Wstęp:
- Po 1945 brak rzetelnych badań: bo historia sztuki po 1945 jest od niedawna przedmiotem badań na uniwersytetach polskich (przede wszystkim Warszawa i Poznań prowadzą badania nad sztuką polską)
- Dlaczego te granice chronologiczne? Brak faz !
- Jak można zrozumieć tradycję artystyczną? > pojęcie tradycji artystycznej daje możliwość spojrzenia na cezury czasowe jako na zewnętrzne elementy wobec procesów artystycznych (nie decydują przecież o kształcie, kolorze,…)
kwestia cezury 1945
- powrót KaPistów do Polski przed 1939 (Cybis, Czapski, Pankiewicz, Rudzka-Cybisowa, Waliszewski): ich formuła eleganckiego paryskiego obrazu stworzyła bardzo popularny silny nurt malarski (barwa), w którym temat nie ma znaczenia + Cybisowie odegrali bardzo ważną rolę przed 1939 > do tej tradycji kolorystycznej wrócono po 1945
- podobnie do tradycji awangardowej wrócono po 1945: działalność a.r., praesensu, unizmu, Kobro + surrealizm, artes > Strzemiński wrócił do Łodzi, w Warszawie Klub Artystów-Naukowców Dłubaka i Bogusza
- nurt stylizatorsko-ludowo-dekoracyjny miał małe znaczenie po 1945
1939/1945-1949-1956
- brak awangardy czy koloryzmu: w 1948 w Krakowie 1. wystawa sztuki nowoczesnej – młodzi > zamknięta w 1949
- w 1949 narady środowiska intelektualno-komunistycznego: krytyka sztuki dotychczasowej > realizm socjalistyczny + jeden Związek Artystów Polskich Plastyków + Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (delegatury) + Wydział Kultury Komitetu Centralnego + coroczne Ogólnopolskie Wystawy Polskiej Plastyki w Muzeum Narodowym w Warszawie = biurokracja (koncepcja miejsca sztuki w życiu społecznym: widowisko komunikacyjne – to nie była sztuka propagandowa, bo nie chodziło o przekaz + nie było rynku sztuki + sztuka właściwie nie była potrzebna)
1955/1956-1968
- zmiany polityczne mają znaczenie dla życia artystycznego, ale nie dla samej sztuki > powstają różne kluby artystyczne itp.
-1955 Festiwal Młodzieży w Warszawie: studenci ASP organizują wystawę prac młodych - chcą malować to, co ich porusza, życie codzienne, egzystencjalizm (Sartre, Camus): tytuł wystawy „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” (neoekspresjonizm: niespójność stylistyczna) = wystawa w Arsenale = Pokolenie Arsenałowe > 1 dyskusja o sztuce, o zadaniach artysty
- Kantor i inni wyjeżdżają do Paryża: kontakt z zagranicą
- presja na nowoczesność
- polityka pozwala artystom na wszystko, ale nie wolno im z tym wyjść na zewnątrz = tzw. „szklany klosz” – sytuacja izolacji > artyści zaczęli się widzieć jako establishment: zaczęto budować osiedla z pracowniami artystycznymi, specjalne sklepy, artysta jest wspierany przez stypendia, plenery > dlatego sztuka odchodzi od krytycznych funkcji: artyści są odpowiedzialni za sferę wizualną (kosztem czystej pracowni artystycznej) – artysta staje się designerem: pracownie sztuk plastycznych (zlecenia dekoratorskie) >>> izolacja artysty od społeczeństwa (robotnicy tego nie chcą)
- nieobecność figuracji i realizmu
1968-1970-1980
- załamanie układu: nagonka antysemicka, czystki
- pojawiają się elementy nowych tradycji artystycznych: 1968 grupa Wprost [Barańczak w poezji] = chcą mówić prosto o tym, co widzą – powrót realizmu i figuracji + grupa Neo Neo w Warszawie = nowa figuracja
- nowe elementy myślenia o sztuce: konceptualizm – idea, zapis > autorskie galerie (organizacje studenckie, festiwale); galeria Pod Moną Lizą, galeria Foksal, galeria l w Elblągu = w miarę niezależny ruch, miejsca swobody artystycznej
- tradycje awangardowe ulegają przeformułowaniu: neoawangarda
- tradycje kolorystyczne wciąż żywe
-1970-1980: neoawangarda i konceptualizm: unieważniają obraz jako taki – działania, procesy, happeningi
- w połowie lat 70tych rodzi się tradycja neoekspresjonizmu: warszawska grupa Luksus - język dość ostry, estetyka zacieku, brutalności, zamazywanie
1980-1989
- ta estetyka neoekspresjonizmu stanie się estetyką stanu wojennego
- tradycja awangardowa ulega powoli wyczerpaniu
- rewindykacja symboliki religijnej, proste ujęcia realistyczne w sztuce oficjalnej
Od 1993
- nowe pokolenie: grupa Ładnie, Kozyra, Żmijewski, Górna, Althamer, Sasnal – nowa tradycja sztuki krytycznej > potencjał krytyczny jest lokowany w kręgu lewicy
Lektury:
ostatni tom „Polskiego Życia Artystycznego” + „Sztuka Polski Ludowej” Boguckiego + „Znaczenia modernizmu w kierunku krytycznej historii sztuki polski” Piotrowskiego (tylko modernizm) + Alicja Kępińska „Sztuka inna, sztuka ta sama” + „Nowe malarstwo polskie” Wojciechowskiego + „Polska awangarda artystyczna” Kowalskiej + Sławiński „Synchronia i diachronia w procesie …” + z architektury nie ma prawie nic + katalogi wystaw monograficznych
Atena2803