawiają się za nami. Dla upamiętnienia ich ziemskiego życia Kościół wspomina ich w określone dni Roku Liturgicznego. Przykład życia świętych pociąga nas i zachęca do pójścia drogą zbawienia.

Tajemnice Pańskie każdego roku na nowo oświetlają również nasze życie, nasze problemy i doświadczenia. Dobry Bóg nieustannie przychodzi
z wszechstronną pomocą człowiekowi, uwzględniając jego potrzeby fizyczne
i duchowe, jest obecny pośród jego zagubienia, ciemności, tęsknot i oczekiwań. Tajemnice Roku Liturgicznego mają nas wspierać w naszej indywidualnej drodze do ojczyzny niebieskiej. Przeżywanie każdego roku Bożych tajemnic daje człowiekowi szansę, aby na nowo podjąć trud naśladowania Chrystusa i Jego świętych.

W tym wydaniu naszej parafialnej gazetki proponujemy refleksję
nad rozpoczynającym się właśnie nowym Rokiem Liturgicznym, a w szczególności nad pierwszym jego okresem: Adwentem. Niech nadchodzące dni będą dla każdego z nas okazją do nowych owocnych spotkań z Chrystusem i czasem naszego intensywnego wzrostu w wierze.

Redakcja

Boże, z Twej woli w łonie Maryi Dziewicy odwieczne Słowo przyjęło ludzkie ciało; spraw, abyśmy wyznając, że nasz Odkupiciel jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem, zasłużyli sobie na udział w Jego Boskiej naturze.
Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.                                       

Historia Adwentu ukazuje znaczne zróżnicowanie tradycji liturgicznych w różnych częściach i okresach Kościoła. Ten okres Roku Liturgicznego powstał i rozwinął się w Kościele Zachodnim.
Na Wschodzie w obrządku bizantyjskim (prawosławie) jedynie
w niedzielę poprzedzającą Boże Narodzenie wspomina się wszystkich Świętych Praojców i sprawiedliwych Starego Testamentu, a w obrządku syryjskim przez tydzień celebruje się „zwiastowania”, czyli zapowiedzi narodzenia Jezusa.

W Kościele Zachodnim Adwent kształtowały dwie tradycje: gallikańska
i rzymska. Pierwsza z nich istniała już w IV wieku na terenie Hiszpanii i Galii
i związana była z przygotowaniem katechumenów do chrztu, który odbywał się
w święto Epifanii (Trzech Króli). Prawdopodobnie z tego powodu czas ten miał charakter ascetyczny i pokutny (post, abstynencja, skupienie). W V wieku Adwent w Galii rozpoczynał się 11 listopada, czyli w dzień św. Marcina i – na wzór Wielkiego Postu trwał 40 dni.

Druga tradycja wykształciła się w Rzymie i jest późniejsza – sięga VI wieku. Tutaj Adwent miał charakter liturgicznego przygotowania na radosne święta Narodzenia Pańskiego, ze śpiewem Alleluja, Te Deum laudamus,
z odpowiednim doborem czytań i formularzy liturgicznych, bez praktyk pokutnych. Od czasów Grzegorza Wielkiego (VI wiek) Adwent w Rzymie obejmował już cztery niedziele przed Bożym Narodzeniem, co pozostało do chwili obecnej.

Obydwie tradycje połączyły się w średniowieczu,
w wyniku czego ukształtował się Adwent liturgicznie rzymski, a ascetycznie gallikański (kolor fioletowy w liturgii, bez Gloria i Te Deum). Formę tę przyjęły
i rozpowszechniły zakony benedyktyńskie i cysterskie, a potem także franciszkanie i dominikanie.

Historia stwierdza, że obok nastroju radosnego oczekiwania na obchód przyjścia Zbawiciela, liturgia adwentowa przepojona była myślą o paruzji Chrystusa (Jego powtórnym przyjściu) i sądzie ostatecznym. Ma to swoje odbicie również we współczesnej liturgii adwentowej, w której te dwa aspekty nawzajem się przenikają i uzupełniają.

