Własne streszczenie – Skróty Myślowe
Tales
Inicjator filozofii physis – jako 1 twierdzil ze istnieje jedna zasada , przyczyna wszystkich istniejących rzeczy
Zasada ta to u niego Woda
Woda= alfa i omega (życiodajna) Wszystko powstaje z wilgoci
Woda (principium arche) Przejscie od mitu do logosu
Woda jest Boska i wieczna
Dusza (sila poruszająca) – Magnes ma dusze!
Świat ma duszę , jest pełen demonów
Hylozoisci – Ozywiona materia
Anaksymander
Wprowadził termin arche(u niego nie jest to początek tylko zasada rzeczy)
Zasada to APEIRON = bezkres (bez granic , determinacji wewnętrznych jak i zewnętrznych , nieskończony )
To co było na początku trwa dalej tylko przybiera inne kształty
Natura = nie to co się zmienia tylko to co stale
Stawanie się nie przez przemiany żywiołów tylko wyodrębnianie przeciwieństw poprzez wieczny ruch ( nieodłączny od materii)
Anaksymenes
Dla niego bezkres też jest , też wieczny ruch
Bezkres u niego to powietrze( bo jest nieskończone ilościowo i łatwo ulega przemianom)=wszystkie przedmioty
Fizyk. Powietrze ma różną gęstość równomierne = niewidzialne , im gęstsze tym bardziej zimne i bardziej stałe (kamień) im rzadsze tym gorętsze (ogień)
Temperatura vs stan skupienia
Heraklit
Introspekcja
Krytyk i polemik
Zasada = Ogień (jego przemiany w dwóch drogach : w dół i w górę)
Jet fazą przejścia między rzeczami
Rzeczywistość jest zmienna Pantha rei
Natura jako ciągła śmierć i ciągłe rodzenie się
Trwanie rzeczy jest złudne . Nie ma bytu jest tylko stawanie się
(jesteśmy i nie jesteśmy zarazem-wariabilizm=heraklityzm)
Względność wszystkiego(zacieranie się granic między przeciwieństwamià
Ciągle przejścia) dzien i noc są tym samym . Stała jest tylko zmienność
Ten relatywizm zaprzeczał istnieniu rzeczy stałych w przyrodzie
Wieczność świata(wraz z jego ciągłymi przemianami)
Wszechświatem i czł. Rządzi Logos à rozum świata(rozumność świata)
Przemienia świat w harmonię przeciwieństw
Etyka:
Wyższość poniektórych jednostek
1. moralność wyższa(mędrca)àtylko on rozumie ze wszystko musi być jak powyżej zmienne itd.
2. moralność przeciętna(tłumu)
Epistemologia (poznanie):
Krytyczny wobec poznania zmysłowego(ironia)
Parmenides
Stałość
Postać Ksenofanesaà Jończyk i Eleat Ziemia zasadą , jedno bóstwo Panteista
Przeciwieństwa są ale się nawzajem wykluczają
Jedyny pewnik to to ze przyroda się staje
Byt nie może przestać istnieć(byt jest niebytu nie ma)
Byt wieczny , ciągły ,nie ma różnic w sobie
Jest zakończony we wszystkich kierunkach à kula
Odrzucił empiryzm(zjawiska są złudne)
Umysł nie poznaje tylko odtwarza
Myśl=byt racjonalista
Zenon z Elei
Twórca dialektyki
Atakuje ruch paradoksami
Dychotomia (niepodzielność odcinka)
Achilles
Strzała
Stadion
Euklides i szkoła megarejska
Erystyka
Paradoks kłamcy
Empedokles z Agrygentu
Heraklityzm vs. Eleatyzm
Nic nie może powstać z niczego i trwa wiecznie ale tylko w przypadku rzeczy prostych , rzeczy złożone powstają i giną
Pluralizm świata (korzenie wszechrzeczy, Pierwiastki i żywioły)
Łaczenie żywiołów za pomocą 2 sił à miłości i niezgody
Zapowiedź teorii ewolucji(pierw powstały byty proste)
Postrzeganie:
Podobne ciągnie do podobnego
Żywioły w oku
Postrzeganie tylko bezpośrednie
Temperamenty(rozłożenie żywiołów: gęsto- impulsywni , rzadko – tępi)
Demokryt z Abdery
Ojciec materializmu
Niezmienność bytu
Atomy składnikiem materii ( Cała przyroda, Tylko różnice geometryczne i ilościowe, wieczny ruch , Próżnia )
Dzielić można próżnie , nie materię
Mechaniczne łączenia atomów , nieograniczona ilość
Poznanie:
Zmysły Są subiektywne , relatywne , byt też względny
Postrzeżenia stanami umysłu
Wiedza prawdziwa(rozum) i ciemna(zmysły)
Predestynacja( wszystko ma przyczyny materialne i mechaniczne)
Przyczynowość zjawisk
Postrzeganie jest przenikaniem atomów do duszy
Nie ma siły nadprzyrodzonej , rozum ma tylko człowiek .
Dusza utożsamiona z ciałem(ma mniejsze atomy, oddychanie odnawianiem atomów duszy, śmierć zanik atomów duszy )
Etyka
Czyny moralne vs te uczynione pod przymusem , lub naciskiem
Zadowolenie najwyższym dobrem(dzięki rozumowi je pozyskujemy , jest to harmonia , spokój ducha, cisza)
Rozkosze umysłowe
Etyka eudajmonistyczna i intelektualistyczna
Pitagorejczycy
Misteria (apollińskie i orfickie)
Akuzmatycy ((mistycyzm orficki) muzyka oczyszcza , ruch przyczyną dźwięku
Matematycy Wiara i NAUKA(geometria, parabole itd.)
Orfickie i Pitagorejskie dogmaty
1. Anty hylozoizm
2. reinkarnacja
3. dusza trwalsza , potęzniejsza od ciała
4. więzienie
5. więziona za winy
6. oczyszczenie przez odpokutowanie
7. Cel życia cielesnego: wyzwolenie duszy(wegetarianizm i przysięgi)
8. misteria ulgą duszy
Liczba ZASADĄ bytu9 przestrzenna wielkość, kształt)
Dwoistość Bytu: forma (liczba) + bezkres(materia)
Dopatrywali się przeciwieństw(np. spokój-ruch , jedność- mnogość itd.)
1-punkt 2-linia 3-figura geometryczna 4-ciało geometryczne 5-barwa 6-życie
7-duch 8-miłość 9-sprawiedliwość 10-doskonałość wszechświata
Ciało najdoskonalsze – kula
Znali 9 planet i wierzyli w 10
Wypukłość ziemi
Powietrze okala tylko ziemie , dalej jest eter
Ład gwiazd
System Pitagorejski(ziemia krąży dookoła systemu planetarnego)
Pozorny ruch słońca(odwrotny ruch ziemi)
Harmonia(kosmos) Muzyka Sferà ruch wydaje dźwięk (niesłyszalna ale ciągła)
Protagoras I Sofiści
Relatywizm i humanistyczność
Negatywne zabarwienie sofistów
Dialektyka, retoryka , polityka , język kultura
Praktycyzm , ważna skuteczność, Empiryści
Prawda tylko dzięki zmysłom(sensualizm)
Prawda dla każdego inna(relatywizm)
Praktycyzm(prawda lepsza o ile bardziej praktyczna)
Konwencjonalizm( prawdy obowiązujące powszechnie na zasadzie umownej)
Kara wendetą :/ racjonalizacja konwencji
Rzeczywistość względna bo poznanie jest bierne(umysł ma jedynie odbicie przedmiotów)
Estetyka
Nie można stwierdzić obecności Bogów
Sokrates
Wyłącznie etyka człowieka
Cnota =dobro bezwzględne
(zalety moralne jak np. sprawiedliwość , odwaga itd.)
Powszechność cnoty(na szczycie dóbr)
Najważniejsze dobra najwyższe(czł. Powinien zabiegać o nie bezwzględnie , poświęcenie również dóbr niższych )
Cnota =Wiedza
(zło pochodzi z nieświadomości , niewiedzy)
Wiedza etyczna opiera się na Praktycznym rozsądku(intelektualizm etyczny)
Cnota zdobywana tylko przez naukę , nie wrodzona
Wszystkie cnoty to wiedza , a więc CNOTA JEST JEDNA(wszystkie cnoty są jednym i tym samym)
Daimonion
Najważniejsze zadanieà nauczanie
Próbował nakłonić do heurystycznej medytacji nad cnotą .
Metoda Elenktyczna
(usunięcie złych myśli , flegma itd. Niekończące się pytania . rezultat à
Sprzeczne twierdzenie delikwenta
Metoda Majeutyczna
Sztuka położnicza , wyrodzenie (każdy nosi wiedze prawdziwą ale nieuświadomioną), wspólne poszukiwanie , rozsądne pytania i odpowiedzi tak lub nie
Wiem , że nic nie wiem
Co jest dobre a co złe
Twórca metody indukcyjnej
(szukał cech ogólnych , wspólnych obiektywnych)
Był logikiem
Tylko prawda poprawi moralność ludzi
Wiedza powszechna i bezwzględna
Wiedza w pojęciach ogólnych więc ogólna
Platon
Matematyk i etyk
Pojęcia zawierają wiedzę pewną i bezwzględna
Pojęcia są jedne i stałe
(stałe własności przysługują pojęciom nie rzeczom )
Byt nie bezpośrednio danyà IDEA(najważniejsza idea dobra[Nie do pojęcia])
Dualistyczna Koncepcja Bytu:
Poznawany sensualnie (zniszczalny , zmienny , realny)
Poznawalny przez pojęcia(wieczny, niezmienny, idealny)
Idee istnieją a rzeczy stają się
Jaskinia Platońska
Rzeczy Cieniami idei
Rodzaj Bytu tylko jeden à IDEE (Zależność rzeczy od Idei) à wzór
Immanentność transcendentność (idee z niebios czy w naturze rzeczy)
Duszaà zasada życiaà samonapędzającaà realna , niematerialna
Dusza Nieśmiertelna (Trzy części: Rozumna , impulsywna , zmysłowa)
Duszaà oddzielona od Ciała(niezależna) , ucieleśnienie nie jest niezbędne
àdoskonalsza od ciałaà Włada CiałemàCiało= więzienie
Spirytualizm Platona(dualizm-rzeczy materialne i dusza
Dusza- składnik pierwotny świata(materii) ciało-wtórny
Dusza a nie ciało(zmysły ciała tylko narzędziem)à
Dusza racjonalna poznaje idee , upodabnia się do nichà źródło prawdy , dobra wszystkiego co cenne w człowieku(WĄTEK ETYCZNY)
Dusza Posiada a Priori à istniała przed Ciałem ale zaciążył na niej grzech (gdy odkupi winy będzie wolna)
Poznanie rozumowe (poznac idee można jedynie umysłem, zmysły nie wystarczają nawet do poznania rzeczyà potrzebują podpory umysłu)
Myśl nie opiera się na postrzeżeniu
Postrzeżenia opierają się na znanych nam pojęciach spostrzeżeniu
Wiedza aprioryczna (bada idee)à anamnesis idei
Wiedza empiryczna(bada rzeczy)
Tylko poznanie racjonalne (zmysłowe to domysł)
Stopnie poznania(zmysłowe i rozumoweàmyśl dyskursywna(dedukcja) i myśl intuicyjna(styczność myśli z przedmiotem)
Świat:
Harmoniczny , celowy , rozumny
Metaxis à Demiurg(dobry) àIstniejąca wcześniej materia(boska, pratworzywo)à doskonałość świata celem(kulistość i ruch okrężny)à wzór =idee
Demiurg-przyczyna sprawcza IDEE- celowa
Celowość w każdym calu (np. rośliny-pokarm)
Ramy czasowe (upodobnienie do wieczności) doskonała proporcja)4 żywioły)
Ideeà wieczny byt Materiaà wieczny niebyt (ich połączenie byt + niebyt =doskonałość)
Niedoskonałości świata (wynik cofania się świata)
Planety maja duszę (co wynika z ich ruchu)à...
Endriu4001