Grzybowski P. P. - Edukacja europejska - od wielokulturowości ku międzykulturowości (2005).pdf - prawa człowieka - gosia.olga

Jak propagować sprawiedliwy handel?

Poradnik dla aktywistów

Spis treści

Sprawiedliwy handel 2

Rola konsumentów 8

Działania w grupie 9

Edukacja 16

Bądźcie widoczni 18

Przykładowa informacja prasowa 20

Przykładowy scenariusz warsztatu 21

Ważne linki 23

Materiały 24

Sprawiedliwy handel

Czym jest sprawiedliwy handel?

Sprawiedliwy handel to partnerstwo w handlu,

opierające się na dialogu, przejrzystości oraz

szacunku, które dąży do większej równości

w handlu międzynarodowym. Przyczynia się

do zrównoważonego rozwoju krajów Glo-

balnego Południa przez oferowanie lepszych

warunków handlowych rolnikom, utrzymują-

cym się z uprawy kawy, herbaty, kakao i in-

nych produktów rolnych, które potem traiają

na zachodnie rynki.

Konsumentom w krajach wysoko rozwiniętych,

także w Polsce, sprawiedliwy handel pozwala

kupować produkty, które gwarantują, że lu-

dzie, którzy pracowali przy ich powstawaniu,

byli uczciwie traktowani i wynagradzani.

w stanie utrzymać z tego ani siebie ani swo-

jej rodziny. Nie stać ich na posyłanie dzieci

do szkoły ani na godne życie – np.: produ-

cenci bananów w Ameryce Środkowej dostają

średnio tylko 1-2% ceny, jaką my płacimy za

banany w sklepie, a ok. 50% to zysk zachod-

niego dystrybutora. Przeciętny rolnik upra-

wiający kawę otrzymuje obecnie mniej niż 1%

ceny iliżanki kawy w kawiarni i około 6% ceny

paczki kawy w supermarkecie! Większość

tego, co płacimy, traia do kieszeni czterech

największych koncernów spożywczych (Ne-

stle, Procter&Gamble, Sara Lee i Kraft) lub

międzynarodowych sieci kawowych, które

notują rekordowe zyski, podczas gdy rolnicy

często zmuszeni są sprzedawać swoje plony

poniżej kosztów produkcji.

Nieuczciwe zasady międzynarodowego han-

dlu mogą stanowić przeszkodę dla rozwoju

krajów Globalnego Południa, ale jednocze-

śnie to właśnie handel może wydźwignąć

wiele społeczności z ubóstwa. Szacuje się,

że wzrost udziału Afryki, Azji Południowo-

Wschodniej i Południowej oraz Ameryki Ła-

cińskiej w światowym eksporcie tylko o 1%,

pomógłby wyjść z ubóstwa 128 mln ludzi.

W samej Afryce wygenerowałoby to dodatko-

we 70 mld dolarów, czyli prawie 3 razy wię-

cej niż cała międzynarodowa pomoc dla tego

kontynentu.

Dlaczego potrzebny jest sprawiedliwy

handel?

Świat pełen jest nierówności, które ciągle się

pogłębiają. Mieszkając w dostatniej (napraw-

dę!) Polsce, często nie wiemy lub nie pamię-

tamy, że w wielu krajach Globalnego Południa

– Afryki, Azji, Ameryki Środkowej i Południo-

wej – miliardy ludzi żyją w ubóstwie. Szacuje

się, że na świecie 2,7 mld ludzi żyje za mniej

niż 2 dolary (ok. 5 zł) dziennie, a ponad 120

mln dzieci nie chodzi do szkoły.

Problem ten jest pogłębiany przez świato-

wy handel nastawiony na maksymalizację

zysków, która często oznacza nieuczciwe

traktowanie i wykorzystywanie pracy ludzi

w krajach Globalnego Południa. Dotyczy to

zwłaszcza produkcji kawy, herbaty, kakao,

bananów i innych produktów, które upra-

wiane są przez drobnych rolników w krajach

Globalnego Południa i kupowane na wielką

skalę przez zachodnie irmy. Drobnym pro-

ducentom trudno jest wynegocjować dobre

warunki z wielkimi, międzynarodowymi ir-

mami, więc zdani są na ich dobrą wolę.

Często kończy się to tak, że rolnicy dostają

tak niską cenę za swoje produkty, że nie są

Od czego się zaczęło

Próby stworzenia alternatywy dla tradycyjne-

go handlu pojawiały się w Europie Zachod-

niej już w latach 40-tych XX wieku. Idea ta na

większą skalę zaczęła funkcjonować w latach

60-tych, w okresie pojawienia się słynnego

hasła „Trade not Aid”, wzywającego do rozwi-

jania relacji handlowych z Ameryką Łacińską

i Afryką, jako najlepszej recepty na rozwój tej

części świata. Pierwsze takie inicjatywy poja-

wiały się przede wszystkim w Wielkiej Brytanii

i Holandii. Początkowo sprowadzano głównie

STRONA 2 Sprawiedliwy handel

rękodzieło, rozprowadzane często przez or-

ganizacje kościelne.

Począwszy od lat 80-tych, coraz większe

znaczenie zyskiwały produkty spożywcze

(m.in. gwałtownie taniejąca wówczas kawa),

które były podstawowym źródłem docho-

dów dla krajów Południa. Prawdziwym prze-

łomem w historii ruchu było jednak opraco-

wanie systemu certyikacji, który pozwolił na

wprowadzenie produktów wyprodukowanych

w ramach sprawiedliwego handlu do maso-

wej dystrybucji. Dzięki stworzeniu jasnego

zestawu standardów, których spełnienie było

warunkiem umieszczenia na produkcie od-

powiedniego znaku graicznego, konsumenci

mogli mieć gwarancję, że to, co kupują, rze-

czywiście zostało wyprodukowane w sposób

etyczny.

Pierwsza wersja znaku certyikującego kawę

sprzedawaną na zasadach sprawiedliwego

handlu została stworzona przez Maxa Ha-

velaara w Holandii w 1988 r. Od tego czasu

rozwijane były standardy dla innych produk-

tów i ujednolicany system różnych organiza-

cji zajmujących się sprawiedliwym handlem.

W 1997 r. powstało FLO (Fairtrade Labelling

Organizations International) – platforma sku-

piająca organizacje zajmujące się certyikacją

w ramach sprawiedliwego handlu. Dzięki FLO

udało się ujednolicić standardy, którymi po-

sługiwały się różne organizacje i wprowadzić

wspólną wersję graiczną znaku.

Obecnie nadal istnieje wiele różnych or-

ganizacji zajmujących się szeroko pojętym

sprawiedliwym handlem, ale najbardziej roz-

poznawalnym znakiem stał się niewątpliwie

znak Fairtrade wprowadzony przez FLO. Poza

kawą, opracowane zostały standardy dla kil-

kunastu innych produktów, a ich lista stale

rośnie.

Jak działa system sprawiedliwego handlu?

Produkty takie jak kawa, herbata, kakao

etc. mogą uzyskać certyikat, jeśli spełniają

szczegółowe kryteria, które są wyznaczane

i kontrolowane przez organizacje zrzeszone

w międzynarodowym stowarzyszeniu Fair-

trade Labelling Organizations International

(FLO) oraz związaną z nim, ale niezależną

w swoich działaniach, irmę FLO-Cert. Ta

druga instytucja zajmuje się przyznawaniem

certyikatów producentom i importerom FT.

FLO jest stowarzyszeniem i działa na zasa-

dzie non-proit. Jest otwarte dla inicjatyw

certyikujących sprawiedliwy handel (Fairtra-

de Labelling Initiatives) i sieci producentów

(Producer Networks). Obecnie zrzesza 20

inicjatyw certyikujących i 3 sieci producenc-

kie. Znak Fairtrade jest własnością FLO i jest

chroniony przez 20 inicjatyw certyikacyj-

nych, wchodzących w skład organizacji.

Inicjatywy certyikujące (Labelling Initiati-

ves) to krajowe organizacje, które przyznają

irmom licencję na używanie znaku Fairtrade

W ramach Fairtrade

dostępne są obecnie takie

produkty jak: banany,

cukier, herbata, kakao,

kawa, komosa ryżowa

(quinoa), miód, owoce

suszone, owoce i warzywa

świeże, soki, orzechy/ziarna

oleiste, przyprawy, ryż,

wino, kwiaty cięte, rośliny

ozdobne, bawełna, piłki

sportowe.

STRONA 3 Sprawiedliwy handel

na konkretnych produktach i promują ideę

sprawiedliwego handlu w swoim kraju.

Sieci producenckie (Producer Networks)

zrzeszają przedstawicieli spółdzielni i unii

zajmujących się produkcją towarów sprze-

dawanych w ramach sprawiedliwego handlu.

Obecnie istnieją trzy sieci producenckie re-

prezentujące trzy regiony: Afrykę, Amerykę

Łacińską oraz Azję Południową i Południo-

wo-Wschodnią.

wyższa, ale nie niższa od tej kwoty. Dzięki

temu rolnicy są pewni, że cena pokryje kosz-

ty produkcji i wystarczy na godne życie.

• premia na rzecz społeczności lokalnej

(Fairtrade Premium)

Spółdzielniom co roku wypłacana jest spe-

cjalna premia. Rolnicy zrzeszeni w spółdziel-

ni demokratycznie podejmują decyzję, co

zrobić z premią. Często za premię budowane

są szkoły, wyposażane przychodnie etc.

• możliwość preinansowania

Spółdzielnie mogą dostać zapłatę lub jej

część z góry, jeśli zgłoszą taką potrzebę.

Ułatwia im to utrzymanie ciągłości produkcji,

zwłaszcza w okresach mniejszych zbiorów.

Do ruchu sprawiedliwego handlu należy też

inna ważna organizacja – IFAT (International

Fair Trade Association). IFAT nie należy bez-

pośrednio do struktur Fairtrade, ale związany

jest szerszym pojęciem sprawiedliwego han-

dlu (fair trade, w odróżnieniu od Fairtrade,

która to nazwa jest zarezerwowana dla sys-

temu stworzonego w kręgu FLO). IFAT zrze-

sza producentów i dystrybutorów sprawiedli-

wego handlu, przyznając im znak FTO (Fair

Trade Organization). Organizacje należące

do IFAT sprzedają nie tylko produkty rolne,

ale też rękodzieło, ubrania etc.

• umowy długoterminowe

Pomiędzy rolnikami a kupcami kawy podpi-

sywane są długoterminowe umowy, dzięki

którym rolnicy są w stanie zaplanować inwe-

stycje i przedsięwzięcia na przyszłość.

• produkcja odpowiedzialna społecznie

i ekologicznie

Sprawiedliwy handel kieruje się wysokimi

standardami, jeśli chodzi o społeczną od-

powiedzialność producentów i importerów.

Wykluczona jest praca dzieci i praca niewol-

nicza, promowane są równouprawnienie oraz

ochrona grup zagrożonych wykluczeniem

społecznym. Obowiązują również wysokie

standardy ekologiczne, związane m.in. z za-

Podstawowe standardy sprawiedliwego han-

dlu to:

• cena minimalna Fairtrade (Fairtrade Mini-

mal Price)

To ustalona z góry minimalna cena, jaką rol-

nik dostanie za swoje plony. Cena może być

STRONA 4 Sprawiedliwy handel

Grzybowski P. P. - Edukacja europejska - od wielokulturowości ku międzykulturowości (2005).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: