inotropowe dod.pdf

Karina Wierzbowska-Drabik, Tomasz Rechciński, Ewa Trzos, Małgorzata Kurpesa

II Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Przydatność leków inotropowych

w farmakoterapii niewydolności serca

Inotropic treatment in patients with heart failure

Despite the progress of pharmacotherapy sympto-

matic heart failure (HF) still has poor prognosis.

At present, because of high prevalence of HF, the

search of optimal treatment is one of the most impor-

tant tasks of medicine. Advanced heart failure repre-

sents a special challenge, because of very high mor-

tality rate and dramatic decrease of the quality of life.

Because of limited availability of heart transplanta-

tion, methods which may serve as a “bridge” thera-

py to surgery are intensively searched for. Apart from

left ventricular assist devices, the intermittent medi-

cal inotropic support is one of the important treat-

ment methods. In this review potentials and limita-

tions of various groups of inotropic agents are pre-

sented.

Key words: advanced heart failure, inotropic

therapy

Tablica 1. Leki inotropowe

Grupy leków

Lek

Agoniści receptorów

Dopamina, dobutamina,

b -adrenergicznych

ibopamina, ksamoterol,

prenalterol

Inhibitory fosfodiesterazy

Amrinon, milrinon, enoksymon,

wesnarynon

Leki zwiększające

Lewosimendan

wrażliwość miofilamentów

na wapń

Leki blokujące pompę

Digoksyna, metylodigoksyna

sodowo-potasową

mi się objawami wstrząsu kardiogennego. Zwykle w ta-

kiej sytuacji stosuje się dopaminę we wlewie dożylnym,

w średnich lub dużych dawkach (5–25 m g/kg/min), wyko-

rzystując jej działanie zwiększające kurczliwość i przyspie-

szające częstość rytmu serca, poprzez pobudzanie recep-

torów b -adrenergicznych, oraz wazokonstrykcyjne, po-

przez pobudzanie receptorów a [1–3]. W przypadku, gdy

działanie dopaminy jest niewystarczające, należy podać

adrenalinę lub noradrenalinę, co obciążone jest znacznym

ryzykiem tachyarytmii, niedokrwienia mięśnia sercowego

i hipoperfuzji obwodowej, oraz rozważyć mechaniczne

wspomaganie krążenia.

W sytuacji, gdy hipotonia nie stanowi bezpośrednie-

go zagrożenia życia, lekiem inotropowym pierwszego

wyboru, który ma spowodować poprawę rzutu serca,

może być dobutamina, która poprzez działanie agoni-

styczne na receptory b -adrenergiczne zwiększa wytwa-

WSKAZANIA DO PODAWANIA

LEKÓW INOTROPOWYCH

Dodatnie działanie inotropowe polega na zwiększe-

niu siły skurczu mięśnia sercowego i prawdopodobnie

przynosi korzyści w leczeniu niewydolności serca z ob-

niżoną frakcją wyrzutową lewej komory. Główne grupy

leków działających inotropowo dodatnio (leków inotro-

powych), wyodrębnione w zależności od mechanizmu

działania, oraz najlepiej poznanych przedstawicieli po-

szczególnych grup przedstawiono w tablicy 1.

Głównym wskazaniem do zastosowania leków ino-

tropowych jest ciężka niewydolność serca z rozwijający-

Adres do korespondencji: dr med. Karina Wierzbowska-Drabik

II Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Szpital im. Biegańskiego

ul. Kniaziewicza 1/5, 91–347 Łódź

tel./faks: (0 42) 653 99 09

e-mail: wierzbowska@ptkardio.pl

Forum Kardiologów 2005, 10, 1, 21–26

www.fk.viamedica.pl

Forum Kardiologów 2005, tom 10, nr 1

rzanie cyklicznego AMP. Stymulacja obwodowych recep-

torów b z minimalnym działaniem na a receptory wywo-

łuje niewielkie obniżenie oporu naczyniowego. Większą

wazodylatację powodują inhibitory fosfodiesterazy, na

przykład milrinon, którego działanie utrzymuje się dłu-

żej niż działanie dobutaminy, co jest szczególnie widocz-

ne w niewydolności nerek [4].

U pacjentów hospitalizowanych z powodu dekom-

pensacji przewlekłej niewydolności serca zwykle stwier-

dza się podwyższone ciśnienie końcoworozkurczowe

w lewej komorze i zwiększenie objętości krwi krążącej.

Nieodzowne jest wówczas zastosowanie leków moczo-

pędnych i kliniczna ocena stopnia perfuzji obwodowej.

Pacjenci z obniżoną perfuzją obwodową, na którą wska-

zują między innymi niskie ciśnienie tętnicze i chłodna skó-

ra kończyn, wymagają zwykle dłuższego okresu hospi-

talizacji i są obciążeni niekorzystnym rokowaniem [5].

Uważa się, że w tej grupie chorych dodatkowe leczenie

konieczne jest w celu zahamowania dekompensacji nie-

wydolności serca [6]. W przypadku zastosowania dożyl-

nych leków inotropowych należy pamiętać, że ich dzia-

łanie może maskować niewystarczający efekt stałego le-

czenia doustnego u pacjenta. Dlatego też należy przynaj-

mniej 48 godzin przed wypisaniem pacjenta ze szpitala

zaprzestawać wlewów dożylnych leków inotropowych

[6]. Skuteczność diuretyków w niewydolności serca może

być ograniczona przez upośledzoną funkcję nerek. W ta-

kich sytuacjach korzystny wpływ leków inotropowych na

odpowiednią diurezę zależy głównie od poprawy prze-

pływu nerkowego w wyniku umiarkowanego zwiększe-

nia rzutu serca, chociaż, jak w przypadku niedużych da-

wek dopaminy (1–3 m g//kg/min) podkreślano także sty-

mulację nerkowych receptorów dopaminowych [2, 3].

Trzeba pamiętać, że pogorszenie funkcji nerek wiąże się

z ponad 2-krotnym wzrostem ryzyka powikłań w trakcie

hospitalizacji i dalszego leczenia ambulatoryjnego [7].

U większości pacjentów hospitalizowanych z powo-

du zaostrzenia niewydolności serca nie stwierdza się

objawów hipoperfuzji czy też upośledzonej reakcji nerek

na leki moczopędne. Mimo że we wcześniejszych opra-

cowaniach sugerowano korzystny wpływ krótkotrwałej

terapii dożylnymi lekami inotropowymi na skrócenie

okresu hospitalizacji, zmniejszenie odsetka powtórnych

przyjęć do szpitala oraz możliwość zwiększania dawek

inhibitorów konwertazy angiotensyny, w randomizowa-

nym badaniu z zastosowaniem milrinonu Outcomes of

the Prospective Trial of Intravenous Milrinone for Exacer-

bations of Chronic Heart Failure (OPTIME-CHF), przepro-

wadzonym w grupie 951 pacjentów, nie potwierdzono

przewidywanych korzyści [8–10]. Leczenie milrinonem

wiązało się z częstszymi przypadkami hipotensji (11%)

i migotania przedsionków (5%) w porównaniu z poda-

waniem placebo (odpowiednio: 3% i 2%). Ponadto,

szczególnie u chorych z niewydolnością serca o etiologii

niedokrwiennej, obserwowano tendencję do częstszych

częstoskurczów komorowych, zawału serca i wyższej

śmiertelności.

