RAPORT
Z EWALUACJI
WEWNĘTRZNEJ
Analiza zgodności programów nauczania z podstawą programową
przeprowadzonej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym
w Cieszynie w roku szkolnym 2010/2011
WPROWADZENIE
Raport ten jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej problemowej dotyczącej analizy zgodności programów nauczania z podstawą programową, przeprowadzonej w SOSW w Cieszynie przez zespół w składzie Anna Kwolek, Bronisław Brachaczek, Katarzyna Buchta. Opracowanie harmonogramu ewaluacji i narzędzi oraz zbieranie i przetwarzanie informacji miało miejsce w okresie od września 2010 do 15 czerwca 2011 roku. Celem było rozpoznanie i ocena poprawności procedury dopuszczania do użytku programów nauczania oraz ich zgodności z podstawą programową. Zakres badania związany był ze spełnieniem wymagania 2.3 Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany.
Opis przedmiotu ewaluacji:
REALIZACJA PODSTAWY PROGRAMOWEJ
Cel ewaluacji:
Sprawdzenie, czy realizowane programy nauczania na każdym etapie edukacyjnym są zgodne z podstawą programową.
Pozyskanie informacji dotyczących realizacji podstaw programowych.
Dokonanie oceny skuteczności realizacji treści podstaw programowych.
Kryteria:
ü Kontrola zgodności programów nauczania z podstawą programową;
ü Kontrola zgodności rozkładów materiału z treściami podstawy programowej;
ü Analiza testów na starcie pod kątem zgodności z podstawą programową;
ü Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli dotyczącej zgodności programów i rozkładów materiału z podstawą programową.
ü Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród rodziców dotyczącej realizacji podstawy programowej
Pytania kluczowe:
ü Które przepisy prawa określają zgodność programów nauczania z podstawą programową;
ü Na ile programy nauczania zawierają treści z podstawy programowej;
ü Jakimi kryteriami kierują się nauczyciele przy wyborze programów nauczania i dostosowywania ich do potrzeb i możliwości intelektualnych uczniów;
ü W jaki sposób nauczyciele monitorują realizację postawy programowej;
ü Jak często nauczyciele modyfikują ofertę programową.
Wyniki ewaluacji sporządzono na podstawie:
ü Analizy wpisów w dziennikach lekcyjnych;
ü Analizy zestawów programów nauczania i podręczników;
ü Analizy zapisów protokołów z zatwierdzania przez RP programów nauczania;
ü Analizy rozkładów materiału i planów wynikowych;
ü Analizy wyników ankiet z realizacji podstawy programowej.
I Kontrola zgodności programów nauczania z podstawą programową
W wyniku przeprowadzonej ewaluacji stwierdza się, że realizacja podstawy programowej w Ośrodku jest procesem kierowanym i zorganizowanym, opartym na obowiązujących przepisach prawnych dla każdym etapu edukacyjnego, na co wskazują:
ü szkolne zestawy programów nauczania;
ü plany pracy dydaktycznej w postaci rozkładów materiału i planów wynikowych;
ü plany pracy wychowawczej.
W placówce do realizacji dopuszczano programy nauczania na ustny wniosek nauczyciela w czasie trwania posiedzenia Rady Pedagogicznej i zatwierdzano większością głosów Szkolne Zestawy Programów na dany rok szkolny. Każdy program dopuszczony do realizacji musiał posiadać pozytywną pisemną opinię wydaną przez innego nauczyciela danego przedmiotu, która stwierdzała jego zgodność z podstawą programową.
W bieżącym roku szkolnym procedura ta została usystematyzowana. W chwili obecnej nauczyciel składa pisemny wniosek o dopuszczenie programu do realizacji wraz z opinią (zał.1). Obowiązkiem nauczyciela jest opisanie zgodności treści programu z podstawą programową, określenie poprawności dydaktycznej programu (czy materiał jest przystępny dla uczniów, uszeregowany zgodnie z zasadą stopniowania trudności, uwzględniający zainteresowania i potrzeby uczniów, uwzględniający różnorodność metod i indywidualizację kształcenia), możliwości planowania i realizacji wybranego programu na danym etapie edukacyjnym, oceny interdyscyplinarności programu (czy łączy treści z innych przedmiotów), wreszcie określenie, czy treści wychowawcze zawarte w programie są zgodne z zapisami podstawy programowej. Na III etapie edukacyjnym w związku ze zmianą podstawy programowej w 2009 roku i brakiem programów nauczania oraz podręczników dla szkolnictwa specjalnego, nauczyciele opracowują programy własne oparte o nową podstawę programową, korzystając równocześnie ze starych podręczników i zeszytów ćwiczeń jako książek pomocniczych. Dyrekcja systematycznie monitoruje realizację podstawy programowej, kontrolując dokumentację oraz sprawdzając zgodność treści Indywidualnych Programów Edukacyjnych i Terapeutycznych z podstawą programową i orzeczeniami wraz z opiniami poradni psychologiczno - pedagogicznej. W ramach nadzoru pedagogicznego hospituje i obserwuje zajęcia dydaktyczne. Prowadzi kontrolę stopnia realizacji podstawy programowej porównując zgodność treści programu z podstawą.
II Kontrola zgodności rozkładów materiału z treściami podstawy programowej
Nauczyciele po wyborze programu nauczania i dostosowaniu go do potrzeb oraz możliwości ucznia niepełnosprawnego intelektualnie, przygotowują treści podstawy programowej w formie rozkładu materiału lub planu wynikowego na dany etap edukacyjny. Plany te pozwalają Dyrekcji Ośrodka w każdym momencie kontrolować stopień realizacji podstawy programowej przez danego nauczyciela. Odwołują się do nich podczas obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczycieli. Są również przydatne w trakcie monitorowania realizacji obowiązkowej liczby godzin przewidzianej podstawą programową dla danego etapu edukacyjnego. Pełna i poprawna realizacja podstawy programowej wiąże się, bowiem z dobrze opracowanym i przygotowanym rozkładem materiału nauczania. Analizy przeprowadzanych przez nauczycieli na końcu roku diagnoz przyrostu wiedzy i umiejętności są podstawą do modyfikacji tychże planów zgodnie z potrzebami szkoły, zmieniającymi się metodami pracy, przekładając się tym samym na wzrost efektów kształcenia.
III Analiza testów na starcie pod kątem zgodności z podstawa programową
Nauczyciele, co roku przeprowadzają diagnozy w postaci testów na starcie, badające poziom wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie podstawy programowej na danym etapie edukacyjnym (zał. 2). Uczniowie i ich rodzice otrzymują pełną informację zwrotną wraz ze wskazaniem obszarów wiedzy i umiejętności wymagających doskonalenia.
Analiza wyników testów na starcie przeprowadzana jest indywidualnie dla każdego ucznia jak i zespołu klasowego. Natomiast wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych porównywane są z wynikami testów na starcie i oceniania wewnątrzszkolnego.
IV Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli dotyczącej zgodności; programów i rozkładów materiału z podstawą programową.
Ankieta (zał.3) została przeprowadzona w roku szkolnym 2010/2011 wśród 5 nauczycieli Szkoły podstawowej, 5 nauczycieli Gimnazjum, 5 nauczycieli Szkoły Zawodowej i 5 nauczycieli Szkoły Przysposabiającej do pracy. Ogółem ankietę wypełniła grupa reprezentatywna 20 nauczycieli. Celem przeprowadzonego badania była ewaluacja realizacji podstawy programowej w Ośrodku na każdym etapie edukacyjnym. Wyniki przedstawiamy w formie wykresów.
Na pytanie 1 „Czy analizowała Pani/Pan podstawę programową swojego przedmiotu?” nauczyciele odpowiedzieli w następujący sposób:
100% nauczycieli analizowało podstawę programową swojego przedmiotu.
Na pytanie 2 „Czy analizowała Pani/Pan podstawę programową przedmiotów pokrewnych?” nauczyciele odpowiedzieli w następujący sposób:
25% nauczycieli nie zapoznało się z podstawą programową pokrewnych przedmiotów.
Na pytanie 3 „Czy uwzględniła Pani/Pan podstawę programową pisząc własny program?” nauczyciele odpowiedzieli w następujący sposób:
1 nauczyciel realizuje program nauczania napisany przez innego nauczyciela i w związku z tym nie uwzględnił podstawy programowej, ponieważ nie pisał programu własnego.
Na pytanie 4 „Czy rozpisała Pani/Pan rozkład materiału lub plan wynikowy na cały cykl kształcenia według podstawy programowej?” nauczyciele odpowiedzieli w następujący sposób:
Wszyscy nauczyciele rozpisali rozkłady materiału i plany wynikowe na cały etap kształcenia.
Na pytanie 5 „ Czy obowiązująca dany etap edukacyjny podstawa programowa jest w pełni do zrealizowania w szkolnictwie specjalnym”
Wykres procentowy nauczycieli przedstawia się w następujący sposób:
Analizując wyniki tego pytania, można stwierdzić, że wszyscy nauczyciele gimnazjum twierdzą, że nowa podstawa programowa jest zdecydowanie nie do zrealizowania w szkolnictwie specjalnym, szczególnie z przedmiotów ścisłych. 4 nauczycieli uważa, że podstawa programowa raczej nie jest do zrealizowania w szkole podstawowej i zawodowej. Natomiast 11 nauczycieli twierdzi, że podstawa programową można zrealizować.
Na pytanie 6 „Czy treści ujęte w podstawie programowej inspirują Panią/Pana do samodzielnego rozszerzania tematów? nauczyciele odpowiadali:
45% - czyli 9 nauczycieli uważa, że treści ujęte w podstawie programowej raczej nie inspirują ich do samodzielnego rozszerzania tematów.
Na pytanie 7 „Czy treści ujęte w podstawie programowej stymulują twórcze myślenie ucznia? nauczyciele odpowiadali:
11 nauczycieli, w tym 2 z SP, 4 z gimnazjum, 3 z ZSZ i 2 SPP, stwierdza, że treści ujęte w podstawach programowych raczej nie stymulują twórczego myślenia ucznia.
Analizując pytanie 8 - otwarte: „Które zagadnienia powinny zostać usunięte z podstawy programowej dla uczniów w szkolnictwie specjalnym”, możemy stwierdzić, że tylko nauczyciele uczący w gimnazjum zgodnie z nową podstawą programową uważają, że niektóre treści w niej ujęte są za trudne i nie do zrealizowania.
Matematyka – działania na potęgach, działania na pierwiastkach, badanie funkcji,
Historia – za obszerne wiadomości z historii powszechnej,
Geografia- obliczenia czasu, odczytywanie współrzędnych geograficznych,
Fizyka – przekształcanie wzorów, obliczenia matematyczne z ułamkami, pojęcia,
Informatyka – algorytmy i ich wykonywanie za pomocą komputera, praca w systemie obsługi baz danych Access, tworzenie stron www za pomocą pojęć języka HTML.
Na pytanie 9 „Na które treści programowe chciałaby Pani przeznaczyć więcej czasu na ich realizację”
Nauczyciele chcieliby przeznaczyć więcej czasu na zagadnienia związane z życiem codziennym takim jak:
Matematyka – nauka posługiwania się pieniędzmi – procenty, poró...
ona080