Dwie idee adwentowe: narodzenie Chrystusa i wyczekiwanie
na Jego powtórne przyjście podzieliły Adwent na dwie części. Granicę tego podziału stanowi dzień 17 grudnia, przed którym akcentuje się
w liturgii oczekiwanie na Paruzję i od którego rozpoczyna się bezpośrednie przygotowanie do Uroczystości Narodzenia Pańskiego.

Okres Adwentu ma oryginalną i bogatą treść teologiczną. Teksty liturgiczne rozważają całe misterium przyjścia Pana w historii aż do jej zakończenia.
W szczególności:

1.    Adwent przypomina historyczny wymiar zbawienia: Bóg jest tym, który zbawia w konkretnych okolicznościach, miejscu i czasie. Czas jest jakby sakramentem działania Boga, a w historii uobecniają się Jego zbawcze plany. Z Jezusem czas wchodzi w swoją pełnię, a Królestwo Boże przybliża się.

2.   

W Adwencie podkreślony jest wymiar eschatologiczny chrześcijańskiego misterium. Liturgia adwentowa ukazuje dynamiczną wizję rzeczywistości eschatologicznej, zwróconej ku oczekiwaniu na Paruzję.

3.    Czas Adwentu posiada istotną konotację misyjną: czas istnienia Kościoła w historii zbawienia jest szczególnym Adwentem
w historii zbawienia, w którym wszyscy przygotowują się
na ostateczne spotkanie z Chrystusem w dniu sądu ostatecznego.

4.    Adwent jest czasem wzbudzania nadziei, gdyż Bóg jest tym, który wyzwala człowieka z jego grzechu, ciemności i niemocy, odwraca los biednych i ubogich, gotowych Go przyjąć.

Cała liturgia Adwentu stanowi również wezwanie, aby kształtować w sobie określone postawy chrześcijańskie. Są nimi przede wszystkim:

1.   

Postawa czujnego i radosnego wyczekiwania, która zawsze winna cechować chrześcijanina świadomego, że jego ostatecznym przeznaczeniem jest wieczność z Bogiem i który w każdej chwili swojego życia winien być gotowy na spotkanie swego Pana.

2.    Postawa nadziei – ufnej i opartej na wierze w niezawodne działanie Boga, mocnej i cierpliwej, akceptującej godzinę próby, prześladowania i opóźnienia w przyjściu Pana, wolnej
od subiektywnej niecierpliwości oraz od wizji przyszłości zaplanowanej przez człowieka.

3.    Postawa nawrócenia, czyli powrotu do Boga całym sercem, całą duszą i całą swoją osobą, bo czas jest krótki – wkrótce przyjdzie Pan.

4.    Postawa ubogiego przed Panem, czyli postawa zaufania i zależności od Tego, który jest Panem wszechświata, historii i czasu.

Boże, Ty widzisz, z jaką wiarą oczekujemy Świąt Narodzenia Pańskiego, spraw, abyśmy przygotowali nasze serca i z radością mogli obchodzić wielką tajemnicę naszego zbawienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.                                       

W liturgii Adwentu pojawiają się postacie biblijne, stanowiące przykłady
i wzorce oczekiwania na Mesjasza. Są nimi: prorok Izajasz, Jan Chrzciciel, Maryja, św. Józef.

Izajasz – lektura księgi tego proroka w okresie Adwentu znana jest już w najstarszej tradycji liturgicznej Kościoła, ponieważ w tej księdze, bardziej niż w innych księgach uwidoczniona jest nadzieja
i pocieszenie narodu wybranego w trudnych momentach jego dziejów. Druga część Księgi Izajasza (rozdziały 40-55), nazywana „Księgą Pocieszenia”, mówi o nowym, bardziej chwalebnym wyjściu
i o stworzeniu nowego Jeruzalem. Najbardziej znaczące fragmenty tej księgi, odczytywane w Adwencie, stanowią orędzie wieczystej nadziei dla ludzi wszystkich czasów.

Jan Chrzciciel – jest ostatnim prorokiem Starego Testamentu
i streszcza w swojej osobie i swoim słowie całą poprzedzającą historię w chwili, gdy zaczyna się ona wypełniać. Poza tym dobrze uosabia ducha Adwentu: jest znakiem interwencji Boga na rzecz swojego ludu i jako prekursor Mesjasza ma za zadanie przygotować drogi Panu oraz ofiarować Izraelowi odpuszczenie grzechów – jako wyraz Bożego miłosierdzia. Jasna świadomość misji, wola, by uczynić miejsce
dla Chrystusa sprawiają, że Jan jest nieprzemijającym wzorem całkowitego pełnienia woli Boga.

Maryja – w tekstach liturgicznych Adwentu zajmuje pierwsze miejsce „wśród pokornych i ubogich Pana”, którzy z ufnością oczekują i dostępują od Niego zbawienia. Wraz z Nią i dzięki Niej, po długim oczekiwaniu na spełnienie obietnicy przychodzi pełnia czasu i nastaje nowa era, w której Syn Boży przyjął ludzką naturę, aby uwolnić człowieka od grzechu pierworodnego. W Maryi znajdują kulminację oczekiwania mesjańskie całego ludu Bożego Starego Testamentu. W Adwencie wspominane jest szczególnie Boskie i dziewicze macierzyństwo Maryi, wywyższające człowieka oraz uniżenie się w Niej Boga, który stał się człowiekiem.

Św. Józef – w tekstach adwentowych ukazany jest jako mąż dziewicy Maryi, a jego misterium określają dwa wyrazy: „mąż sprawiedliwy”. Należący do rodu Dawida jest gwarantem wypełnienia obietnicy danej niegdyś jego przodkowi (2Sm 7,12). Właśnie dlatego,  że według prawa Jezus jest synem Józefa, może odnosić do siebie mesjański tytuł „syna Dawida”. Józef jest też „mężem sprawiedliwym” ze względu na swoją wiarę i posłuszeństwo Panu Bogu, dzięki którym przyjął do siebie brzemienną Maryję.

Okres Adwentu jest czasem religijnego i radosnego oczekiwania
na przyjście Pana. Zarówno w liturgii, jak i w domowej tradycji, znanych jest szereg obrzędów mających na celu przybliżenie istoty
tego szczególnego okresu.

Kościół zaprasza przede wszystkim do uczestniczenia w mszach roratnich, poświęconych Najświętszej Maryi Pannie. W prezbiterium pali się wówczas dodatkowa świeca – Roratka – większa od innych i przyozdobiona białą wstążką. Symbolizuje ona Maryję niosącą światu Chrystusa – Światłość Prawdziwą

Zwyczaj przygotowywania wieńca adwentowego przywędrował do Polski
z Niemiec. Umieszcza się na nim cztery świece, symbolizujące cztery niedziele adwentowe.

Bogatą symbolikę posiadają adwentowe lampiony, z którymi dzieci przychodzą na msze roratnie. Światło jest w nich wyrazem radosnego oczekiwania na przyjście Pana na wzór panien mądrych z Jezusowej przypowieści.

Inne, mniej znane zwyczaje i obrzędy adwentowe, to:

b         biblijny żłóbek, który symbolizuje plan zbawienia człowieka, od obietnicy danej pierwszym rodzicom w raju, aż do jej wypełnienia.

b         pień adwentowy, ukazujący ścisły związek między stworzonym światem a Bogiem, który do niego przychodzi. Jest on wykonany z surowego kawałka drewna
z umieszczonymi na nim świecami na każdy dzień Adwentu,. które zapala się, kolejno każdego dnia.

b         adwentowy kalendarz, w którym każdy dzień wskazuje na zbliżanie się przyjścia Jezusa i budzi w sercach uczucie radości. Przypomina również wypełnianie się czasu przed powtórnym przyjściem Zbawiciela i wypełnianie proroctw z nim związanych.

b         róża adwentowa – ozdobny krzew nazywany czasami „różą Chrystusa", symbolizujący nadzieję mesjańską, wypełniającą czas adwentowego oczekiwania.

b         różdżka Jessego (drzewko Jessego), będąca ciekawą ilustracją mesjańskiego proroctwa Izajasza o oczekiwanym Mesjaszu.

b         siano dobrych uczynków, które wkłada się do żłóbka na przyjęcie Dzieciątka

b         wędrująca figura Matki Bożej – rodzina, której dziecko na roratach wylosowało figurkę Matki Bożej w tym znaku zaprasza Maryję do swego domu. W ten sposób ponawia się scena sprzed 2000 lat, kiedy to Maryja udała się do domu Elżbiety
i Zachariasza by usłużyć swojej krewnej Elżbiecie.

b         listy do Dzieciątka Jezus, zawierające prośby o gwiazdkowe prezenty i obietnice spełniania dobrych uczynków w okresie Adwentu.

b         przygotowanie ozdób choinkowych mających charakter sakralny (aniołowie, postacie biblijne).

b         przygotowanie upominków gwiazdkowych, będących symbolem daru otrzymanego od Boga – narodzonego Dzieciątka – oraz wyrazem miłości bliźniego.