W starszych pracach sugerowano korzyści metabo-

liczne i kliniczne związane z okresowym stosowaniem

3-dniowych infuzji dożylnych dobutaminy u pacjentów

z zastoinową niewydolnością serca, u których długotrwa-

łe ambulatoryjne leczenie diuretykami nie było wystar-

czające [11, 12]. Podobne efekty obserwowano u osób

krótkotrwale otrzymujących inhibitory fosfodiesterazy

[13]. Jednak wyniki późniejszych badań wskazywały

możliwość szkodliwego wpływu takiej terapii w postaci

częstszych arytmii komorowych i zawałów w obserwa-

cji odległej. W pracy opublikowanej w 2002 roku w Jou-

rnal of American College of Cardiology opisano tenden-

cję do zwiększonej liczby powikłań krążeniowych

w 6-miesięcznej obserwacji u osób leczonych dożylnym

wlewem dobutaminy w porównaniu z pacjentami, któ-

rzy otrzymali działający wazodylatacyjnie preparat mó-

zgowego peptydu natriuretycznego ( BNP-brain natriu-

retic peptide ) — neseritid [14]. Podobne wyniki otrzyma-

no w badaniu porównującym odległe skutki zastosowa-

nia 24-godzinnej infuzji dobutaminy i lewosimendanu

(LIDO, Levosimendan Infusion versus Dobutamine in

severe low Output heart failure study ), w którym po

6 miesiącach stwierdzono wyższą śmiertelność w grupie

otrzymującej dobutaminę [15]. Ponadto, korzystne efek-

ty hemodynamiczne były bardziej znaczne i trwalsze

w grupie leczonej lewosimendanem, a leki b -adrenoli-

tyczne nie osłabiały działania leku. Możliwe przyczyny

niekorzystnego wpływu dobutaminy wiążą się z subkli-

nicznie przebiegającym niedokrwieniem i apoptozą spo-

wodowaną aktywacją układu współczulnego oraz zwięk-

szoną akumulacją wapnia w miocytach.

W świetle wyników badania LIDO warto przyjrzeć się

interesującej grupie leków uwrażliwiającej miofilamen-

ty na wapń, której przedstawicielem jest lewosimendan.

Zaletą tych leków jest działanie inotropowo dodatnie

pozbawione zwiększania stężenia wapnia w komórce,

co powoduje mniejsze w porównaniu z innymi lekami ino-

tropowymi zagrożenie tachyarytmiami . Krótkotrwałe za-

stosowanie wlewu lewosimendanu poprawia rzut serca

i obniża ciśnienie napełniania lewej komory, wywołując

jedynie niewielkie przyspieszenie czynności serca [16].

Opracowano także doustną postać leku, która być może

ułatwi odstawienie dożylnych wlewów inotropowych

u zależnych od nich pacjentów [17]. W badaniu Randomi-

zed Study on Safety and Effectiveness of Levosimendan

in Patients with Left Ventricular Failure After an Acute

Myocardial Infarction (RUSSLAN) przeprowadzonym

wśród 504 pacjentów z pozawałową niewydolnością ser-

ca lewosimendan w porównaniu z placebo istotnie zmniej-

szał śmiertelność ocenianą po 24 godzinach, 14 i 180

dniach [18].

www.fk.viamedica.pl

Przydatność leków inotropowych w farmakoterapii niewydolności serca

Tablica 2. Przeżywalność w poszczególnych grupach badania REMATCH

Czas obserwacji

Przeżywalność

Leczenie

Bez leczenia

Bez leczenia inotropowo

inotropowe/LVAD

inotropowe/

inotropowo

dodatniego/farmakoterapia

/farmakoterapia

dodatniego/LVAD

6 miesięcy

60%

39%

61%

67%

1 rok

49%

24%

57%

40%

2 lata

28%

11%

22%

16%

LVAD ( left ventricular assist device ) — urządzenia wspomagające pracę lewej komory

W zaleceniach Europejskiego Towarzystwa Kardiolo-

gicznego (ESC, European Society of Cardiology ) z 2001

roku podkreślano, że podstawą istniejących wskazań do

stosowania leków inotropowych w zaostrzeniach cięż-

kiej niewydolności serca oraz u chorych oczekujących na

przeszczep są dowody klasy C, czyli rekomendacje eks-

pertów, które mogą być ograniczone przez niedostatecz-

nie poznane powikłania. Badania randomizowane do-

starczyły jednak dowodów na zwiększenie śmiertelności

wśród chorych leczonych długotrwale lub w sposób pow-

tarzany doustnymi lekami inotropowymi, takimi jak:

milrinon, enoksymon, wesnarynon i amrinon. Obecnie

nie ma również wystarczających danych, aby zalecać dłu-

gotrwałe stosowanie środków dopaminergicznych

w niewydolności serca, na przykład doustnych analogów

dopaminy [19].

