Wykład1
Psychologia rozwojowa
dzieci i młodzieży- czas od urodzenia do końca okresu młodzieńczego
Zadania Psychologii rozwojowej dzieci i młodzieży:
1. zmiany zachodzące w wczesnej ontogenezie.
2. Jakie są charakterystyki poszczególnych etapów rozwoju
3. co wpływa na rozwój jakie warunki
4. Ustala pewne prawidłowości z których korzystają dwie dziedziny: psychologiczna i pedagogiczna
Rozwój-proces zmian który trwa przez całe życie ma służyć udoskonaleniu człowieka w sferze psychicznej i równowadze między nami lub między mani a otoczeniem, proces ciągły który się nigdy nie kończy
Cechy rozwoju-jest kierunkowość, ale nie jest on określony każdy rozwija się inaczej
Progresywność rozwoju-każdy kolejny etap powinien być osiągnięty i lepszy od poprzedniego. Nieustanność , ciągłość jedne zmiany warunkują drugie zmiany
Proces rozwoju:
· Obiektywizacja poznania-dążymy do max odzwierciedlenia obiektywizacji poznania świata aby go lepiej zrozumieć pomóc
· Automatyzacja działania- działanie osoby jest coraz częściej sterowane wewnętrznie aby z wiekiem osiągnąć większą niezależność
Równowaga z otoczeniem:
· Adaptacja z otoczeniem –przystosowanie się do rzeczywistości
· Przekształcenia otoczenia w taki sposób żeby pomiędzy nimi zachodziło równowaga. Warunkami tych zmian są czynniki środowisko- rozwojowe
Podział na okresy rozwojowe( Maria Żebrowska)
· Sposób i poziom poznania i świadomie przez dziecko rzeczywistości
· Dominujący rodzaj działalności dziecka w tym okresie
Specyficzne formy i metody oddziaływania wychowawczego
Okresy rozwojowe( na stadia rozwojowe)
Wczesne dzieciństwo
· Niemowlęta 0>1
· Po niemowlęcy 2-3 r.ż.
· Wiek przedszkolny 3-7r.ż. średnie dzieciństwo
· Wiek młodszy szkolny 7-11/12 r.ż. późne dzieciństwo
· Wiek dorastania 12-18 .ż.
· Wiek młodzieńczy 17/18-24 r.ż.
Indywidualizacja rozwoju zależy od wyposażenia człowieka (ukł. nerwowego)
Warunków środowiskowych, wychowawczych , zjawiska akceptacji i tego że obie płci nie rozwijają się równocześnie.
Czynniki zmian
· Dziedziczenie
· Środowisko
· Wychowanie nauczanie
· Własna aktywność
Wykład 3
Przywiązanie-intensywna trwała relacja społeczno-emocjonalna między dzieckiem a matką, ojcem lub stałym opiekunem ( inaczej przywiązanie – długotrwały emocjonalny związek z konkretną osobą)
Cechy przywiązania:
· Selektywność- skupienie się na osobie która zachowuje się w bliski sposób , niespotykany
· Poszukiwanie fizycznej bliskości z obiektem przywiązania
· Komfort i bezpieczeństwo wynikające z bliskości
· Lęk separacyjny- występuje gdy więź się zrywa bądź bliskość jest nieosiągalna
Teoria przywiązania Johna Bowlby:
Teoria ta mówi iż człowiek w swoim rozwoju w związku z zagrożeniami, wytwarza tendencję do bliskości
Funkcje przywiązania:
· Biologiczna- przywiązanie zwiększa szansę na przeżycie organizmu
· Psychologiczna- zapewnia dziecku bezpieczeństwo
Etapy rozwoju przywiązania:
· Przed-przywiązanie (0-2 m.ż.)- przygotowanie organizmu do nawiązania kontaktu z innymi, polega na selektywności percepcyjnej (wybieranie zwracanie uwagi na innych ludzi)
· Przywiązanie w trakcie tworzenia(2-7m.ż.)- dziecko uczy się podstawowych zasad wzajemnych kontaktów (jeden mówi drugi słucha)
· Wrażenie ukształtowania przywiązania (7-24 m.ż.)
-sprzeciw sytuacji separacji od obiektu przywiązania
-nieufność wobec obcych
-komunikacja zamierzona( celowa)
Dzieci tęsknią za matką, więzi emocjonalne są trwalsze, odrzucanie innych osób
· Związek ustawiony ze względu na cel od 24m.ż.
Występują relacje między partnerami przywiązania bardziej dwustronne, dzieci przewidują skutki swoich działań, planuje swoje zachowanie ze względu na cele który chce osiągnąć w kontakcie z innymi. W umyśle dzieci w tej fazie wytwarzają się wewnętrzne modele operacyjne , które kierują zachowanie dziecka.
Wewnętrzne modele operacyjne:
Struktury umysłowe które mają przenosić w dorosłość doświadczenia związane z przywiązaniem, nabyte we wczesnym dzieciństwie.
Wszystkie doświadczenia zdobywane we wczesnym dzieciństwie są bardzo trwałe
Typy przywiązania Mary Ainsworth(1978)
Wiedza o sobie cech:
· Zmienna, dynamiczna
· Zależy od warunków sytuacji
· Zhierarchizowana
· Niepewna, uzupełniająca, zawodna, sprzeczna, podlega wahaniom subiektywnym
Samo opis(mówić o sobie np. jestem mądra
Samo ocena ( sąd wartościujący o sobie, dotyczy cech prostych lub złożonych np. jestem bardzo głupi, mogą być szczegółowe lub globalne
Źródła samo ocen:
· Opinia innych osób
· Doświadczenia połączone z porównaniami społecznymi
· Wartości przypisywane danej cesze
· Tendencje do obrony własne osoby
Właściwości:
· Poziom samo oceny (wysoki, niski)
· Stabilność
· Adekwatność
Wartość samo oceny wpływa na funkcjonowanie poznawcze i społeczne człowieka.
Ocena nieadekwatna może być zamierzona, prowadzi do:
· Unikania trudnych zadań
· Nieśmiałość wycofania się z kontaktów
· Niższe osiągnięcia
Zawyżona:
· Sprzyja pewności siebie
· Nieliczenie się z opinią innych
· Tendencje do dominacji
· Naraża na śmieszność
Standardy osobiste:
· Sądy normatywne, zawierają aspiracje , życzenia, pragnienia, powstają pod wpływem oddziaływań społecznych i systemu wartości przyjętego przez człowieka
Sądy normatywne:
· Minimalistyczna(zaniżona do realności)
· Maksymalistyczna(zawyżona do realności)
· Przeciętnie(zbliżona do realności)
Nasze wizje powinny być realne aby można było je realizować, osiągnąć. Rozbieżność między standardem „ja „ realny a „ja” idealistycznym powoduje napięcie motywacyjne, motywuje do pracy nad sobą:
-mała rozbieżność- powoduje zadowolenie z siebie i nie sprzyja pracy nad sobą
-zbyt duża – powoduje że rezygnuje z pracy nad osiągnięciem celu, gdyż uważa że nie osiągnie jego.
Hierarchia standardów zmienia się pod wpływem doświadczeń i zmian w systemie wartości.
Peryferyjne składniki samo wiedzy:
Dotyczy sposobu zbierania i przetwarzania informacji o sobie samym
Sądy o regułach komunikowania- sposoby prezentowania siebie innym ludziom samo prezentacja lub „ja” publiczne
Samo prezentacja pragmatyczna- tworzenie ja publicznego innego niż ja prywatnego:
· Taktyczna(osiągnięcie korzyści)
· Fasadowa( prezentowanie siebie zbliżone do ja idealnego)
· Pryncypialna(prezentowanie ja publicznego zgodnego z ja prywatnym
Wyznaczniki rozwoju dziecka:
(Są to niezbędne determinanty kształtowania się rozwoju)
· Aktywność dziecka
· Wychowanie które steruje aktywność
Aktywność-jest stanem i podstawową cechą każdego żywego organizmu, powodują regulują czynne stosunki z otoczeniem. Przejawia się przez czynności i działania od wczesnego dzieciństwa i doskonali z się z wiekiem. Rozwój jej jest progresywny i wyraża się przez:
-poszerzanie dziedzin aktywności
Usprawnienie dziedzin aktywności
Doskonalenie form i rodzajów
Składniki aktywności:
· Czynności (pisanie, czytanie)
· Działanie – ciąg czynności mających na celu przekształcanie rzeczywistości
· Działowość- złożone zespoły czynności i działań
Pary procesów przekształcających aktywności:
· Różnicowanie i scalanie- różnicowanie aktywności bezcelowej na aktywność specyficzna, człowiek w rozwoju przechodzi od aktywności różnicowej do aktywności specyficznej ,scalanie- utrwalanie specyficznej czynności
· Interioryzacja i eksterioryzacja- interioryzacja- uwewnętrznienie przejścia od działań na konkretnych przedmiotach do operacji ich wyobrażeniami i symbolami, eksterioryzacja –przechodzenie od czynności wewnętrznych (umysłowych) do działań na przedmiotach
· Mentalizacja i automatyzacja- mentalizacja większy udział świadomości w działaniu człowieka, automatyzacja zmniejszenie udziału świadomości w wykonywaniu działania
Socjalizacja i indywidualizacja- socjalizacja przechodzenie od czynności indywidualnych do zespołowych, indywidualizacja- wykonywanie czynności w sposób sobie właściwy
Kierunki zmian aktywności:
Tyszkowa uważa że aktywność polega na:
· Porządkowaniu przez człowieka (eliminowanie chaosu)
· Różnicowanie aktywności
· Powstają złożone przy aktywności ukierunkowanej
· Kształtują się wewnętrzne mechanizmy regulowania aktywności
1. Przywiązania ufne-dziecko przejawia niepokój kiedy matka wychodzi i dąży do matki po jej powrocie
2. przywiązanie lękowe-dziecko unika kontaktu z matką po jej powrocie pozostawione z obcym nie wykazuje niepokoju
3. przywiązanie ambiwalentne- dziecko silnie zaniepokojone nieobecnością matki po powrocie matki trudno się uspokaja, jednocześnie gniewa się na matkę opiera się jej i jednocześnie jej szuka,
4. Przywiązanie lękowe zdezorganizowane- dziecko jest zmieszane, oszołomione kiedy matka wraca nieruchomieje lub patrzy poza matkę
Okres krytyczny jeśli chodzi o przywiązanie dziecka trwa do 2,5 roku
Wykład 4
Altruizm
Zachowanie prospołeczne-zachowanie które wiąże się z rozwojem moralnym ( Piaget, Kolberger)
Dwa nurty zainteresowań moralnością:
· Badania nad rozumowaniem moralnym
· Badania nad postępowaniem moralnym
Zachowania prospołeczne: ten rodzaj postępowania moralnego który obejmuje pożądane zachowania społeczne( np. pomaganie drugiej osobie, dzielenie się)
Zachowanie prospołeczne
Daje coś działa też
Innym w drugą
stronę
Rozwój zachowań prospołecznych:
· Zaczyna się we wczesnym dzieciństwie
· Małe dzieci płaczą kiedy słyszą płacz innych dzieci. Dzieci dzielą się z innymi we wczesnym dzieciństwie , pocieszają innych( dzieci poniżej 2 r.ż.)
· Dzieci współdziałają poprzez podnoszenie zabawki i dawanie zabawki drugiej osobie ( do 3 r.ż.)
· Dzieci przedszkolne naśladują swoich rodziców
· Dzieci martwią się współczująco
· Płaczą razem z tym którzy cierpią dzielą się
Wiek i płeć a zachowania prospołeczne:
· Więcej altruizmu przejawiają dzieci starsze(bardziej w laboratorium już w warunkach domowych)
· Dzieci młodsze zachowują się w sposób bardziej jednorazowy. Jeżeli chodzi o płeć niewielką przewagę mają kobiety
Złożone składniki samo wiedzy:
Samo akceptacja-stosunek do samego siebie zawierający elementy poznawcze i emocjonalne, pochodzi z integracji obrazu siebie z poziomem rozwoju samo ocena lub porównania ja idealnego z ja realnym ma wpływ na stosunki z innymi osobami, gdy się akceptujemy to wpływa to na akceptacje innych, gdy się nie akceptujemy to jesteśmy wrodzy wobec innych, zbyt wysoka akceptacja powoduje dominację lub manipulowanie ludźmi. Zbyt wysoka i Zyt niska wywołuje egocentryzm, wyraża się w poczuciu własnej wartości,
Samo kontrola-zdolność do kierowania samym sobą wymaga osiągnięcia pewnego poziomu dojrzałości emocjonalnej ułatwia realizację zadań i upływa gdy jesteśmy silnie napięcie emocjonalnie. Proces samo kontroli jest samo wzmacnianiem. Duży wpływ ma kierowanie sobą na przeświadczenie osoby o umiejscowieniu kontroli:
· Zewnętrzne-osoba myśli że to co się dzieje zależy od sił zewnętrznych
· Wewnętrzne-osoba myśli że zależy od niej samej te osoby podejmują samo kontrolę
Zniekształcenia obrazu siebie: (mechanizmy obronne)
· Obronność percepcyjna
· Projekcja (rzucanie swych cech na innych)
· Przemieszczanie
· Regresja (cofanie)
· Racjonalizacja(nieadekwatne uzasadnianie swego postępowania)
Obraz świata-drugi podstawowy składnik osobowości, związany ściśle z obrazem siebie:
· Wiedza o świecie , która powstała przez gromadzenie i integrację
· Doświadczenia danej osoby
Wiedza:
· Wątpliwa
· Niepewna
· Niepełna
· Zbyt duża
Trzy rodzaje wiedzy o świeci:
· Standardowa- środki masowego przekazu, wykształcenie) jej wyższa forma to profesjonalna lub wynikająca z zainteresowań
· Neutralna- stereotypy społeczne o zabarwieniu emocjonalnym typowa dla danej społeczności
· Refleksyjna- przez człowieka i pozwala na twórczą interpretację świata
· Profesjonalna
Obra świata zawiera:
· Sądy opisowe
· Sądy wartościujące
· Sądy normatywne
Aktywność-jest wyznacznikiem rozwoju i w dużym stopniu warunkuje rozwój
Cechy aktywności-
· Poziom aktywności- stopień jej rozwojowego zaawansowania ( im ten poziom jest bliższy maksymalnym możliwościom osoby, tym bardziej ma on znaczenie dla jego rozwoju)
· Rodzaj aktywn...
nutka_ciszy00