2. Początki Państwa Moskiewskiego.doc

1.      Początki Państwa Moskiewskiego ( do czasów Iwana Kality)

·          Ruryk – założyciel dynastii, synem jego był Igor, którym opiekował się Oleg. Zdobył Smoleńsk, a w 882 r. Kijów

·          Oleg – władał ziemią nowogródzką, walczył z Huzarami i Pieczyngami, w 907 roku wyprawił się na Konstantynopol, w 911 roku zawarł porozumienie rusko-bizantyjskie, w którym kupców zwolniono z opłat celnych

·          Igor – syn Ruryka, 945 r. układ z Grekami – odebrano kupcom wolność handlu, panował niezbyt szczęśliwie

·          Olga – panowała po Igorze w zastępstwie Świętosława

·          Włodzimierz – Wielki lub Święty, 980-1015 – lata panowania, dokonał wzmocnienia Rusi Kijowskiej, zdobył grody czerwieńskie w 981, w 988 przyjął chrzest w obrządku greckim, ożenił się z Anną(siostra cesarza bizantyjskiego Bazylego II), zbudował Ławrę Pieczewską, zniósł obyczaj „krwawej zemsty”

·          Świętopełk –ożeniony z córką Bolesława Chrobrego, uciekł do Polski około 1018 roku. Władca Polski interweniował w Kijowie, i przyłączył grody czerwieńskie do swego władztwa. Dwukrotnie wypędzony z państwa

·          Jarosław Mądry –władał od 1024r, walczył z Pieczyngami. Utracił w 1036 roku ziemię czernichowską na rzecz brata Mścisława. Budował umocnienia na granicy z Połowcami. Siostra jego była żoną Kazimierza Odnowiciela. Rozwijał kulturę i sztukę – sobór św. Zofii w Kijowie. Spisał prawa zwyczajowe pt „Prawa ruskie”. Usystematyzował podział społeczny na : bojarów, zakupieńców i chłopów. Za niego w 1054 roku doszło do schizmy wschodniej. Podzielił Ruś na 5 synów. Izasław – Nowogród, Kijów, Światosław – Czernihów, Siepołot – Perejasław, Igor – Wołyń, Wiaczesław – Wołyń

·          Moskwa założona w 1147 roku

·          Pierwszym księciem moskiewskim został w 1213 roku Włodzimierz Wsiewołodowic, syn Wsiewołoda Wielkie Gniazdo,

·          Odebrał on gród moskiewski swemu bratu, wielkiemu księciu włodzimierskiemu Jerzemu II.

·          W 1238 roku na tronie moskiewskim zasiadł syn wielkiego księcia Jerzego II - Włodzimierz Juriewicz.

·          Po śmierci Włodzimierza Juriewicza Księstwo Moskiewskie zostało z powrotem wcielone bezpośrednio do Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego.

·          Kilka lat później na tronie moskiewskim zasiadł kuzyn Włodzimierza Michał Chrobry, który sprawował rządy w Moskwie w latach 1246/1247-1248. Michał był synem wielkiego księcia włodzimierskiego i kijowskiego Jarosława II Wsiewołodowica oraz młodszym bratem Aleksandra Newskiego.

·          W 1248 roku po obaleniu swojego stryja, Światosława Wsiewołodowica, Michał został wielkim księciem włodzimierskim[5]. Krótko potem zginął w bitwie z Litwinami[6]. Po śmierci Michała na tronie moskiewskim zasiadł jego syn Borys panujący w latach 1248-1263.

·          W okresie panowania tatarskiego wodzem dużej rangi i zręcznym politykiem okazał się wielki książę kijowski i włodzimierski Aleksander Newski, pochodzący z Nowogrodu Wielkiego. W 1240 roku pokonał Szwedów w bitwie nad Newą, w 1242 roku rozgromił na jezorze Pejpus wojska krzyżackie oraz powstrzymał najeżdżające Ruś wojska litewskie. W 1252 roku otrzymał od chana Sartaka Wielkie Księstwo Włodzimierskie, a wraz z nim zwierzchnictwo nad wszystkimi księstwami ruskimi. Po śmierci Borysa w 1263 roku Aleksander Newski przeznaczył Księstwo Moskiewskie dla swego najmłodszego syna - Daniela.

·          W 1263 roku na tronie zasiadał najmłodszy syn Aleksandra, Daniel, od tego momentu Księstwo Moskiewskie stało się monarchią dziedziczną

·          Daniel mając w dniu śmierci ojca trzy lata uzyskał pełnię władzy w księstwie dopiero w 1277 lub wg innych źródeł w 1283 roku[7]. Nowy książę moskiewski odziedziczył imię po swym bliskim krewnym Danielowi Halickiemu, zmarłemu w 1264 roku lub, według innej wersji otrzymał imię na cześć świętego Daniela Stility.

·          W latach 1300-1303 Daniel przyłączył do Księstwa Moskiewskiego znajdującą się tuż nad ujściem Moskwy Kołomnę, a także Peresław Zaleski i leżący na zachodzie Możajsk. Za panowania Daniela wybudowano w Moskwie Monastyr Święto-Daniłowski - obecnie jedną z rezydencji patriarchów Moskwy i Wszechrusi. Na krótko przed swoją śmiercią książę przyjął śluby zakonne i kazał się pochować właśnie w Monastyrze Święto-Daniłowskim.

·          Daniel zmarł w 1303 roku pozostawiając tron swojemu najstarszemu synowi Jerzemu III.

·          Jerzy wyruszył do stolicy Złotej Ordy Saraj Batu aby zawrzeć sojusz z chanem Ozbegiem. Pobyt Jerzego na dworze chana trwał dwa lata. W tym czasie książę zacieśnił stosunki z władcą Złotej Ordy, czego wynikiem było małżeństwo z siostrą Ozbega Agafią (Konczaką) i uznanie w 1317 roku Jerzego za wielkiego księcia włodzimierskiego. Obawiając się zjednoczenia Rusi, Ozbeg dążył do skłócenia księstw ruskich. Przeciwko silniejszemu księciu twerskiemu Michałowi, Ozbeg wyniósł na wielkoksiążęcy tron włodzimierski właśnie Jerzego. W kolejnych walkach została przez Michała pojmana Agafia, żona Jerzego, która wkrótce zmarła w niewoli. Śmierć Agafii dała Jerzemu powód do oskarżenia Michała o spisek przeciw Ozbegowi. Michał został wezwany do Saraj Batu i przez Ozbega zgładzony. Pozbycie się rywala, nie uchroniło jednak Jerzego od dalszych walk z jego następcami. W 1322 roku brat Michała i nowy książę twerski Dymitr Groźne Oczy uzyskał od chana Ozbega jarłyk na wielkie księstwo włodzimierskie. Po trzech latach Jerzy ponownie wyruszył do Saraj Batu aby wynegocjować nowy sojusz, jednakże na dworze chana padł ofiarą spisku Dymitra.

·          Po śmierci Jerzego III w Saraj Batu, władzę w Księstwie Moskiewskim przejął jego brat i zarazem najmłodszy syn Daniela Iwan I Kalita, który położył podwaliny pod przyszłą potęgę Wielkiego Księstwa Moskiewskiego