STRATEGIA ROZWOJU SPORTU W POLSCE.pdf

MINISTERSTWO SPORTU

STRATEGIA ROZWOJU

SPORTU W POLSCE

DO ROKU 2015

Warszawa, styczeń 2007 r.

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie……………………………………………………….…..........3

I. Diagnoza i trendy rozwojowe sportu w Polsce……………………………..4

II. Priorytety Strategii rozwoju sportu w Polsce…………………………….....9

1. Priorytet 1: Popularyzacja sportu dla wszystkich………...………….….....9

1.1.Sprawność fizyczna dzieci i młodzieży…………………….…...…..9

1.2.Aktywność fizyczna społeczeństwa…………………………....….12

2. Priorytet 2: Wzrost poziomu wyników sportowych…………………….....15

2.1. Sport kwalifikowany…………………………………………….......16

2.2. Kształcenie i doskonalenie zawodowe……………………..….....20

2.3. Nauka i medycyna w sporcie………………………………….......22

3. Priorytet 3: Rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej…………….....24

3.1. Sport w gospodarce narodowej……………………………...…....24

3.2. Infrastruktura sportowa...…………………………………….….....25

III. Finansowanie rozwoju sportu w Polsce………………………………......29

IV. Opis systemu realizacji i monitorowania strategii……………................34

V. Wskaźniki rozwoju sportu - zestawienie zbiorcze…..…………………....36

Wprowadzenie

Opracowana w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu i przyjęta dniu 11

lutego 2003 roku przez Radę Ministrów Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku

2012’, była dokumentem wytyczającym kierunki działań dla kultury fizycznej i sportu,

określała realizację celów i zadań, które miały doprowadzić do znaczącej poprawy stanu

polskiego sportu.

Okres 2004-2006 r., w którym wdrażano strategię, przypadł na zachodzące

w polskim sporcie zmiany regulacyjno-prawne. Ustawa o sporcie kwalifikowanym

i utworzenie Ministerstwa Sportu, wpłynęły na nowe postrzeganie problemów sportu

i tym samym na tempo wdrażania strategii. Uwagi i wnioski z oceny realizacji

jednoznacznie podkreślały, że strategia nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, na co

miało wpływ wiele czynników m.in. nieskuteczny system monitoringu i częściowa

dezaktualizacja zadań.

W oparciu o dokumenty programowe rządu m.in. program działania Rządu RP

Solidarne państwo, Strategię Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 oraz ekspertyzy i wyniki

konsultacji środowiskowych, a także założenia Globalnej Strategii dotyczącej diety,

aktywności fizycznej i zdrowia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), postanowiono

dokonać zmian korekcyjnych i uzupełniających w strukturze strategii. Określono

jednoznacznie wizję i kierunek dążenia, tworząc główny cel strategiczny – Aktywne

i Sprawne Społeczeństwo. W dokumencie zdefiniowano trzy priorytety, określając

jednocześnie obszary działań w każdym z priorytetów. Dla każdego obszaru działań

określono zadania szczegółowe ( strukturę Strategii Rozwoju Sportu do roku 2015

obrazuje schemat zamieszczony na stronie 7).

Wizja jest jednoznaczna: sport będzie zajmował coraz mocniejszą pozycję

w szeroko pojmowanym systemie wartości indywidualnych i społecznych, służąc

wszechstronnemu rozwojowi człowieka, w tym zachowaniu zdrowia i sprawności oraz

wartościowemu zagospodarowaniu czasu wolnego.

We współczesnym świecie, do określenia aktywności fizycznej jednostek i grup

oraz jej organizowania w różnych formach i dla różnych celów, używa się jednego

pojęcia - sport. W rozumieniu niniejszego dokumentu sport obejmuje: wychowanie

fizyczne, sport dzieci i młodzieży, sport akademicki, sport dla wszystkich, sport osób

niepełnosprawnych i sport kwalifikowany.

Struktura i treść opracowania zakłada, że Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do

2015 roku będzie dokumentem kierunkowym wskazującym podstawowe działania

Ministerstwa Sportu. Realizacja zadań i ich stopniowe wdrażanie winno skutkować

następującymi działaniami i zmianami w polskim sporcie:

- stabilizacją i wzmocnieniem merytorycznym funkcjonujących systemów

szkolenia i współzawodnictwa,

- określeniem kierunków i uwarunkowań rozwoju metodyczno-organizacyjnego

sportu kwalifikowanego,

- wskazaniem kierunków programowych sportu powszechnego i osób

niepełnosprawnych,

- określeniem miejsca i roli administracji samorządowej we wspieraniu

i rozwoju kultury fizycznej i sportu lokalnego,

- uporządkowaniem i poprawieniem spójności zarządzania strukturami

polskiego sportu,

- wspieraniem organizacji sportowych i administracji samorządowej

w pozyskiwaniu środków pomocowych na zadania związane z rozwojem

infrastruktury sportowej.

