ekologia.doc

1 .Schemat przepływ energii przez ekosystem.

Energia słoneczna

R (straty energetyczne)

PRODUKCJA

(produkcja pierwotna   (roślinożercy)  

(drapieżcy) brutto)

AKUMULACJA

Mamy tu do czynieniea z łańcuchem spasania i łańcuchem detrytusowym.

I Ekologia jako dyscyplina naukowa, związek z innymi dyscyplinami.

Ekologia- oikos-dom, gospodarstwo, środowisko; logos- nauka Ernest Hackel zoolog niemiecki, użył po raz pierwszy słowa „ekologia" Ekologia- ekonomia gospodarowania w środowisku, nauka która bada zależności między organizmami a środowiskiem; nauka zajmująca się badaniem wzajemnych oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem. Termin „środowisko" odnosi się zarówno do czynników abiotycznych (temperatury, wilgotności, itp.)jak i biotycznych (oddziaływania z innymi organizmami).

Działy: -autoekologia-ekologia gatunku, badanie gatunku na tle środowiska -  synekologia- badanie zbiorowisk, zespołów populacji na tle środowiska)

sozologia- twórca prof. Goetel-geolog,nauka o ochronie środowiska(." Co popsuła

nauka nauka powinna naprawić „)

Środowisko- to co otacza organizmy to co ułatwia im byt i przeżycie Relacje organizm a środowisko:

a) wzajemne- wpływ środowiska na organizm i organizmu na środowisko

b) ciągłe

c) nierozłączne- nie można wyizolować organizmu ze środowiska

d) specyficzne- związane z innymi dyscyplinami nauki ( biologia molekularna,

biochemia, biologia zwierząt, mikrobiologia, genetyka, geologia, hydrobiologia,

filozofia tzw. ekofilozofia.

II Poziomy i hierarchia układów ekologicznych

Cztery poziomy zjawisk stanowiące przedmiot zainteresowania ekologów.

1. oddziaływanie ze środowiskiem na poziomie osobników

2. reakcje populacji na czynniki środowiska, manifestujące się m.in. zmianami ich liczebności.

3. procesy na poziomie biocenoz rozumianych jako grupa populacji zasiedlających dany teren.

4. procesy w obrębie ekosystemów ( rozumianych jako biocenozy wraz z ich środowiskiem abiotycznym) takie jak przepływ energii, funkcjonowanie sieci pokarmowych czy krążenie materii. Dziedziny zajmujące się specyficzną tematyką albo prezentujące określone podejście do analizowanych problemów. Ekologia behawioralna- zajmuje się prawidłowością rządzących zachowaniem się zwierząt.

fizjologiczna- wyjaśnia procesy fizjologiczne zachodzące na poziomie pojedynczych organizmów, mogą wpływać na przebieg procesów ekologicznych

ewolucyjna- ewolucyjne podłoże określonych zjawisk ekologicznych molekularna- stosuje metody biologii molekularnej do badania i wyjśniania zjawisk ekologicznych

populacji-biocenoz-

Poziomy organizacji biologicznej- od poziomu molekularnego do całej biosfery. Cztery poziomy organizacji:

1. osobniczy

2. populacyjny

3. biocenotyczny

4. ekosystemalny Ad. l.

Na poziomie osobniczym jest reakcja pojedynczych organizmów na czynniki środowiska (biotyczne, abiotyczne)

Ad.2.

Na poziomie populacji czynniki warunkujące zmiany ich liczebności

Ad,3.

W skład biocenoz wchodzą populacje wielu gatunków współpracujące na określonym

obszarze. Badanie czynników wpływających na skład gatunkowy i strukturę biocenoz.

Ad-4 ekosystemy obejmują biocenozy wraz ze środowiskiemabiotycznym. Badanie

procesów przepływu energii .organizacji sieci pokarmowych^ także krążenie materii w

ekosystemach.

III Ekologia a ochrona środowiska i ochrona przyrody.

