IMIĘ BOŻE w ciągu wieków.docx

IMIĘ BOŻE w ciągu wieków

Niewątpliwie Bóg życzy sobie, by ludzie znali Jego imię i się nim posługiwali. Swiadczy o tym fakt, iż objawił on swe imię już dwojgu pierwszym ludziom na ziemi. Adam i Ewa musieli znać imię Boże, gdyż — jak czytamy w pierwotnym tekście hebrajskim — po zrodzeniu Kaina, Ewa powiedziała: „Wydałam na świat mężczyznę z pomocą Jehowy” (Rodzaju 4:1)

Dalej czytamy, że wierni mężowie, jak Henoch i Noe, „chodzili z prawdziwym Bogiem” (Rodzaju 5:24 oraz 6:9), a zatem oni również musieli znać imię Boże.

Imię Boże występuje setki razy w prawach, które Bóg nadał Izraelowi. W samej tylko Księdze Powtórzonego Prawa pojawia się ono 551 razy !!!

W późniejszym okresie, bo za dni sędziów, Izraelici najwidoczniej również nie unikali wymawiania imienia Bożego, gdyż używali je nawet przy wzajemnych pozdrowieniach. Na przykład czytamy (według oryginału hebrajskiego), że Booz witał swych żniwiarzy słowami: „Niech Jehowa będzie z wami”. Oni zaś odpowiadali mu: „Niech Jehowa ci błogosławi”. (Księga Rut 2:4)

W ciągu całych starożytnych dziejów Izraela, aż do powrotu z niewoli babilońskiej do Judy, imię Jehowy było powszechnie używane. Król Dawid, człowiek miły sercu Bożemu, używał Jego imienia niezwykle często. W ułożonych przez siebie psalmach występuje ono setki razy (Dzieje Apostolskie 13:22). Poza tym, imię Boże było częścią składową wielu imion izraelskich. Czytamy, więc, o Adoniaszu (po hebrajsku XXXXX co znaczy: „Moim Panem jest Jah” — [JAH to to skrócona forma imienia Jehowa] ), Izajaszu (po hebrajsku ISAJAH, co znaczy: „Zbawienie od Jehowy”), Jonatanie (Jehowa dał), Micheaszu („Któż jest jak Jah?”) czy Jozuem („Jehowa jest zbawieniem”).

• Źródła pozabiblijne

Istnieją tez dowody z pozabiblijnych źródeł, które świadczą o bardzo częstym posługiwaniu się imieniem Bożym w czasach starożytnych. Jak donosi Israel Exploration Journal (tom 13, nr 2), w roku 1961 odkryto w pobliżu Jeruzalem starożytną jaskinię grobową. Na jej ścianach widniały hebrajskie inskrypcje, prawdopodobnie z drugiej połowy VIII wieku p.n.e. Są wśród nich zwroty w rodzaju: „Jehowa jest Bogiem całej ziemi”.

W powyższym liście z drugiej połowy VII wieku p.n.e., napisanym na glinianej skorupie, dwukrotnie występuje imię Boże.

W roku 1966 opublikowano w Israel Exploration Journal (tom 16, nr 1) wiadomość o fragmentach glinianych skorup, pokrytych pismem hebrajskim. Znaleziono je na południu Izraela, a ich pochodzenie datuje się na druga połowę VII wieku p.n.e. Jedna z tych skorup to prywatny list do człowieka imieniem Eliaszib. Zaczyna się on słowami: „Do mego pana Eliasziba. Oby JHWH zapewnił ci pokój”, a kończy się tak: „On mieszka w domu JHWH” (cytat z Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament, tom. 3, szpalta 536 i 537).

W latach 1975-76 archeolodzy prowadzący prace w Negebie odkryli zbiór hebrajskich i fenickich napisów na gipsowych ścianach, na wielkich dzbanach-pojemnikach oraz na naczyniach kamiennych. Napisy te zawierały hebrajskie słowo oznaczające Boga, jak również imię Boże, יהוה [JHWH]. W samym Jeruzalem znaleziono mały, zwinięty pasek srebra, pochodzący prawdopodobnie z czasów przed niewolą babilońską. Z wypowiedzi badaczy wynika, iż po rozwinięciu tego zwoju znaleziono wypisane na nim po hebrajsku imię Jehowa (Biblical Archeology Reviev [Przegląd archeologii biblijnej], marzec/kwiecień 1983, str. 18).

Innym przykładem używania imienia Bożego są tak zwane listy z Lakisz [patrz rysunek nr 1 powyżej]. Listy te, napisane na ostrakach (glinianych skorupkach), odkryto w latach 1935-38 w ruinach Lakisz — miasta-twierdzy, które odegrało ważną rolę w historii Izraela. Prawdopodobnie napisał je w czasie wojny pomiędzy Izraelem a Babilonem pod koniec VII wieku p.n.e. oficer, pełniący służbę w jakiejś wysuniętej placówce judejskiej, do swego zwierzchnika imieniem Jaosz, przebywającego w Lakisz.

Treść 7 — spośród 8 dających się odczytać skorupek — rozpoczyna się podobnie, mniej więcej tymi słowami: „Oby JHWH sprawił, by mój pan cieszył się w tej porze dobrym zdrowiem!”. We wszystkich siedmiu posłaniach imię Boże występuje ogółem 11 razy, co wyraźnie dowodzi, iż pod koniec VII wieku p.n.e. imię Jehowy było w codziennym użyciu.

Imię Boże na Stelli Moabickiej

Nawet pogańscy władcy znali je i używali, gdy chodziło o Boga Izraelitów. Dlatego na Steli Moabickiej [patrz rysunek nr 2 powyżej] król Moabitów, Mesza, chełpi się swymi wyczynami wojennymi przeciwko Izraelowi, mówiąc między innymi: „Kenosz rzekł do mnie: ‘Idź, zabierz Nebo Izraelowi!’ Wyruszyłem, więc, nocą i walczyłem przeciwko niemu od brzasku aż do południa. Zdobyłem je i zabiłem wszystkich (…) I zabrałem stamtąd [naczynia] Jehowy, i zawlokłem je przed Kemosza”.

W Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament (Słownik teologiczny Starego Testamentu, tom 3, szpalta 538) powiedziano w związku z pozabiblijnym używaniem imienia Bożego: „A zatem około 19 dokumentalnych przykładów tetragramu w formie JHWH poświadcza pod tym względem wiarygodność T[ekstu] M[asoreckiego]; należy się spodziewać dalszych dokumentów, przede wszystkim z Arad”.

• Przed Jezusem

Również za czasów Malachiasza, który żył mniej więcej 400 lat przed Jezusem, imię Boże było znane i używane. W biblijnej księdze, nazywanej jego imieniem, Malachiasz przypisuje imieniu Bożemu wielkie znaczenie, wymieniając je ogółem 48 razy.

Z czasem wielu Żydów osiedliło się daleko od ziemi izraelskiej i niektórzy nie umieli czytać w języku hebrajskim. Toteż w III wieku p.n.e. rozpoczęto tłumaczenie istniejącej wówczas części Biblii (Starego Testamentu) na grekę — nowy język międzynarodowy. Nie pominięto jednak imienia Bożego. Tłumacze zachowali je, notując je po hebrajsku. Swiadczą o tym istniejące do dziś starożytne odpisy greckiej Septuaginty.

[Pictures:]
1. Photograph taken by courtesy of the British Museum
2. Courtesy of Musée du Louvre, Paris

[Links:]
• Artykuł o odkryciu Imienia Bożego na kamieniu w Las Lunas w Meksyku
• Artykuł o odkryciu inskrypcji Imienia Bożego w Solebie (Egipt)

Opracowano na podstawie „Imię Boże, które pozostanie na zawsze” — Watchtower Bible and Trackt Society of New York