Postęp w realizacji Strategii będzie co roku podlegał okresowej ocenie i analizie. Jej

szczegółowe wyniki mogą być podstawą zmian i aktualizacji.

I. DIAGNOZA I TRENDY ROZWOJOWE SPORTU W POLSCE

We współczesnym świecie sport jest ważną wartością cywilizacyjną, kulturową

i społeczną. W rozwiniętych społeczeństwach sport stał się dobrem powszechnym,

dostępnym w różnych formach - stosownie do możliwości i zainteresowań obywateli.

Jest także składową polityki społecznej nowoczesnego państwa, stymulując wiele gałęzi

gospodarki, tworząc swoisty rynek pracy. Dzięki swojej specyfice jest istotnym

czynnikiem kształtowania zdrowia, rozwijania nawyków i zachowań prozdrowotnych,

a także wartościową formą spędzania wolnego czasu. Z tych względów państwo jest

żywotnie zainteresowane rozwojem i upowszechnieniem sportu.

W ostatnich dziesięcioleciach sport nie należał do priorytetowych dziedzin

w polityce państwa. Skutkowało to w szczególności obniżeniem poziomu aktywności

fizycznej społeczeństwa.

Jak wynika z badań Światowej Organizacji Zdrowia 1 w społeczności dorosłych

wciąż przeważa styl życia daleki od prozdrowotnego. Jedynie 7% Polaków deklaruje

systematyczną aktywność fizyczną, 33% czyni to raz w tygodniu, 12% rzadziej, ale

przynajmniej raz w miesiącu, natomiast reszta sporadycznie bierze udział w

jakichkolwiek zajęciach służących podniesieniu sprawności fizycznej - uprawia jakąś

dziedzinę sportu lub podejmuje inne formy aktywności rekreacyjnej. Pomimo

stosunkowo dużej popularności sportu i widowisk sportowych walory aktywności

fizycznej i sportu, uprawianego w różnych, dostępnych dla każdego formach, wciąż

pozostają nieznane lub niedoceniane. Przy wydłużaniu się wieku życia Polaków niesie

to poważne zagrożenia dla zdrowia i jakości życia.

Oznacza to, że w świadomości przeważającej części polskiego społeczeństwa nie

nastąpiła dotąd zasadnicza przemiana. O takim obrazie społeczeństwa w znacznym

stopniu decyduje nie tylko dostępność sportu, lecz także uboga oferta programowa dla

osób w różnym wieku i różnym stanie zdrowia i poziomie sprawności fizycznej.

Badania wskazują także na pogarszający się poziom wydolności i sprawności

fizycznej dzieci i młodzieży. Do głównych przyczyn takiego stanu należy z pewnością

zaliczyć małą aktywność ruchową dzieci i młodzieży oraz - pomimo wdrożenia 4-tej

godziny wf - długoletnie zaniedbania na poziomie szkolnego wychowania fizycznego.

Od 2004 r. stopniowo rozszerzano uczestnictwo młodzieży w programach

pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych. Działania te nie są jednak wystarczające.

Sport kwalifikowany ciągle jeszcze nie przynosi nam pożądanych wyników

sportowych. Liczba medali zdobytych przez juniorów i seniorów w mistrzostwach świata

i mistrzostwach Europy w okresie ostatnich lat jest wysoka i wynosi: 2002 r. - 515

medali, 2003 r. - 553, 2004 r.- 579, 2005 r.- 621, 2006 r. - 654. Niestety coraz gorsze

rezultaty uzyskujemy na igrzyskach olimpijskich. W punktacji olimpijskiej w Barcelonie

/1992 r./ zajęliśmy 15 miejsce, w Atlancie /1996 r./ - 13 miejsce, w Sydney /2000 r./ - 17

miejsce i w Atenach /2004 r./ - 20 miejsce. Na ostatnich igrzyskach olimpijskich Polska

znalazła się grupie krajów europejskich, które zanotowały spadek osiągnięć

medalowych. Nadzieję budzą wyniki osiągnięte podczas zimowych igrzysk olimpijskich

w Turynie w 2006 r. Trudno jednak na razie mówić tu o stałej tendencji wzrostowej.

