Poradnik- Kontrolowanie bólu.doc

Kontrolowanie Bólu Związanego z Rakiem:

wszystko co musisz wiedzieć, aby odczuć ulgę

Ból jest tym, czym pacjent mówi, że jest.

Większość pacjentów z bólem chciałaby urodzić się bez zdolności do odczuwania bólu. Jednak receptory bólowe są ważne: alarmują nas o problemie i podpowiadają nam, że należy poszukać opieki medycznej. Aczkolwiek przewlekły albo uporczywy ból nie ma żadnej biologicznej wartości. Jego szkodliwe efekty mogą nawet kolidować z przeżyciem.

Są dwa szerokie rodzaje bólu: ból dotkliwy i ból przewlekły. Dotkliwy ból jest doświadczany natychmiast, gdy ciało zostaje uszkodzone. Gdy tylko następuje leczenie, ból dotkliwy zaczyna znikać. Przewlekły ból trwa pomimo zdrowienia tkanki. Jest obecny każdego, bądź prawie każdego dnia, dłużej niż przez trzy miesiące. Taki ból może być spowodowany rakiem, lub innymi chorobami. Osoby żyjące z rakiem, które odczuwają przewlekły ból, mogą również okresowo odczuwać ból dotkliwy. Często to podkreśla nowy problem, jakim może być napad półpaśca.

Co powoduje ból u chorych  żyjących z rakiem? Może być to związane z samym rakiem, jeśli choroba przerzuca się na tkanki miękkie, organy, kości, lub nerwy. Chemioterapia, operacje, albo radiacja również mogą powodować ból. Na przykład uczucie mrowienia, lub kłucia może pojawić się w dłoniach lub stopach w następstwie trybu chemioterapii. Tak zwany ”ból fantomowy” może następować po chirurgicznej amputacji. Chorzy osłabieni przez długie leżenie w łóżku mogą doświadczać bolesnych napięć mięśni, spazmów, lub utraty zasięgu ruchów.

Rozmawianie z Twoim Lekarzem o Bólu

Ból może być samotnym i subiektywnym doświadczeniem. Ani wszystkowiedzący klinicyści, ani dbający członkowie rodziny nie zgadną intensywności bólu chorego. Więc to do Ciebie należy opisanie twojego bólu tak dokładnie, jak to możliwe. Tu znajdziesz instrumenty, które Ci to ułatwią:

Zacznij przez prowadzenie dziennika bólu.  Jeśli będziesz to spisywać, to nie będziesz musiał polegać na swojej pamięci. Dokładne informacje umożliwią twoim medycznym opiekunom na dobranie najlepszego dla Ciebie sposobu leczenia. O to niektóre z rzeczy, które należy wpisywać do dzienniczka:

§         Gdzie i kiedy występuje ból.

§         Jak często i jak szybko ból się pojawia.

§         Jak długo trwa.

§         Wszystko co pogarsza ból.

§         Wszystko, co ból łagodzi (ciepło, lód, leki).

§         Jak długo środki przeciwbólowe są efektywne, i jak dużo ulgi przynoszą.

§         Jak ból zmienia jakość twojego życia – czy nie pozwala Ci zasnąć, jeść, pracować, ćwiczyć.

Pamiętaj, że nawet jeśli lekarz kontroluje ból przewlekły, to niektórzy chorzy nadal mogą odczuwać ból przebijający. Takie błyski bólu, które mogą pojawić się gwałtownie, mogą być tak intensywne, że ”przebijają” leki przeciwdziałające bólowi przewlekłemu. Ból przebijający może być kontrolowany krótko-działającymi lekami. Bardzo istotne jest notowanie w twoim dzienniczku ile razy dziennie pojawia się ból przebijający, i na ile działają na niego krótko-działające lekarstwa.

Podczas wizyty u lekarza, żywo opisuj swój ból. Im bardziej szczegółowe i dokładne informacje przekażesz swojemu opiekunowi medycznemu, tym bardziej pomożesz mu, lub jej, leczyć Ciebie szybko i efektywnie.

§         Jak intensywny jest twój ból? Najprostsza jest skala od 0 do 10, gdzie 0 odpowiada brakowi bólu, a 10 odpowiada najgorszemu bólowi, jaki jest możliwy. (Upewnij się, że lekarz rozumie skalę, której używasz.) Poprzez przypisywania numeru twojemu bólowi dodajesz również coś subiektywnego konkretnym, dającym się zmierzyć wyrażeniom, które opiekunowie medyczni rozumieją.

§         Czy intensywność bólu zmienia się podczas dnia lub nocy? Kiedy to następuje, i kiedy jest najgorzej? Kiedy wydaje się, że ból ustępuje?

§         Jaki odczuwasz ból? Czy jest tępy, ostry, przeszywający, kłujący, palący, rwący, pulsujący, swędzący?

Przeszkody w zarządzaniu bólem

Może Ciebie to zadziwić, ale przeszkody w efektywnym kontrolowaniu bólu może znosić personel medyczny i chorzy. O to niektóre fakty i obawy o uzyskiwaniu ulgi w bólu:

Obawa: Jeśli będę się uskarżać na ból, mój lekarz nie będzie leczył mojej choroby wystarczająco agresywnie.

Fakt: Ból może rzeczywiście kolidować z leczeniem. Więc jest w Twoim interesie poszukiwanie ulgi od tego objawu.

Obawa: Jeśli będę przyjmować środki przeciwbólowe na bazie opium, to popadnę w uzależnienie.

Fakt: Uzależnienie wśród lekomanów jest psychologiczną zależnością od leku; to coś innego niż u pacjentów, którzy potrzebują leku fizycznie, aby odnieść ulgę w bólu. Organizm osoby chorej może wytworzyć tolerancję na lekarstwo, ale jego, lub jej, lekarz może przypisać inny środek lub zmienić sposób dawkowania leku w celu złagodzenia niedogodności.

Obawa: Leki przeciwbólowe przyprawią mnie o zaparcia, mdłości i zamroczenie.

Fakt: Takie efekty uboczne mogą wystąpić, ale mogą byś zneutralizowane albo zminimalizowane.

Obawa: Jeśli środek przestanie działać, to nie będzie żadnej innej możliwości uśmierzenia bólu.

Fakt: Istnieje cała gama środków przeciwbólowych i różne rodzaje ich przyjmowania. Twój lekarz może te leki i sposób ich dawkowania dopasować stosownie do twoich potrzeb, nawet jeżeli się zwiększą.

Obawa: Mój onkolog jest zbyt zajęty leczeniem mojego nowotworu,

Fakt: Komunikacja między lekarzem, a pacjentem jest jak dwukierunkowa ulica. Jeśli twój lekarz nie spyta Ciebie o męczący Cię ból, to przemów Ty!

Leczenie Bólu Związanego z Nowotworem

Dostępna jest cała różnorodność leków przeciwbólowych pomocnych chorym na raka. Również twój lekarz może zmniejszyć twój ból poprzez leczenie nowotworu chemioterapią, naświetlaniem lub operacjami. Doradzi Ci on, jakie podejście będzie dla Ciebie najlepsze. Możesz także chcieć porozmawiać z personelem medycznym o takich technikach jak relaksacja, medytacja, biologiczne sprzężenie zwrotne, hipnoza, czy fizjoterapia, które mogą umożliwić twoje leczenie i zredukować siłę bólu.

Lekarstwa Dopełniające

W 1990 roku Międzynarodowa Organizacja Zdrowia zainicjowała logiczne podejście do używania leków przeciwbólowych: im intensywniejszy ból, tym mocniejszych wymaga lekarstw. Lekarstwa dopełniające (możesz o nich myśleć jako o ”lekarstwach pomocniczych”) mogą być używane w każdym momencie podczas drogi. Nie tylko uśmierzają one ból, ale również pomagają one innym lekarstwom działać lepiej.

*Poziom intensywności bólu w skali od 0 do 10, gdzie 0 to brak bólu, a 10 to najgorszy możliwy ból.

Jeżeli ból utrzymuje się przez 12 lub więcej godzin dziennie, potrzebne długotrwałe opiaty(leki na bazie opium). Leki te zawierają fentanyl, oksykodon, metadon, wolno-uwalniająca się morfina.

Przy bólu przewlekłym, długotrwałe środki przeciwbólowe mają wiele zalet nad krótkotrwałymi: środek krótkotrwały w prawdzie uśmierza ból szybciej, lecz działa jedynie od 3 do 4 godzin. Lekarstwa długotrwałe mogą być podawane w formie tabletek co 8-12 godzin. Niektóre kapsułki mogą być przyjmowane jeden raz dziennie. Długo-działający środek może przynieść ulgę nawet na 72 godziny.

Ból Przebijający

Nawet jeżeli ból jest kontrolowany przez większość czasu, to ból przebijający potrafi gwałtownie rozgorzeć. Przypadki bólu przebijającego pojawiają się zwykle w ciągu 1 do 3 minut, trwają przez krótki okres czasu (być może 30 minut) i mogą wystąpić kilka razy dziennie.

Są różne typy bólu przebijającego:

Ból incydentalny (przygodny): Spowodowany aktywnością. Na przykład osoba z problemami w biodrach może czuć się komfortowo gdy siedzi, a ból uderza w momencie, gdy podnosi się z krzesła.

Ból spontaniczny: Powstaje bez żadnego widocznego powodu. Ten rodzaj bólu pojawia się niezwykle gwałtownie, nawet gdy chory nic nie robi.

Defekt końca dawki: Pojawia się, gdy przestaje działać długo-działające lekarstwo. Na przykład jeśli przyjmiesz lekarstwo działające 12 godzin o 800 i zauważasz, że ból pojawia się codziennie po południu około 16...