Ekologia_jedna z dziedzin biologii i jako nauka bada wzajemne relacje miedzy organizmami

a środowiskiem życia tych organizmów. Obejmuje stosunki i wzajemne zależności między

organizmami, gdyż każdy organizm jest elementem środowiska dla innych organizmów. Ekologia jest nauką, która rozpoznaje, bada i określa struktury i funkcjonowanie układów ekologicznych,! tym samym całej przyrody. Osiągnięcia ekologii są podstawą ochrony przyrody i w znacznym stopniu ochrony środowiska. OCHRONA PRZYRODY jest nauką, która zajmuje się podstawami tworów przyrody i jej zasobów, zapewnieniem trwałości ich użytkowania .Rozważa przyczyny i następstwa przemian przyrody w wyniku działalności ludzkiej oraz poszukuje sposobów zapobiegania lub łagodzenia skutków niekorzystnych zmian. OCHRONA ŚRODOWISKA jest rozumiana jako nauka lub ruch społeczny .dotyczy środowiska konkretnego organizmu, populacji lub gatunku. Chodzi tu najczęściej o ochronę środowiska człowieka, obejmuje zarówno obiekty naturalne jak i twory ludzkie. Eksponuje się tu głównie potrzeby człowieka i uwarunkowania ekonomiczne. Ochrona środowiska pierwotnie nadawano mu bardzo szeroki zakres , obejmując min. Środowisko naturalne nie przetworzone przez człowieka,częściowo przetworzone oraz środowisko sztuczne - w zasadzie w całości stworzone przez człowieka dzięki wykorzystaniu techniki. Ostatecznie ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska ogranicza się do pojęcia" środowisko."

Używa się jednego pojęcia ochrona środowiska jako ochrona przyrody. Normy prawne nakazujące zaniechanie lub działanie pozwalające na zachowanie lub przywrócenie równowagi ogółu elementów przyrodniczych będących w stanie ntyralnym jak też przekształconym przez człowieka.Zakres opchrony:

a)zupełna

b)częściowa

c)powszechna lub lokalna, stała, czasowa.

IV Czynniki środowiskowe-podział i klasyfikacja

a)abiotyczne- czynniki przyrody nieożywionej (światło,temperatura,wilgotność,wiatr,gleba)

b)biotyczne- czynniki przyrody ożywionej ( zależnoścę między organizmami, pasożytnictwo.drapieżnictwo itp.)

c)antropogeniczne-czynniki pochodzące od człowieka. e) -troficzne- pokarmowe

V Prawo minimum Liebiga oraz prawo tolerancji Shelforda

Prawo minimum Liebiga W nie zmienionych warunkach środowiskowych czynnikiem ograniczającym jest ten .który jest dostępny w najbardziej ograniczonej ilości w stosunku do potrzeb organizmu. Prawo tolerancji Shelforda Niekorzystny dla organizmu jest zarówno niedobór jak i nadmiar jakiegoś czynnika.

Do oceny stopnia tolerancji organizmów w ekologii stosuje się przedrostki:

eury-szeroki steno-wąski Ze względu na pokarm:

Euryfagiczne Stenofagiczne Ze względu na temperaturę:

eurytermiczne stenotermiczne

Organizmy eurytopowe są geograficznie najszerzej rozmieszczone Organizmy eurytopowe w stosunku do jednego z czynników środowiska mogą być stenotopowe w stosunku do innych. Mezo-średnie natężenie czynnika Oligo- niskie natężenie czynnika Poli- wysokie natężenie czynnika.

Prawo to umożliwia introdukcję ( przenoszenie) danego gatunku do innego środowiska. 6 zasad uzupełniających w niezbędniku

VI Model regulacji liczebności Yickersa.

Suma reakcji środowiskowych i reakcji odwrotnych decyduje o przeżyciu lub śmiertelności osobników .Organizm nie jest silniejszy aniżeli jedno ogniwo łańcucha pokarmowego Przestrzeń, pokarm - czynniki ograniczające. Zmiana zasobności pokarmu oraz przestrzeni życiowej prowadzi do zmiany liczebności organizmów w środowisku.

VII Reguły ekogeograficzne

l. Reguła Bergmana- dotyczy zwierząt stałocieplnych . Rozmiary ciała w klimacie

chłodniejszym są większe niż spokrewnionych z nimi zwierząt żyjących w klimacie

cieplejszym. Tracą mniej ciepła.

l.Reguła Allena-dotyczy długości występujących części ciała zwierząt stałocieplnych.

Krótsze na północy , dłuższe na południu, -zatrzymanie ciepła.w klimacie chłodnym i

oddawanie w klimacie ciepłym

3.Reguła Glogena- ptaki i ssaki żyjące w chłodnym i suchym klimacie są ubarwione

bardziej jasno

4 Reguła Jordana- ryby wód chłodnych maja więcej kręgów i w związku z tym większe

rozmiary ciała niż ryby wód ciepłych.

