nowel_budynki_usytuowanie_2007_01_29.pdf

Edward Musiał

Gdańsk, dnia 2007-01-29

U w a g i

dotyczące projektu nowelizacji

rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia…

zmieniającego rozporządzenie

w sprawie warunków technicznych,

jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

Niniejsze uwagi dotyczą projektu nowelizacji rozesłanego przez Ministerstwo Budownictwa,

Departament Regulacji Rynku Budowlanego i Procesu Inwestycyjnego, pismem BB1-020-1/07 z dnia

2007-01-10, a w szczególności dotyczą rozdziału 8 Instalacja elektryczna .

Uwagi dotyczące całego rozporządzenia

Nie czuję się kompetentny do oceny całości tekstu rozporządzenia, ale mam powody sądzić, że

powtarzające się co parę lat bardzo obszerne nowelizacje tak podstawowego i ważnego rozporządzenia

świadczą o tym, że jest ono chybione w samym zamyśle. Należałoby tekst tego rozporządzenia po-

równać z równoważnymi aktami prawnymi w Niemczech, Wielkiej Brytanii i ew. innych krajach i z

tego porównania wyciągnąć wnioski.

Przede wszystkim rozporządzenie jest zbyt długie, zbyt rozbudowane, bo zbyt szczegółowe.

Niepotrzebnie usiłuje się kodyfikować wszelkie rozwiązania szczegółowe, również takie, które w spo-

sób oczywisty wynikają z elementarnej wiedzy technicznej. Ponadto niepotrzebnie próbuje się powta-

rzać wymagania Polskich Norm przywołanych w rozporządzeniu, co ma dwie niepożądane konse-

kwencje:

1) Niektóre postanowienia są wyrwane z kontekstu normy albo świadomie bądź nieświadomie

przeredagowane w sposób zniekształcający ich pierwotną treść.

2) W razie nowelizacji normy występuje rozdźwięk między treścią normy a treścią rozporządze-

nia, które się do niej odwołuje. A przecież nie sposób nowelizować rozporządzenie po nowe-

lizacji którejkolwiek z niemal dwustu przywołanych norm (łącznie 223 pozycje, w tym po-

wtórzenia).

Wypadałoby też wreszcie ujednolicić formy postanowień w normach i w rozporządzeniach. Na

przykład w normach zakaz wprowadza się formami słownymi: nie należy , nie powinien , nie dopuszcza

się , a w rozporządzeniu są ponadto w użyciu inne formy: jest zabronione, zabrania się oraz nie może .

W normach ta druga forma ( nie może ) oznacza brak możliwości . W sytuacji, kiedy normy i przepisy

prawa powszechnego stosuje się łącznie, kiedy w przepisach cytuje się postanowienia norm, taki du-

alizm jest szkodliwy, bo sprzyja mylnym interpretacjom.

Uwagi ogólne dotyczące rozdziału 8

Myślą przewodnią przy redagowaniu rozdziału 8 nie był logiczny układ treści ani merytoryczna i

językowa poprawność postanowień, lecz chęć przemycenia dziwacznych wymysłów zrodzonych w

Centralnym Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych SEP, co widać najdobitniej w §113.

Dotychczasowe nowelizacje, łącznie z obecnie dyskutowaną, tę nieudolność redakcyjną uwydatniają.

Nieporadnie zredagowany rozdział 8 powinien być napisany od nowa, bo kosmetyka niewiele mu po-

może.

Poniższe uwagi wskazują tylko ważniejsze błędy merytoryczne i ważniejsze luki w postanowie-

niach rozdziału. W omawianym rozporządzeniu, adresowanym przede wszystkim do inżynierów bu-

downictwa wszelkich specjalności, powinny być wyeksponowane te postanowienia z zakresu instalacji

elektrycznych, które wymagają współpracy międzybranżowej, związanych z tym uzgodnień i kom-

promisów (np. uziomy fundamentowe i ew. połączenia wyrównawcze, zalecenie wprowadzania przy-

łączy w jednym miejscu – zasada Single Entry Point , pomieszczenia i szafy lub wnęki przyłączowe,

usytuowanie rozdzielnic i zapotrzebowanie miejsca na nie, łącznie z przestrzenią obsługową). Elektry-

kom brakuje, przystosowanego do dzisiejszych realiów, takiego aktu normatywnego, jakim niespełna

70 lat temu była norma PNE/62-1938.

Wymagania, jakim powinny odpowiadać instalacje elektryczne ze względu na ochronę

przeciwporażeniową i ochronę przeciwprzepięciową, ze względu na zabezpieczenia przed

przeciążeniami i skutkami zwarć, zabezpieczenia podnapięciowe i wszelkie inne oraz ze względu na

kompatybilność elektromagnetyczną, są szczegółowo sformułowane w wieloarkuszowej normie PN-

IEC 60364 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych” bądź w zastępujących ją nowych

wydaniach norm PN-EN i PN-HD. W treści rozporządzenia wystarczy powołanie norm i dodanie

wymagań w kwestiach, którymi normy się nie zajmują. Tymczasem w niezmienionym §180 jest

wprawdzie powołanie „wymagań Polskich Norm”, ale rozporządzenie wprowadziło a obecna

nowelizacja podtrzymuje liczne postanowienia z nimi niezgodne i nie znajdujące uzasadnienia

merytorycznego. Dotyczy to w szczególności §183, który jest wyjątkowo niezdarnie zredagowany

(wylicza na przemian obiekty materialne i idee techniczne) i zawiera rażące błędy merytoryczne. Ten

paragraf powinien być uchylony, a tylko nieliczne jego fragmenty – przeniesione do innych ustępów.

Odrzucam argument, że postanowienia dotyczące niektórych kwestii są rozrzucone w różnych

normach i lepiej, aby krótkim sformułowaniem zawrzeć je w rozporządzeniu. Wszystkie te „krótkie

sformułowania” deformują postanowienia norm. Sprawę załatwić trzeba wydając mądre komentarze

do norm zamiast obecnych bełkotliwych pseudokomentarzy, w których aktywiści CK SIiUE SEP pró-

bują wyjaśnić innym to, czego sami nie są w stanie zrozumieć.

Być może to przypadek, ale tak się składa, że uparcie od lat forsowane bzdurne zapisy w oma-

wianym rozporządzeniu dotyczą postanowień wymuszających przesadne stosowanie kosztowniejszych

aparatów i innych elementów instalacji, postanowień, które mogą być obliczone na przychylność hur-

towni i producentów. Natomiast lekceważone są, wręcz zupełnie pomijane, ważne postanowienia, któ-

re takich skutków nie rodzą.

Uwagi szczegółowe dotyczące instalacji elektrycznych

Postulat 1. Zmodyfikować treść § 180

Dotychczasową treść § 180:

§ 180 . Instalacja i urządzenia elektryczne, przy zachowaniu przepisów rozporządzenia, przepi-

sów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska

oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagań Polskich Norm odnoszących się do tych insta-

lacji i urządzeń, powinny zapewniać:

proponuję zmienić, jak następuje:

§ 180. Instalacje i urządzenia elektryczne powinny spełniać postanowienia przepisów rozporzą-

dzenia, przepisów odrębnych dotyczących dostarczania energii, ochrony przeciwpożarowej, ochrony

środowiska oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także wymagania Polskich Norm odnoszących się

do tych instalacji i urządzeń i powinny zapewniać:

Dotychczasowe brzmienie § 180 jest dość powszechnie interpretowane, zwłaszcza przez dewe-

loperów, jako podtrzymujące dobrowolność przestrzegania wymagań Polskich Norm odnoszących się

do tych instalacji i urządzeń i powołanych w rozporządzeniu. Proponowana zmiana znosi dowolność

interpretacji.

Postulat 2. Zmodyfikować treść § 181.3.2)

W dotychczasowym brzmieniu § 181.3.2)

3. Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:

1) w pomieszczeniach:

…

2) na drogach ewakuacyjnych:

a) z pomieszczeń wymienionych w pkt 1,

b) oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,

c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczo-

nej zdolności poruszania się,

d) w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.

bezwzględnie uchylić należy podpunkt b) sugerujący, że nie wymaga się oświetlenia ewaku-

acyjnego na drogach ewakuacyjnych, do których w dzień dochodzi światło naturalne poprzez okna

i/lub świetliki. Większość pożarów występuje po zmierzchu, kiedy światło naturalne do takich dróg

ewakuacyjnych nie dociera, a ludzie wyrwani ze snu są szczególnie zdezorientowani i podatni na pa-

nikę.

Alternatywnie proponuję rozważyć uchylenie wszystkich czterech podpunktów § 18.3.2) i nadać

§181.3 brzmienie następujące:

3. Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:

1) w pomieszczeniach:

a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,

b)audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych przeznaczonych dla

ponad 200 osób,

c) wystawowych w muzeach,

d)o powierzchni ponad 1000 m 2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,

e) o powierzchni ponad 2000 m 2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,

2) na drogach ewakuacyjnych w budynkach.

Postulat 3. Usunąć proponowany nowy punkt § 183.1.1a) i uchylić albo zmienić dotychczasowy

punkt § 183.1.7

Projekt nowelizacji słusznie „uchyla” następujące postanowienia:

§ 113. 8. Instalację wodociągową wykonaną z zastosowaniem przewodów metalowych, a także

metalową armaturę oraz metalowe urządzenia instalacji wodociągowej wykonanej z zastosowaniem

przewodów z materiałów nieprzewodzących prądu elektrycznego należy objąć elektrycznymi połącze-

niami wyrównawczymi, o których mowa w § 183 ust. 1 pkt 7 .

§ 122. 3. Metalowe przybory sanitarne w instalacji kanalizacyjnej należy objąć elektrycznymi

połączeniami wyrównawczymi, o których mowa w w § 183 ust. 1 pkt 7 .

