Finansowanie opieki zdrowotnej

Finansowanie opieki zdrowotnej Izabela Rydlewska – Liszkowska

Obszary problemowe:

•                     Koncepcje i metody finansowania opieki zdrowotnej (jakie źródła finansowania, kto finansuje, w jakim stopniu)

•                     Sposoby opłacania opieki zdrowotnej a ustalanie priorytetów w opiece zdrowotnej

•                     Racjonowanie opieki zdrowotnej

              Problemy związane z finansowaniem opieki zdrowotne, w tym z wnoszeniem opłat za opiekę:

•                     W jaki sposób gromadzone są zasoby finansowe?

•                     W jaki sposób zasoby są zarządzane?

•                     Zagadnienia planistyczne i polityczne (ograniczanie wzrostu kosztów, alokacja)

•                     Tworzenie trwałych podstaw finansowania opieki zdrowotnej

Transfery świadczeń i środków finansowych

Pacjent                                                                                                  Dostawca

Finansowanie                                                                                                                Alokacja

              „Third-party”

              (instytucja ubezp., nabywca)

Źródło: Funding health care:options for Europe. European

Observatory on Health Care Systems 2002

Finansowanie opieki zdrowotnej

Przykład I (klasyfikacja zgodna z  NHA, OECD,EUROSTAT)

•                     Organizacje rządowe i samorządowe (podatki)

•                     Instytucje ubezpieczeniowe (obowiązkowe, dobrowolne; społeczne, prywatne)

•                     Przedsiębiorstwa

•                     Gospodarstwa domowe (out-of-pocket, współpłacenie)

•                     Instytucje non-profit 

•                     Reszta świata (międzynarodowe i narodowe fundusze)

Przykład II

•                     Podatki

•                     Składki obowiązkowego lub społecznego ubezpieczenia

•                     Out-of-pocket , współpłacenie

•                     Składki na dobrowolne lub prywatne ubezpieczenie zdrowotne

•                     Źródła zewnętrzne: dotacje od instytucji pozarządowych, darowizny, pożyczki bankowe  

Podatki:

•                     bezpośrednie (indywidualne, gospodarstwa domowe, firmy)

•                     pośrednie (od transakcji, towarów; ogólne - VAT lub specyficzne jako podatki akcyzowe)

•                     Podatki mogą być gromadzone na szczeblu narodowym, regionalnym,lokalnym

•                     Podatki mogą być gromadzone przez instytucje rządowe lub ubezpieczeniowe

Składki ubezpieczeniowe mogą być gromadzone od :

•                     Pracowników (składki ubezpieczenia publicznego lub prywatnego)

•                     Pracodawców (składki ubezpieczenia publicznego lub prywatnego)

•                     Samozatrudniających się

•                     Emerytów

•                     Bezrobotnych lub funduszy chorobowych

•                     Jako podatki 

Formy opłat pacjentów:

•                     współpłacenie

•                     Co-insurance (partycypacja w składce ubezpieczeniowej)

•                     Ryczałtowe, procentowe

Source: Kubik K.C.: Amerykański system opieki zdrowotnej. Chicago, 1999

„Third party payers”(Trzecia strona)

•                     Publiczni, prywatni

•                     Podział ryzyka (sharing the risk)

•                     Gromadzenie dochodów bezpośrednio lub pośrednio od podopiecznych (zwrot kosztów pacjentom i dostawcom)

Jakie mechanizmy oddziaływania na pacjentów:

•                     Zmiany zachowań i konsumpcji opieki zdrowotnej – moral hazard

•                     Instytucje ubezpieczeniowe mogą wpływać na innych aktorów

•                     Instytucje ubezpieczeniowe mogą wpływać na dostęp do nowych technologii medycznych

•                     Instytucje ubezpieczeniowe mogą oddziaływać na korzystanie z bardziej efektywnych świadczeń (cost-effective )

POLSKA – zmiany NFZ

•                     Ustawa o ubezpieczeniu w NFZ

•                     Fundusz zarządza środkami ZUS i KRUS, zawiera umowy z dostawcami usług

•                     Centrala, oddziały wojewódzkie

•                     Fundusz nie prowadzi zoz

•                     Plany zdrowotne województwa

•                     Gospodarka finansowa:fundusz podstawowy i fundusz zapasowy, może osiągać zysk

              Wydatki na opiekę zdrowotną, w tym publiczne jako % PKB (dane aktualne w Zielonej Księdze lub World Health Report 2003 )

Wnioski

Czynniki wpływające na finansowanie:

•                     Wydarzenia polityczne

•                     Czynniki ekonomiczne (gospodarka narodowa, rynek pracy)

•                     Struktura demograficzna ( wiek – struktura, struktura gospodarstw domowych oddziałuje na popyt i gromadzenie funduszy)

•                     Czynniki kulturowe (np. Wiara w nieformalne płatności, w solidarność)

Wnioski

•                     Podatki

-   mogą być przyczyną nierówności jeśli podatki bezpośrednie są zróżnicowane geograficznie, jeśli niektóre przychody wyłączone są z opodatkowania, jeśli niektóre wydatki są odliczone od podstawy opodatkowania

-   mogą powodować nierówność jeśli pośrednie opodatkowanie nie obejmuje wszystkich przychodów (zwolnienia) levied on lower incomes (taxes on goods)

+ podatki indywidualne mogą promować zdrowie poprzez ograniczanie konsumpcji

Podatki

+ lokalne opodatkowanie pozostaje w bliższej relacji do wydatków na opiekę zdrowotną

+ władze lokalne wiedzą lepiej (potrzeby społeczne)

+ łatwiej oddzielić wydatki na zdrowie od innych

Społeczne ubezpieczenie zdrowotne

+ bardziej akceptowane przez społeczeństwo

- może działać pod presją polityczną

-                     wyższe koszty pracy

-                     zależy od liczby zatrudnionych

Podział kosztów (cost sharing)

q                 Opłaty pacjentów ograniczają popyt

q                 Zwiększają zasoby powodujące zwiększenie podaży

q                 Mogą kreować nierówność zwłaszcza wśród ludzi biednych

q                 Mogą ograniczać solidarność zwłaszcza wśród ludzi chorych

q                 Mogą być wykorzystane w procesie ustalania priorytetów

2/3