VIII Termopreferendum, higropreferendum, optimum warunków życiowych,

definicje, wyznaczanie.

Termopreferendum-wybiurczość temperaturowa środowiska przez organizmy, wybór

miejsca przebywania w optymalnych dla gatunku warunkach termicznych. Jest ono różne

dla różnych stadiów rozwojowych, oraz warunków środowiska.może być zmienne w

różnych porach doby i okresach sezonu wegetacyjnego.

Higropreferendum-wybiórczość wilgotnościowa środowiska może być w dużym stopniu

określone aktualnym bilansem wodnym organizmu zmiany tolerancji w stosunku do

warunków wilgotnościowych zależne są od stadiów rozwojowych,płci, warunków

odżywiania, pory roku i temperatury.

IX Podstawowa nomenklatura i definicje ekologiczne

Ekologia- patrz wyżej

Biom-jednostka ekologiczna.biogeograficzna-regionalny układ roślinny i zwierzęcy

utworzony pod wpływem swoistego klimatu oraz specyficznych warunków podłoża

Biosfera

Krajobraz-skała macierzysta, woda, powietrze, flora, fauna, wytwory człowieka o

charakterze stanowią własności poszczególnych komponentów i relacje między nimi.

Ekosystem- układ ekologiczny skłdający się z biocenozy i jej środowiska.

Biocenoza-zespolenie istot żywych zamieszkujących jednolity odcinek biosfery , w

którym liczba gatunków i osobników odpowiada przeciętnej możliwości życiowej

(fitocenoza, zoocenoza)

Biotop-wzajemne oddziaływanie na siebie żywych organizmów i nieożywionej części

środowiska.

Populacja-układ biologiczny złożony z osobników jednego gatunku występujących na

danym obszarze , w określonym czasie, mających możliwość wymiany genetycznej.

Nisza ekologiczna- określa role i czynności organizmu w środowisku jego sposób

życia. Określić ją można jako zgodność funkcjonalną organizmu i środowiska.

X Przepływ energii a krążenie materii w układach przyrodniczych

Bioenergetyka

Energia -zdolnoścdo wykorzystania pracy np. ruch, oddychanie, transport asymilatów.

.Energia może być :chemiczna .mechaniczna, cieplna.

I zasada termodynamiki -zasada zachowania energii(jedna energia zamienia się w drugą-

daje możliwość bilansowania energii).

Energia= energia wykorzystywanana pracę+ energia pozostająca w układzie-ł- energia

wychodząca poza układ.

11) Budżet energetyczny heterotrofów

Na budżet energetyczny populacji heterotrofów składa się konsumpcja pokarmu , którego część ulega przyswojeniu, a następnie wkomponowaniu  w biomasę , albo zużyciu w procesach życiowych życiowych oddaniu do otoczenia w postaci cieplnej . struktura i organizacja populacji, dostępnośc pokarmu i inne warunki środowiska mają wpływ na przyrost biomasy. Zwierzęta endotermiczne mają wyższy metabolizm i zużywaja więcej energi na procesy życiowe , niż zwierzęta o dużych rozmiarach . Całkowity budzet energetyczny organizmu wzrasta wraz  ze wzrostem masy ciała . Pokarm zwierzęcy przyswajany jest przez drapieżców wydajniej , niż pokarm roślinny fitofagów . Zwierzęta drapieżne mogą przeznaczyć więcej energii na pozyskanie pokarmu , niż zwierzęta roślinożerne . Roślinożercy nie tracą energii na poszukiwanie pokarmu  ., jednak więcej zużywają na trawienie . Zwierzęta owadożerne , ziarnojady , drapieżcy muszą poświęcić więcej czasu na znalezienie pokarmu . Wielkość areału osobniczego zależy od ruchliwości zwierzęcia , jego rozmiarów, rozmiarów także produktywności siedliska .

12 )Porównanie dystrybucji energii ( zwierzęta zmiennocieplne i stałocieplne )

Zwierzęta stałocieplne zuzywają b. dużo energii dla utrzymania stałej ciepłoty ciała ( energia zostaje pochłonięta na koszty utrzymania )Koszty utrzymania duże , łańcuchy pokarmowe krótkie , mniejsze zagęszczenie , respiracja odwrotnie proporcjonalna do powierzchni ciała . Miarą przepływu energii przez układ jest wielkośc asymilacji . Wysoką wydajność produkcji ( biomasy ) można uzyskać zmniejszając koszty energetyczne ( np. podanie wysokotreściwych pasz , zmniejszenie rychu u zwierzat ) . im krótsze łańcuchy pokarmowe tym większ ilośc biomasy jest wykorzystywana przez  konsumentów.

13) Produkcja pierwotna i wtórna ekosystemów.

Produkcja pierwotna jest to intensywność syntezy materii organicznej przez autotrofy , czyli szybkość gromadzenia energii promieniowania słonecznego słonecznego postaci energii chemicznej w materii organicznej . Rozmiary produkcji pierw. wykazują duże zróżnicowanie , a jej rozmieszczenie  na pow. kuli  ziemskiej uzależnione jest od typu ekosystemu . Produkcja pierwotna ogólna (brutto ) nazywana również szybkością fotosyntezy  lub  całkowitą fotosynteza to całkowita wytworzona materia organiczna , łącznie z tą , którą producenci zużywają w procesie oddychania. Produkcja pierwotna czysta (netto) nazywana fotosyntezą uchwytną , to szybkość magazynowania  materii organicznej w tkankach roślin , czyli materia nie zużyta przez rośliny na oddychanie w badanym czasie . Jest to energia potencjalna  dostępna dla heterotrofów. Produkcja czysta stanowi 80-90%. Produkcji ogólnej .

Produkcja wtórna to szybkość magazynowania energii w takankach heterotrofów . . Wykorzystywanie biomasy i energii przez kolejnych konsumentów jest niepełne .  Różne   grupy heterotrofów przyswajają pokarm z rózną wydajnością . U roślinożerców jest to kilkanaście % energi zawartej w pobranym pokarmie , u mięsożerców 30-50%. Reszta wydalna jako fekalia , które wraz z pozostałą materią organiczną przerabiane są na detrytus.

14) Rola destruentów w krążeniu materii .

Destruenci birą udział nie tylko w procesach redukcji chemicznej , ale i utleniania to organizmy mineralizujące szczątki organiczne i produkty metabolizmu producentów producentów konsumentów , rozkładające materię organiczną na nieorganiczną . Regulują one warunki życia organizmów zależnych od nich troficznie .  Destruencizamykają obieg krążenia materii . Są organizmami dekomponującymi .

15) Łańcuchy spasania a łańcuchy detrytusowe.

Łańcuchy spasania - zaczyna się od roślin zielnych poprzez zwierzęta roślinożerne do drapieżników

Łańcuch detrytusowy - zaczyna się od martwej materii organicznej poprzez mikroorganizmy do detrytożernych organizmów

(saprofagów)

obumarłe liść. roślin wód. '-—f nicienie—^ larwy owadów -—-^ fraszka

16) Populacja – definicja. Rozpoznanie  granic populacji , naturalne granice populacji .

Populacja- jest to układem biologicznym , złożonym z osobników jednego gatunku występujących na danym obszarze i w określonym czasie , w którym istnieje duże prawdopodobieństwo krzyżowania się , a więc możliwości wymiany materiału genetycznego. Populacja w pojęciu ekologicznym to zbiór jednego gatunku osobników oddziałujących na siebie. Każda populacja charakteryzuje się własną organizacja i strukturą , na którą składają się : liczebność osobników o określonej organizacji przestrzennej i socjalnej , proporcje dotyczące rozmiarów , wieku i płci osobników, forma i tempo wzrostu oraz wewnętrzne procesy takie jak rozrodczość, śmiertelnośc oraz zmiennośc genetyczna .Naturalne granice populacji – rzeki , góry

Antropogeniczne gran populacji – drogi tory linie energetyczne

18) Charakterystyki opisowe populacji.

1- cechy grupowe

-liczebność

-gęstość

-dynamika liczebnośći populacji

-śmiertelność i rozrodczość

-migracje , emigracje

-typ wzrostu, dynamika liczebności populacji

-struktura płci

- wiekowa

-wielkości osobnika

-organizacja przestrzenna

- organizacja przestrzenna

31) Teoria czynników zależnych i niezależnych od gęstości populacji Nicholsona i Smitha

Poziom przeciętnego zageszczenia populacji nigdy nie może się ustalic pod wpływem czynników niezależnych od zagęszczenia .  Liczebność populacji może osiągnąc punkt równowagi tylko wtedy , gdy linia śmiertelności jest pochyła    ( co oznacza że śmiertelność jest zależna od zagęszczenia). Czynniki zależne od zag ęszczenia- choroby , konkurencja , drapieznictwo- są na ogół czynnikami o charakterze biotycznym , zaś czynniki  niezależne od zagęszczenia (takie jak klimat 0 maja charakter abiotyczny .

32) Krytyka czynników zależnych od gęstości i propozycje Andrewarthy i Bircha .

Po pierwsze Andrewartha i Birch odrzucili podział na czynniki biotyczne i abiotyczne . Po drugie odrzucili oni klasyfikacje czynników środowiskowych  opartą na zależności od niezależności . Ich zdaniem nie ma czynników środowiska , których dzialanie byłoby niezależne od zag eszczenia. Zdaniem  Andrewarthy i Bircha wpływ środowiska na populacje można podzielić na 4 składowe: pogoda , pokarm , inne zwierzęta i patogeny , miejsce do życia . konsekwentnie więc dla każdego gatunku proponują rozważyć , które z wyróżnionych czterech składników środowiska wpływają na prawdopodobieństwo przeżycia osobnika i wydania przez niego potomstwa .

33) Organizacja przestrzenna populacji definiuje znane typy rozkładów oraz przyczyny ich powstawania.

Organizacja przestrzenna populacji jest to rozmieszczenie populacji osobników osobników przestrzeni . Wyróżniamy następujące typy :

- rozkład równomierny – gdy występuje silna konkurencja o przestrzeń i pokarm

- rozkład losowy ( przypadkowy ) rzadki , występuje w środowiskach jednorodnych , homogennych

- rozkład skupiskowy – wynik działania czynników środowiskowych wewnątrzgatunkowych , nierównomierne rozmieszczenie pokarmu , sposób składnia jaj , chęć do skupienia się – życie w gromadzie

34) Areał osobniczy a terytorium , problematyka granicy areału .

Osobniki zazwyczaj ograniczają swoją aktywność do określonego obszaru  tzw. Areału osobniczego . jeśli obszar ten jest aktywnie broniony , określa się go terminem terytorium.

35) Organizacja socjalna populacji , stado , porządek dziobania itp.

Związki socjalne w obrębie populacji obejmują różnorodne zależności organizacyjne, występujące w przypadkowo powstających skupiskach organizmów oraz te , które występują w zorganizowanych społeczeństwach owadów socjalnych , socjalnych których istnienie osobnika poza społeczeństwem nie jest przez dłuższy czas możliwe

Organizacja socjalna kręgowców oparta jest na 3 zasadach :

- zachowania terytorium

- dominacji

- przewodnictwa

struktura terytorialna przynosi gatunkowi szereg korzyści . Obszary dogodne dla życia są dzięki niej dac równomierne zasiedlenie przez populację .  Dominacja  lub hierarchia socjalna stanowią formę organizacji , występującą w grupowym życiu zwierząt . Ustala się ona poprzez bezpośrednie kontakty między ośrodkami wchodzącymi w skład grupy .  W  wyniku  tych kontaktów tworzy się pomiędzy nimi stosunek nadrzędności i podrzędności . Często następuje to dopiero w wyniku odbytej walki . Osobniki podrzędne ustępują miejsca nadrzędnym , dając im pierwszeństwo przy pobieraniu pokarmu (porządek dziobania ) , wyborze miejsca  na nocleg , stosunkach płciowych itp.

Stosunki hierarchiczne między osobnikami ustalane są w wyniku spotkań osobników grupy , przy czym mogą mieć charakter piramidy lub cyklu zależności dominujących .

36) Konkurencja międzygatunkowa , nachodzenie na siebie nisz i możliwośc unikania konkurencji (behawioralna , morfologiczna itp. )

Konkurencja międzygatunkowa polega na ubieganiu się co najmniej dwóch gatunków (mających zbliżone nisze ekologiczne) o czynniki niezbędne do życia (światło, woda, pożywienie, przestrzeń), które występują w ograniczonej ilości.

Temat: Stosunki antagonistyczne i nieantagonistyczne

KONKURENCJA MIĘDZYGATUNKOWA

TWIERDZENIA

Konkurencja oznacza interakcję dwu organizmów ubiegających się o to samo. W ekologii za konkurencję międzygatunkową uważa się każdą interakcję między dwiema lub większą liczbą populacji różnych gatunków, która na wzrost i przeżycie wpływa niekorzystnie. Konkurencja zmierza do ekologicznego rozdzielenia blisko spokrewnionych lub też podobnych do siebie pod innymi względami gatunków , co znane jest jako zasada konkurencyjnego wykluczania się.

Konkurencyjne oddziaływanie na siebie dwu populacji może dotyczyć przestrzeni, pokarmu, składników mineralnych, światła, działania produktów metabolizmu, przydatności na działanie drapieżców, chorób itp. oraz wielu innych typów mutualistycznych interakcji. Konkurencja budzi ogromne zainteresowanie i jest intensywnie badana jako jeden z mechanizmów doboru naturalnego. Konkurencja międzygatunkowa, jak to już wiemy, bez względu na typ oddziaływania powoduje zrównoważone dopasowanie się obu gatunków lub też doprowadza do tego, że jedna populacja zastępuje drugą albo zmusza ją do zajęcia innego miejsca w przestrzeni lub do korzystania z innego pokarmu. Obserwuje się, iż blisko spokrewnione organizmy o podobnym zachowaniu się lub podobnej formie życiowej zwykle nie występują razem w tych samych miejscach. Jeśli zdarza się jednak, że występują razem, to korzystają z różnego pożywienia, mają różne okresy aktywności lub w jakiś inny sposób zajmują nieco odmienne nisze. Proszę zwrócić uwagę na to, że nisza obejmuje nie tylko przestrzeń fizyczną zajmowaną przez organizm, ale również jego miejsce w biocenozie, przez co się rozumie źródło energii, okres aktywności itd. Dwa różne gatunki nie mogą oczywiście mieć dokładnie tej samej niszy. Istnieją jednak gatunki, zwłaszcza blisko z sobą spokrewnione, które są do siebie podobne (mają podobne cechy morfologiczne i fizjologiczne), tak iż istotnie mają te same wymagania w stosunku do niszy. Ostra konkurencja zachodzi również i wtedy, gdy nisze pokrywają się tylko częściowo. W każdym razie badania eksperymentalne i obserwacje wykazały, że zasada – jeden gatunek w jednej niszy – jest słuszna w dużym procencie wypadków. Powszechnie obserwowane zjawisko ekologiczne separacji gatunków ściśle ze sobą spokrewnionych (lub tylko podobnych do siebie) zostało określone jako zasada konkurencyjnego wykluczania się lub zasada Gausego, rosyjskiego biologa, który pierwszy potwierdził tę zasadę doświadczalnie.

Pewne najbardziej ożywione dyskusje na temat teorii konkurencji dotyczyły równań Lotki i Volterry. Równania te są to pewnego rodzaju modele matematyczne. Wzory te składają się z pary równań różniczkowych. Modele takie służą do symulowania związków drapieżca – ofiara , pasożyt – żywiciel, konkurencji lub innych interakcji dwu gatunków. Jeśli chodzi o konkurencje na ograniczonej przestrzeni, gdzie każda z populacji ma określoną wartość K, czyli poziom równowagi (lub poziom nasycenia), to równania równoczesnego wzrostu można przedstawić w następujących postaciach:

konkurencji.

Zwróciliśmy już uwagę na to że konkurencja między osobnikami tego samego gatunku jest w przyrodzie jedynym z najważniejszych czynników zależnych od zagęszczenia; to samo można powiedzieć o konkurencji międzygatunkowej. Wydaje się, iż konkurencja jest niesłychanie ważnym czynnikiem, który decyduje o rozmieszczeniu gatunków blisko spokrewnionych, a zasada Gausego mówiąca, że w tej samej niszy nie występują dwa gatunki, ma, jak się wydaje, zastosowanie zarówno do warunków terenowych, jak i laboratoryjnych , aczkolwiek większość zgromadzonych danych jest przypadkowa. W przyrodzie pokrewne gatunki albo gatunki mające bardzo podobne wymogi względem środowiska mają zazwyczaj różne zasięgi geograficzne albo zajmują różne środowiska na tym samym obszarze, czy też w jakiś inny sposób – przez zróżnicowanie aktywności dziennej lub sezonowej albo też pokarmu – unikają konkurencji. Interakcje konkurencyjne mogą powodować zmiany morfologiczne (poprzez dobór naturalny), które zwiększają ekologiczną separację. Na przykład w środkowej Europie współwystępuje 6 gatunków sikor, których występowanie jest uzależnione częściowo od środowiska, a częściowo od możliwości zdobywania pokarmu i wielkości ofiar. W Ameryce Północnej na jednym terenie rzadko spotyka się więcej niż dwa gatunki, chociaż na całym kontynencie amerykańskim występuje aż 7 gatunków. Lack uważa, że amerykańskie gatunki sikor są na wcześniejszym etapie ewolucji niż europejskie a różnice w kształcie dzioba, w wielkości ciała i sposobie odżywiania się są adaptacjami do odpowiednich środowisk. Nie są to jednak jeszcze adaptacje, które pozwalałyby na współwystępowanie na tym samym terenie.

Kiedy gatunek współzawodniczy z innymi gatunkami, blisko spokrewnionymi lub podobnymi pod względem ekologicznym, zakres warunków środowiska, w których gatunek występuje, bywa zazwyczaj ograniczony do optimum (tj. do najdogodniejszych warunków, przy których gatunek w jakiś sposób uzyskuje przewagę nad swymi konkurentami). Tam gdzie międzygatunkowa konkurencja jest mniej ostra, konkurencja wewnątrzgatunkowa powoduje, że organizmy występują także w środowiskach, w których warunki nie są optymalne. Miejscami, gdzie dogodnie można obserwować tendencje organizmów do mniej ostrej selekcji środowiska, są wyspy, nie ma tam bowiem potencjalnych konkurentów. Na przykład nornik często zajmuje środowiska leśne na wyspach, gdzie nie występuje jego leśny konkurent – nornica.

Przewodnictwo- polega na kierowaniu stadem . osobniki wchodzące w jego skład naśladują zachowanie przewodnika . Przewodnictwo stadem może należeć do pojedynczego osobnika bądź jak w przypadku reniferów dużej grupy osobników.

37) 4 znane reakcje reakcje wobec ofiary

Drapieżnictwo polega na ty, że populacja jednego gatunku odnosi korzyści (drapieżca), przynosząc szkodę drugiej (ofiara). W drapieżnictwie wyróżniamy cztery reakcje wobec ofiary:

- reakcja liczebnościową – wzrost liczebności drapieżnika dzięki zwiększonej reprodukcji

- reakcja funkcjonalna – zmiana liczby ofiar zjadanych przez jednego osobnika

- reakcja skupiskowa – poszczególne osobniki w populacji drapieżnika koncentrują swoja aktywność aktywność określonych miejscach

- reakcje rozwojowe- zmiana (wzrost lub spadek) liczby ofiar, jaką musi zjeść drapieżnik, zanim osiągnie wiek rozrodczy

38) analiza czynnika ”K” zastosowanie za i przeciw

za :

- gęstość populacji jest dość stała, zróżnicowaną bliska pojemności bezpiecznej, rekolonizacja nie jest konieczna

- sprzyja wielokrotnej reprodukcji

- długa długość życia

- wysoka wydajność i tempo produkcji

przeciw:

-ostra konkurencja

- sprzyja wolniejszemu rozwojowi osobników

39) Tabele przeżywania- konstrukcja, zastosowanie

tabela przezywania to zapis śmiertelności osobników podzielonych w zależności od wieku na grupy zwane kohortami. Kohortami skład kohorty mogą wchodzić wszystkie osobniki z populacji należące do określonej do określonej grupy wieku, ale też mogą być np. tylko samce.Tabele stanowią wygodny rodzaj opisu występowania śmiertelności w populacji. Zostały wymyślone przez demografów zajmujących się populacjami ludzkimi i opracowane specjalnie dla potrzeb towarzystw ubezpieczonych . w interesie tych towarzystw leżało znalezienie sposobu przewidywania  jak długo będą jeszcze żyli ich klienci . Niestety ,tabele przeżywania sporządzono dla niewielu gat. Poza człowiekiem .

40) Krzywe przeżywania- ilustruja sposób wymierzania jednych osobników populacji, a przeżywanie innych

...