1 The word health report 2002. Reducing risks; promoting healthy life style. Geneva, WHO 2002 r.

Nie ulega wątpliwości, że osiągnięcia sportowe w olimpijskim systemie

współzawodnictwa powinny być zdecydowanie lepsze. Wymaga to jednak nie tylko

zwiększenia środków na sport kwalifikowany oraz na różne formy sportowej aktywności

społeczeństwa, ale również szeregu zmian organizacyjnych i programowych w sporcie

polskim. Przyniosłoby to pozytywne skutki promując wizerunek Polski w świecie oraz

zachęcając do uprawiania sportu i rekreacji młodzież i dorosłych.

Stowarzyszenia i kluby sportowe prowadzą swoją działalność w trudnych

warunkach organizacyjnych i materialnych. W ostatnich latach obserwuje się w

niepokojącą tendencję do ograniczania działalności programowej klubów sportowych.

Według danych GUS w 2004 funkcjonowało w Polsce 4 666 klubów sportowych (w 2002

r. – 4 336) prowadzących 8 596 sekcji (w 2002 r. – 7 760), w których ćwiczyło 482 514

zawodników (w 2002r. - ok. 396 000). Wśród nich 262 186 (54 %) stanowiła młodzież do

lat 18, a 66 044 (13,7 %) - kobiety.

Ponadto w 2005 r. działało ok. 6800 uczniowskich i parafialnych (3%) klubów

sportowych.

Największa liczba zawodników uprawia w Polsce piłkę nożną (197 063), następnie

piłkę siatkową (17 300), lekką atletykę (16 988), koszykówkę (12 483) oraz piłkę ręczną

(8 824). Sportowe gry zespołowe uprawia ponad 52 % ogółu ćwiczących.

W zawodzie trenera, według danych GUS w 2004 r. pracowało ponad 5 400 osób,

a pracę instruktora wykonywały 9 953 osoby. Z reguły praca ta jest wykonywana w

niepełnym wymiarze godzin. Głównym problemem jest brak dostatecznej ilości środków

finansowych na zatrudnianie w klubach trenerów i instruktorów.

Sport kwalifikowany w wyścigu po medale jest ogromnym polem doświadczeń

naukowych i testowania nowoczesnych technologii. Wzrost poziomu sportowego jest

uzależniony od wielu poznanych czynników, wśród których nauka i medycyna sportowa

odgrywają kluczową rolę. Bez wsparcia materialnego procesów badawczych nie będzie

znaczącego wzrostu poziomu wyników badań wzbogacających metodykę treningu. Do

tego niezbędna jest - systematycznie uzupełniana - wiedza szkoleniowa osób

sterujących nowoczesnym treningiem. W krajach przodujących w sporcie, dużą wagę

przywiązuje się do naukowej metody doboru do sportu. Pozwala to zaoszczędzić środki

i kierować do sportu kwalifikowanego uzdolnioną sportowo młodzież.

Pomimo oddania od 1995 roku do użytkowania ponad 3200 obiektów sportowych,

nadal baza obiektów strategicznych dla sportu kwalifikowanego i rekreacji sportowej nie

odpowiada standardom europejskim, ani liczebnie, ani pod względem jakości.

W zdecydowanej większości są to obiekty zaniedbane, często wymagające kapitalnego

remontu, zazwyczaj trudno dostępne dla osób niepełnosprawnych.

Dla uzyskania wzrostu poziomu sportu, w szerokim jego ujęciu, należy

w programowaniu rozwoju uwzględniać trendy i kierunki, jakie występują na świecie.

W sporcie powszechnym będą to wszystkie działania skutkujące zwiększeniem

dostępności do sportu i aktywności fizycznej oraz wyrabianiem nawyku stałej dbałości

o utrzymanie poziomu sprawności i tym samym zdrowia. Powinno to być powiązane

z programami edukacyjno-wychowawczymi oraz z ofertą zagospodarowania wolnego

czasu. Przedłużający się okres życia ludzi stawia nowe zadania skierowane na

podtrzymanie optymalnej dla wieku sprawności ludzi starszych. Upowszechnianie

sportu i aktywności ruchowej wśród osób niepełnosprawnych jest światowym kierunkiem

działań skutkujących usprawnieniem i niwelowaniem barier pomiędzy ludźmi.

W obszarze polskiej infrastruktury sportowej istnieją dwa główne trendy. Pierwszy

dotyczy rozbudowy i modernizacji podstawowej bazy sportowej w terenie i odnosi się to

do ogólnodostępnych boisk ze sztuczną nawierzchnią, hal lub sal do gier oraz krytych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: