POSPISZYL,
„UWARUNKOWANIA PRZEMOCY W RODZINIE”
Problematyk konfliktu w rodzinie- czynniki zwiększające prawdopodobieństwo eskalacji przemocy w rodzinie.
Kobieta jako obywatel drugiej kategorii- nie można mówić o obniżeniu natężenia przemocy w społeczeństwie, przemoc zyskuje prawną legitymację w tej czy innej postaci: prawa posiadani broni, filmy o morderstwach, kara śmierci
Problem dominacji jednej płci: bicie żony w rodzinie a układ ról w rodzinie à kwestia norm zwyczajowych
Najbardziej niebezpieczne są okresy przemian społecznych, czas budzenia się nowych idei, otwierania przez członków nowych perspektyw.
Przewaga fizyczna mężczyzn,
Dyskryminacja zawodowaà zawody wykonywane przez kobiety są gorzej płatne. W Polsce kobieta zarabia mniej od mężczyzny średnio o 38%, podobnie w Niemczech, USA.
Konsekwencje:
§ Kobieta gorzej zarabiająca godzi się na związek ze względów finansowych
§ Jeśli opuszcza rodzinę- grozi jej społeczne potępienie
Przyczyna konfliktów: rozbieżność pomiędzy ukształtowaną normą pełnienia roli a rzeczywistą jej realizacją. Przemoc stosują mężowie zajmujący niską pozycją w rodzinie, zdominowani przez żonę. à próbą przywrócenia autorytetu mężczyzny.
Załamanie się tradycyjnego modelu pełnienia roli. (dysonans pomiędzy pełnioną dotychczas rolą a pragnieniem korzystania z tych możliwości).
Proces emancypacji- aktywizacja kobiet.
Zadaniem socjologów kulturowo uwarunkowanym źródłem konfliktów w rodzinie jest również współczesny model rodziny nuklearnej- izoluje ją od najbliższego otoczenia., boryka się z problemami sama, bez żadnego wsparcia z zewnątrz.
Miłość stanowi nie tylko wystarczający, ale jaki się wydaje jeden z głównym motywów łączenia się ludzi.
Typy miłości: miłość, sympatia, miłość koleżeńska, miłość romantyczna.
Miłość postrzegana jako stan wynikający z braku, wywołany określonymi potrzebami, np. potrzebą bezpieczeństwa.
Miłość wiązane z pewnego rodzaju zasobnością.
D. Knox à 3 podstawowe motywy łączenia się ludzi w związek małżeński: miłość, poczucie duchowej wspólnoty, oczekiwanie spełnienia wszelkich psychologicznych potrzeb.
MIŁOŚĆ ROMANTYCZNA:
„stan intensywnego zaangażowania się wobec drugiego człowieka. Jest głębokim pożądaniem, tęsknotą za partnerem i chęcią całkowitego dopełnienia w nim swej egzystencji”
Warunki:
§ Była aseksualna w samej swej naturze, związek dusz
§ Wymagała aktu odwagi
§ Nie rozgrywała się w małżeństwie i nie prowadziła do małżeństwa
§ Charakteryzowała jedynie ludzi dobrze urodzonych, była miłością dworską.
Współczesna miłość romantyczna à P.H. Bernstein, M.T. Bernstein
§ Jest złożonym, emocjonalnym stanem o ogromnym ładunku, obejmującym: silne pobudzenie fizjologiczne, zawiłość uczuć, intensywne zafascynowanie obiektem miłości
§ Od 1 spojrzenia J
§ Jest ślepa ( nie liczy się z błędami)
§ Jest czynnikiem spajającym
§ Jest niepowtarzalna
§ Jest namiętnością, jest dążeniem do seksualnego spełnienia.
§ Jest uniesieniem ekstremalnym
Cechy człowieka zakochanego: natrętne myśli, gwałtowne zmiany nastroju, lęk przed odrzuceniem, pobudzenie fizyczne i niewyjaśniona.
§ Miłość dla psychiki szokiem
§ Obniżenie zdolności kontroli emocji
§ Psychika człowieka nie znosi na dłuższą metę tak intensywnego pobudzenia. Miłość jest stanem, który nie może trwać długo, szczególnie kiedy jest połączona z konfliktem motywacyjnym. I niewiele jest stanów psychicznych tak sprzyjających eskalacji przemocy, jak miłość romantyczna w małżeństwie.
Rodzina posiada duży ładunek konfliktogenny.
R. J. GELLS i M.A. STRAUS wymieniają 7 czynników uzasadniających powstanie konfliktów w rodzinie związanych z jej strukturą:
Ø RYZYKO CZASU- długi okres przebywania członków rodziny razem stwarza większą możliwość wystąpienia konfliktu ze wg na częstość interakcji
Ø RÓŻNORODNOŚC AKTYWNOŚCI I ZAINTERESOWAŃ
Ø ZBIEŻNOŚĆ KOMPETENJI OSOÓB NALEŻĄCYCH DO RODZINY- IM WIĘCEJ SPECJALISTÓW TYM WIĘCEJ KONFLIKTÓW, LUB BARDZIEJ ZNANE GDZIE KUCHAREM SZEŚĆ...
Ø WYSOKI STOPIEŃ EMOCJONALNEJ ZŁOŻONOŚCI RODZINY np.: niechęć jednostki głęboko religijnej do stosowania środków antykoncepcyjnych, co dla jej partnera, bardziej liberalnego, może być niezrozumiałe.
Ø NADMIERNA KONTROLA JEDNOSTEK WYNIKAJĄCA Z MYLNEGO POJMOWANIA ODPOWIEDZIALNOŚCI I ZOBOWIĄZAŃ WOBEC POZOSTAŁYCH CZŁONKÓW RODZINY.
Ø RÓŻNICE W POGLĄDACH NA ŻYCIE ( Z RÓŻNICY PŁCI)
Ø WYZNACZANIE RÓL W RODZINIE ODBYWA SIĘ W WIĘKSZYM STOPNIU POPRZEZ UWZGLĘDNIENIE KRYTERIUM WIEKU I PŁCINIŻ POŻYTECZNOŚCI I RZECZYWISTYCH KOMPETENCJI.
STRESY SYTUACYJNE – wiele sytuacji będących wynikiem niesprzyjających okoliczności zewnętrznych lub wewnętrznych stanów jednostki, sytuacji przejściowych, często nieprzewidywalnych.
Stres- zwiększa frustrację- może prowadzić do eskalacji agresji, zależeć może od treningu socjalizacyjnego jednostki, spójności wewnętrznej rodziny.
Badanie A. Kadushin, J.A. Martin, badanie na stu rodzinach, w których zarejestrowano przypadki znęcania się nad dziećmià 68% respondentów niepowodzenie, 34% stresy związane z dziećmi, 29% problemy małżeńskie, 29% bezrobocie, , spowodowane chorobą – 24%, trudności finansowe- 21%, domowe niepowodzenia- 8%, alkohol – 5%.
Źródło konfliktów: sprawy dotyczące rozrywki, zabawy, aktywności towarzyskiej, polityki, kuchni, uczuć i współżycia seksualnego, kwestii finansowych. à trzy zasadnicze sfery życia rodzinnego, wokół których ogniskują stresy sytuacyjne- małżeństwo, rodzicielstwo, problemy ekonomiczne.
Anette Engfer- zależności pomiędzy oceną swego dzieciństwa przez kobiety a ich satysfakcją w małżeństwie.
Geis: ocena współżycia przez kobietę, będącą swojego rodzaju barometrem stosunków wewnątrzmałżeńskich. Kobiety o udanym życiu życiu seksualnym w małżeństwie czują się pewnie i szczęśliwie w roli matki a wychowanie dziecka sprawi im dużą radość.
Poczucie izolacji społecznej, agresywnej prowokacji kobietyà H. Kołakowska- Przełomie badając 253 ofiary przestępstw dokonała klasyfikacji, na podstawie wyodrębniła trzy typy ofiar:
Ø Ofiary nie ujawniające agresji lub ujawniające ja tylko w małym stopniu (wobec sprawcy zachowując się biernie)
Ø Ofiary dokuczliwe (duża agresywność)
Ø Ofiary agresywne przejawiające dużą aktywność w oskarżaniu męża (rola ofiary miała charakter instrumentalny)
4 zasadnicze teoretyczne nurty koncentrujące się wokół przyczyny eskalacji przemocy wobec dziecka.
Ø Koncepcja psychiatryczna:
Intrapsychiczna, intraindywidualna, psychopatologiczna, psychopatyczna, psychodynamiczna
Cechą charakterystyczną psychiatrycznego nurtu jest skoncentrowanie całego ładunku odpowiedzialności za przemoc w patologicznej osobowości rodzica i opiekuna. --> znęcanie się nad dziećmi wynika z zaburzeń psychicznych rodziców. Zbyt surowe karanie w dzieciństwie. Ich stosunek do własnych dzieci jest odzwierciedleniem stosunków panujących w rodzinie macierzystej.
Wright- osoby chore, ale ułożone ( Sick but slick) Jego zdaniem wielu rodziców krzywdzących dzieci sprawia wrażenie zupełnie normalnych, niczym się specjalnie nie wyróżniających w otoczeniu. Najczęściej to jednostki nie karane.
Sposób leczenia: terapia analityczna.
Ø Koncepcja socjologiczna:
Środowisko kształtuje takie a nie inne normy postępowania z dzieckiem (kulturowo określone wzory postaw wobec przemocy, struktura społeczna, system norm, charakter instytucji, ogólne zasady relacji interpersonalnych).
Podkultury przemocy – dowód tężyzny, źródło prestiżu.
Kumulacja stresów sytuacyjnych związanych z takimi problemami jak: przeludnienie, złe warunki życiowe, niska kultura medyczna, bezrobocie, ubóstwo.
Przemoc wobec dzieci jako metoda dyscyplinowania.--> tam gdzie potrzeby dziecka są ignorowane (norma obyczajowa w pewnych miejscach). --> dziecko nie jest wartością nagradzająca, ale karą. Traktuje się je jako wyłączną własność rodziców.
- w rodzinach biednych każde następne dziecko jest bardziej narażone na przemoc
- w rodzinach średnio zamożnych od 7 dziecka występuje to ryzyko
- w rodzinach żyjących w dobrobycie tego nie stwierdzono.
Ø Koncepcja społeczno – sytuacyjna
Teoria społeczno – prewencyjna.
Teoria relacji interpersonalnych.
Przemoc wobec dziecka jest tutaj rozumiana jako wynik zaburzenia wzajemnych interakcji pomiędzy rodzicem a dzieckiem.- mała wrażliwość na potrzeby dziecka- OBOPÓLNY NEGATYWIZM WE WZAJEMNYCH KONTAKTACH
48% MATEK KRZYWDZĄCYCH DZIECI BYŁO ODSEPAROWANYCH OD SWOICH DZIECI W CIĄGU 48 GODZIN PO URODZENIU.
Patterson i Reid „zasada wzajemnego przymusu” – zbytu surowe karanie dziecka wywołuje w nim cały szereg negatywnych zmian (odrzucenie, lęk, ...) co staje się kolejną przyczyną niezadowolenia rodzica prowadząc znów do karania.
Głęboki konflikt motywacyjny dziecka – zarówno miłość jak i nienawiść do rodzica.
Podstawowym problemem rodziców wysoce punitywnych jest niewłaściwa percepcja członków rodziny.
Pomoc: doskonalenie wiedzy o dziecku, techniki kontroli gniewu, opanowanie podstawowych umiejętności rodzicielskich.
Izolacja społeczna.
Gelles. Badania dot. natężenia przemocy w różnych warstwach społecznych (rodziny murzyńskie i białe). Nie zanotowano istotnych różnic. Rodziny murzyńskie żyją w bardziej zintegrowanych środowiskach, a system pomocy społecznej jest szczególnie nastawiony na niesienie pomocy tym rodzinom.
Ø Koncepcja integracyjna
Wielowymiarowa, społeczno – psychologiczna.
6 czynników Gellesa, duże prawdop pojawienie się sytuacji krzywdzących.
· Doświadczenie specjalizacyjne rodziców, wzrastania w atmosferze przemocy, agresji. (rysy antysocjalne, osobowość psychopatyczna)
· Osobowość rodziców
· Społeczna pozycja rodziców (kobiety częściej dokonują przemocy wobec dzieci niż mężczyźni)
Kompensacja niepowodzeń życiowych matki
· Stresy sytuacyjne doświadczane przez rodzinę (problemy ekonomiczne, małżeńskie i strukturalne).
· Iskra zapalna agresji rodziców (złe zachowanie dziecka, sytuacje szokujące)
Podsumowując model Gellesa
1.Doświadczenia socjalizacyjne
2. Psychopatyczna osobowość
3. Stresy sytuacyjne
4. Społeczna pozycja rodziców
5. Subkultura gwałtu
6. Czynniki bezpośrednio uruchamiające agresję
7. Krzywdzenie (maltretowanie ) dzieci
Ø Teoria wymiany społecznej kontroli
Najbardziej istotnym motywem wszelkich ludzkich interakcji jest wzajemna wymiana wzmocnień.
Człowiek stosuje przemoc ponieważ może sobie na to pozwolić, ponieważ wie, że kara nie pociągnie za sobą żadnej kary lub kary o podobnej sile. Bilans wzmocnień w tym przypadku jest wyraźnie nierówny, z przewagą strat po jednej stronie.
Społeczny system kontroli. à sankcje prawne
Podsumowanie: kilka przyczyn bicia dzieci:
· Jest najprostszym sposobem wymuszenia posłuszeństwa
· Jest wynikiem niedorozwoju mechanizmów kontroli emocji rodzica (impulsywność)
· Możliwość łatwego rozładowania napięcia emocjonalnego
· Słabe rozumienie potrzeb dziecka
· Powielanie schematów funkcjonalnych z własnej rodziny macierzystej lub otoczenia
· Powstaje w wyniku perseweracji urazów z dzieciństwa przejawiających się na przykład w lęku przed relacją rodzic dziecko
· Efekt projektowania swoich niespełnionych ambicji na osobę dziecka
· Wynika ze sposób postrzegania dziecka przez rodzica (dziecko niechciane, trudne, niesforne)
· Wzajemne przystosowanie rodziców, kumulację stresów sytuacyjnych, czynniki makrospołeczne.
Rodzina- specyficzny układ, że agresor może sobie bezkarnie pozwolić na akty przemocy, czasem przemoc jest źródłem nagród.
- wymuszenie określonego celu
- sposób na rozładowanie napięcia
- poczucie mocy, świadomość, że ma się przewagę nad drugim
- możliwość podniesienia samooceny
- „syndrom wyuczonej bezradności”
- typ relacji: więź traumatyczna --> Pointer
William Good- 4 potężne źródła przewagi jednostki nad drugim człowiekiem:
Ø możliwości ekonomiczne
Ø szacunek i prestiż
Ø osobista atrakcyjność miłe usposobienie
Ø przemoc i gwałt
Ø poczucie kontroli otoczenia(dodatkowa)
Reakcja odwetowa- „szczególnie wrażliwy obszar duszy”
5
julitkasdz