§ 133. 8. Instalację ogrzewczą wodną wykonaną z zastosowaniem przewodów metalowych, a

także metalową armaturę oraz metalowe grzejniki i inne urządzenia instalacji ogrzewczej wykonanej z

zastosowaniem przewodów z materiałów nieprzewodzących prądu elektrycznego należy objąć elek-

trycznymi połączeniami wyrównawczymi, o których mowa w § 183 ust. 1 pkt 7 .

Jednakowoż uchylenie jest pozorne, bo wszystkie te postanowienia projekt nowelizacji przenosi

do ustępu „zbiorczego” §183.1a i dodaje w nim kolejne nowe pozycje podtrzymujące błędną ideę.

Redakcja tego ustępu świadczy o daleko posuniętej nieodpowiedzialności, oznacza eskalację dotych-

czasowych błędnych zapisów na ten temat.

Po pierwsze : W rozporządzeniu nie są konieczne postanowienia na temat połączeń wyrównaw-

czych, bo wyczerpujące wymagania na ten temat są podane w normach. Norma PN-IEC 60364-5-54

określa wymagania dla połączeń wyrównawczych głównych, a inne normy, zwłaszcza normy z grupy

60364-7 oraz norma PN-IEC 60364-5-548 precyzują wymagania odnośnie do połączeń wyrównaw-

czych miejscowych. Normy określają nie tylko sposób wykonywania połączeń wyrównawczych miej-

scowych, ale przede wszystkim stanowią, w jakich sytuacjach są one wymagane. Tymczasem sformu-

łowanie ustępu „zbiorczego” §183.1a w powiązaniu z treścią ustępu §183.7 pozostawia pełną dowol-

ność interpretacji rozszerzającej w tym względzie.

Po drugie : Kwestionowany §183.1a podtrzymuje poprzedni niedorzeczny pomysł Centralnego

Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych SEP obejmowania połączeniami wyrównaw-

czymi miejscowymi metalowej armatury na rurociągach z materiałów izolacyjnych. Takiego wymaga-

nia nie ma w żadnych normach międzynarodowych (IEC), regionalnych (EN) ani normach własnych

innych krajów (VDE, NF, BS), bo takie połączenia nie dają żadnych korzyści, przeciwnie mogą być

niebezpieczne, bo wprowadzają potencjał ziemi (gorzej: małoporowe połączenie z ziemią) tam, gdzie

go nie byłoby bez tych połączeń. Następstwem byłoby trwałe nadanie potencjału ziemi częściom

przewodzącym obcym, które same nie są w stanie wprowadzać obcego potencjału, co jest równo-

znaczne z wprowadzeniem bądź nasileniem czynnika BC (styczność ludzi z potencjałem ziemi) i

oznacza zwiększenie zagrożenia porażeniem.

Norma niemiecka DIN VDE 0100-701:2002 nie traktuje jako części przewodzącej obcej i nie

wymaga obejmowania połączeniami wyrównawczymi nawet tak dużego obiektu, jak metalowa wanna,

która nie jest nieuchronnie uziemiona poprzez przyłączone do niej przewodzące rurociągi lub poprzez

metalowe konstrukcje budowlane. Podobnie formułują to normy i przepisy francuskie, a także norma

brytyjska BS 7671, z której pochodzą poniższe rysunki 1 i 2.

Rys. 1. Połączenia wyrównawcze miejscowe (linie przerywane) w łazience z rurociągami metalowymi (we-

dług przepisów brytyjskich)

Rys. 2. Połączenia wyrównawcze miejscowe (linie przerywane) w łazience z rurociągami z tworzyw sztucz-

nych (według przepisów brytyjskich)

Zalecenia bądź wymagania obejmowania metalowej armatury na izolacyjnych rurociągach w

pomieszczeniach kąpielowych nie ma też ani w obecnej normie PN-IEC 60364-7-701:2006, ani w

znowelizowanej normie IEC 60364-7-701:2006. Kto będzie się upierał przy tym kretynizmie, niech

wskaże precedens w jakichkolwiek obcych normach bądź przepisach.

Po trzecie : Czynnikiem sprzyjającym podtrzymywaniu obłędnego wymagania „uziemiania” me-

talowych kranów i zaworów na izolacyjnych rurociągach jest uparcie podtrzymywana przez aktywi-

stów CK SiUE SEP błędna definicja części przewodzących obcych, podlegających połączeniom wy-

równawczym. Otóż część przewodząca obca to nie jest część przewodząca (nie będąca częścią instala-

cji elektrycznej), która może znaleźć się pod określonym potencjałem , lecz taka część, która w roz-

patrywane miejsce może wprowadzić określony potencjał , zazwyczaj potencjał ziemi. Sprawa jest

szczegółowo przedstawiona w Internecie: ( http://www.edwardmusial.info/pliki/spodz_zm.pdf ).

Gdyby punkt 7) miał pozostać w szczątkowej postaci ustępu § 183. 1. albo przeniesiony do in-

nego paragrafu i/lub ustępu, to zamiast obecnego niepoprawnego sformułowania:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: