ĆW 5 BYDŁO.doc

BYDŁO ĆW 5

OCENA UŻYTKOWOŚCI MLECZNEJ KRÓW.

Najbardziej miarodajna ocena wartości użytkowej krów mlecznych opiera się na określonym kontrolowaniu wydajności mleka i badania jego składu chemicznego.

Cele prowadzenia oceny użytkowości mlecznej:

·          Określenie wydajności mlecznej krowy.

·          Ustalenie stopnia przekazywania cech mleczności na potomstwo.

·          Ocena skuteczności przeprowadzanych zabiegów hodowlanych.

·          Przeprowadzenie selekcji w stadzie.

·          Określenie wartości hodowlanej buhajów pod względem cech mlecznych.

·          Przeprowadzenie selekcji w stadzie.

·          Ocena skuteczności przeprowadzonych zabiegów hodowlanych.

·          Ustalanie stopnie przekazywania cech mleczności w potomstwo.

·          Określenie wydajności mlecznej krowy.

Wzór kolczyka.

- 1 cyfra – cyfra kontrolna.

- 9 cyfr – numer zwierzęcia.

- kod kreskowy.

- 2 cyfry – numer serii.

- symbol kraju.

- w przypadku duplikatu kolczyka, cyfra rzymska oznacza kolejny numer duplikatu.

- znak graficzny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

- każde zwierzę ma 1 kolczyk na całe życie.

Wzór paszportu bydła.

Paszport służy identyfikacji gospodarstwa, hodowcy i zwierzęcia. Zawierz m.in. numer identyfikacyjny zwierzęcia, stada, informację o posiadaczu krowy, a także daty uboju, padnięcia, urodzenia.

Księga rejestracji stada bydła.

Jest to spis wszystkich zwierząt w gospodarstwie z 14-znakowymi numerami. Adres gospodarstwa, właściciela.

Karta jałówki – krowy.

Ma 14-znakowy numer. Zawiera informację na temat pochodzenia, użytkowości krowy (mleczna/umięśnienie).

Od 1 lipca 2006 roku hodowla i ocena podlega Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka w Warszawie!!!

W Polsce mamy 3 regiony oceny.

Parzniew koło Pruszkowa – siedziba Regionu Oceny PFHBiPM.

Na świecie obowiązują 3 metody:

a)        Klasyczna – dokumentację wykonuje Zootechnik Oceny.

b)        Uproszczona – ocenę wykonuje hodowca

c)        Pośrednia – w 1 miesiącu zootechnik, w 2 hodowca.

W Polsce stosuje się wyłącznie metodę klasyczną!

Metoda klasyczna zależy od częstotliwości. Może być A4, czyli co 4 tygodnie rano i wieczorem; A8, co 8 tygodni dój wieczorem i rano; AT4 – co 4 tygodnie ale 1 dój na zmianę dzienny i wieczorny.

Wykaz zdarzeń.

Jedyny dokument, jaki wypełnia hodowca to wykaz zdarzeń.

Wykaz krów ocenianych.

Tu mamy numer krowy i wszystkie informacje, które przepisuje z Wykazu Zdarzeń, w 1 kolumnie numer buteleczki (próbka mleka) – wypełnia Zootechnik.

Ocena użytkowości mlecznej krów polega na oszacowaniu wydajności mlecznej krowy w oparciu o przeprowadzenie okresowo tzw. próbnego doju.

W czasie próbnego doju:

·          Waży się mleko uzyskane od każdej ocenianej krowy w cyklu całodobowym.

·          Pobiera reprezentatywne próbki w celu określenia:

Ø        Procentowej zawartości tłuszczu.

Ø        Procentowej zawartości białka.

Ø        Liczby komórek somatycznych (LKS).

Ø        Poziomu mocznika.

Ø        Laktoza.

Ø        Sucha masa.

Przeprowadzenie próbnego doju.

Po wykonaniu czynności wstępnych Zootechnik Oceny przyjeżdża do gospodarstwa w celu przeprowadzenia próbnego doju.

Jest on wyposażony w:

§          Wiadro.

§          Wagę do ważenia mleka.

§          Pipetę do pobierania prób.

§          Skrzynkę z odpowiednią ilością buteleczek (fiolek) na próby mleka.

Po wydojeniu krowy mleko przelewa się do uprzednio wytarowanego wiadra i zapisuje masę udoju z dokładnością do 0,1kg. Następnie miesza się pipetą i pobiera próbkę zgodnie ze stosunkiem proporcjonalnym (dotyczy metody A-4 i A-8).

W oborach, gdzie jest dojarka przewodowa, musi być zainstalowane urządzenie zwane mleko metrem. Mleko zanim spłynie do wiadra musi przejść przez mleko metr.

Próbka musi być reprezentatywna!

Mleko metr.

Mleko metr z próbnikiem jest przeznaczony do stosowania zarówno w halach udojowych jak i w systemie stanowiskowym…

·          Próbnik automatycznie pobiera reprezentatywną próbkę mleka bez konieczności nadzorowania przez dojarza.

·          Próbnik może być odłączony w przypadku kiedy oceniana jest wyłącznie sama wydajność mleka.

·          Operowanie zaworami umożliwia łatwe ustawienie funkcji mleko metru na „mleko” lub „mycie”.

·          Mycie na stanowisku podczas cyklu mycia, skraca do minimum czas tej operacji.

Prezentacja wyników.

System gromadzenia, przetwarzania, analizowania i prezentowania informacji związanych z oceną użytkowości mlecznej jest skomputeryzowany i nosi nazwę SYMLEK.

Wchodzi on w skład ogólnopolskiego systemu informatycznego „Malwa”, który obejmuje wszystkie podmioty związane z hodowlą zwierząt.

Baza danych znajduje się w ZETO (Zakład Elektronicznej Techniki Obliczeniowej) w Olsztynie. Tutaj trafiają wszystkie dane z terenu, a wychodzą informacje wynikowe.

Z gospodarstwa próbki trafiają gdzieś tam, i wraz z WZ i WKO jadą do laboratorium. W laboratorium badane jest zawartości tłuszczu i białka, mocznik (150-300ml/l mleka), LKS, sucha masa i laktoza. Wyniki trafiają do ZETO (Zakład Elektroniczny Technik Obliczeniowych). A ZETO wydaje raporty wynikowe. RW-1 i RW-2 wysyłane są do gospodarstwa. A wszystkie raporty wynikowe daje Regionowi Oceny.

RW-1 – wyniki stada, sprawozdanie okresowe, bierzemy pod uwagę wszystkie średnie dla stada.

RW-2 – po kolei są wszystkie informacje o użytkowości mlecznej każdej krowy.

Przeciętne wydajności krów ocenianych (2008).

Poziom mocznika w mleku:

·          Poniżej 150mg w 1 litrze mleka – za niska koncentracja, występuje podejrzenie niedoboru białka w dawce pokarmowej.

·          151 – 300mg/l mleka prawidłowa koncentracja – dawka pokarmowa prawidłowo zbilansowana.

·          Powyżej 300mg/l mleka – za wysoka koncentracja mocznika, istnieje podejrzenie:

o         Zbyt wysokiego poziomu białka w dawce pokarmowej.

o         Brakuje w dawce energii, a ilość białka jest wystarczająca.

o         Znaczna część białka paszowego ulega szybkiemu rozkładowi w żwaczu.

OCENA UŻYTKOWOŚCI MIĘSNEJ BYDŁA.

Obejmuje ona:

- ocenę wartości opasowej.

- ocenę wartości rzeźnej.

WARTOŚĆ OPASOWA – zespół cech anatomiczno-fizjologicznych warunkujących:

- tempo wzrostu

- wykorzystanie paszy

- umięśnienie zwierząt

Wskaźniki określające wartość opasową.

1.        Dzienny przyrost masy ciała

2.        Zużycie energii paszy na jednostkę przyrostu

3.        Stopień umięśnienia

Wielkość tych wskaźników zależy od następujących czynników genetycznych i środowiskowych:

§          Rasy

1.        Rasy mięsne

2.        Rasy użytkowane dwukierunkowo

3.        Rasy mleczne

4.        Mieszańce międzyrasowe pochodzące z krzyżowania towarowego

§          Płci

§          Wieku

§          Żywienia oraz warunków utrzymania

Typy budowy bydła: w/sz, w/w, n/sz, n/w.

Zwierzęta o dużym bądź umiarkowanym i słabym potencjale wzrostu.

Porównanie systemów opasu.

Opas intensywny charakteryzuje się:

1.        Udział pasz treściwych w dawce ponad 50%

Chwyty rzeźnicze:

- łopatkowy

- grzbietowy

- lędźwiowy

- żebrowy

- miejsce oceny umięśnienia udźca

Obserwujemy: wypukłość pośladków, głębokość pośladków.

Lekarz bada przed i po udoju.

Kategorie bydła rzeźnego.

1.        Młode bydło...