(na przykładzie Wiednia)

Od lat obok adwentu kościelnego (liturgicznego) mamy tzw. adwent miejski (handlowy). Wywodzi się on z fenomenu towarzyszącego adwentowi, z jarmarku przedświątecznego. Wraz z laicyzacją społeczeństwa adwent handlowy usamodzielnił się i prowadzi swe „własne życie”. Oba adwenty posiadają swe niezależne kalendarze, reguły i cele.

Adwent handlowy w Wiedniu zaczyna się już w połowie listopada (trwa przez sześć niedziel). W dekoracji od swych pierwszych dni ma charakter bożonarodzeniowy i to w pełnej krasie: w dekoracjach znajduje się już szopka z postaciami Świętej Rodziny i innymi symbolami świątecznymi (anioły, gwiazdy, choinki). Powoduje to osłabienie oczekiwania  na święta Bożego Narodzenia. Po półtoramiesięcznym raczeniu się klimatem świątecznym w mieście, wielu jest nim już przesyconych, a nawet zmęczonych.

Prasa codzienna poświęca wiele miejsca adwentowi handlowemu. Reklamuje jarmarki (każdego roku jest ich w Wiedniu od 15 do 20) oraz prezentuje dziesiątki produktów na idealne podarki. O tym, że jest to czas intensywniejszego zwrotu
do Boga nie ma ani słowa. Według wielu dziennikarzy sens religijny adwentu należy już do historii, natomiast z upodobaniem ukazują jego sens świecki.

Powodzenie adwentu miejskiego mierzy się obrotem handlowym zależnym od liczby przyciągniętych kupców i turystów.  Parę liczb ukazuje rozmiary handlowego adwentu w Wiedniu: oświetlenie ulic na ten czas kosztuje 600 tysięcy euro, podatki z ożywionego ruchu turystycznego i handlowego wynoszą około
40 milionów euro, przedświąteczne jarmarki w centrum miasta odwiedza około trzy i pół miliona osób, z czego pół miliona
to turyści, którzy w hotelach, placówkach gastronomicznych
i sklepach pozostawiają około 400 milionów euro.

W swych założeniach adwent liturgiczny i miejski stoją w sprzeczności wobec siebie. Pierwszy ma za cel radosne oczekiwanie, czuwanie, wzmożoną modlitwę i wyciszenie. Drugi – wzmożoną konsumpcję, kupowanie upominków
i rozrywkę. Czy można je pogodzić? Mimo wszystko wydaje się, że przy zachowaniu właściwych proporcji – tak.

Na udany adwent niech Bóg udzieli nam przeto daru wyciszenia, pobożności, mądrości, byśmy wspomniane proporcje odkryli oraz daru umiejętności, byśmy je urzeczywistnili.

Przyjdź Dzieciątko

Przyjdź Dzieciątko, przyjdź kochane,
Zaświeć jasną zorzą.
My czekamy na Twe przyjście
Razem z Matką Bożą.

Przyjdź Dzieciątko, przyjdź kochane,
Gwiazdka niech za świeci.
Przyjdź Dzieciątko, przyjdź kochane,
Proszą wszystkie dzieci.

Święty z niespodziankami

Dzwonią już dzwoneczki,
wesoło jest wszędzie,
bo święty Mikołaj
do nas dziś przybędzie.

Idzie dobry Święty,
uśmiecha się wkoło,
grzecznym dzieciom biją
serduszka wesoło.

Niesie w dużym koszu
słodyczy bez liku,
pełno dzisiaj wszędzie
radości i krzyku.

Święty bardzo kocha
wszystkie grzeczne dzieci,
a na te niegrzeczne
...