W grupie 129 chorych, wśród których 68 metodą losową

przydzielono do LVAD, a 61 — do farmakoterapii, obser-

wowano 48-procentowe obniżenie śmiertelności u osób

leczonych za pomocą urządzeń wspomagających pracę

lewej komory. Odsetek zgonów w grupie leczonej wy-

łącznie farmakologicznie był wyższy od spodziewanego

i wynosił 75% po roku i 92% po 2 latach obserwacji. Bar-

dzo ciekawych spostrzeżeń dostarcza również analiza

farmakoterapii zastosowanej w badanej grupie [22].

Okazało się, że aż 71% (91 pacjentów) otrzymywało do-

żylnie leki działające inotropowo dodatnio. W 75% przy-

padków była to dobutamina, w 43% — milrinon,

a w 30% — dopamina. U pacjentów leczonych ino-

tropowo stwierdzono niższe wartości skurczowego ciś-

nienia tętniczego (100 vs. 107 mm Hg) oraz stężenia sodu

w surowicy (134 vs. 137 mEq/l). Średnia frakcja wyrzu-

towa lewej komory nie różniła się w obu grupach i wy-

nosiła 17%. W tablicy 2 przedstawiono 6-miesięczne

i roczne przeżycie w poszczególnych badanych grupach.

Analiza wyników wykazała, że chorzy przyjmujący

leki działające inotropowo dodatnio osiągali większe

korzyści z zastosowania urządzenia wspomagającego

pracę lewej komory niż pacjenci, którzy tych leków

nie otrzymywali.

Problemem często spotykanym w terapii chorych

z ciężką niewydolnością serca jest zależność od leczenia

inotropowego, co uniemożliwia jego zakończenie, a ob-

jawia się hipotonią, nawrotem zastoju w krążeniu płuc-

nym lub pogorszeniem funkcji nerek. Roczna śmiertel-

ność wśród pacjentów zależnych od leczenia inotropo-

wego może osiągać 94% [23]. W takich przypadkach

stosuje się przedłużoną terapię inotropową, traktowaną

jako „pomost” do transplantacji serca [24, 25]. Jeśli prze-

szczepienie serca nie jest możliwe, długotrwała terapia

inotropowa pełni funkcję leczenia paliatywnego [26].

ZAAWANSOWANA NIEWYDOLNOŚĆ SERCA

U PACJENTÓW KWALIFIKOWANYCH

DO PRZESZCZEPU

Niewydolność serca określa się jako zaawansowaną,

jeżeli mimo zastosowania terapii zgodnej z wytycznymi

objawy ograniczające codzienną aktywność utrzymują

się, a ich nasilenie odpowiada III i IV klasie niewydolno-

ści serca według New York Heart Association (NYHA)

[20]. Jednym z badań klinicznych obejmującym pacjen-

tów z tak nasilonymi objawami niewydolności serca była

próba Randomized Evaluation of Mechanical Assistance

in Treatment of Congestive Heart Failure (REMATCH). Do

tego badania włączono chorych z frakcją wyrzutową le-

wej komory mniejszą lub równą 25%, u których od co naj-

mniej 90 dni, mimo leczenia inhibitorami konwertazy

angiotensyny, diuretykami i digoksyną, utrzymywały się

objawy niewydolności serca, zakwalifikowane do

IV klasy niewydolności według NYHA [21]. Celem tego

badania było porównanie wyników leczenia za pomocą

urządzeń wspomagających pracę lewej komory (LVAD,

left ventricular assist device ) i optymalnej farmakotera-

pii u pacjentów niezakwalifikowanych do transplantacji

serca z powodu zaawansowanego wieku, cukrzycy

z powikłaniami narządowymi lub niewydolności nerek,

u których stężenie kreatyniny przekraczało 2,5 mg/dl.

GLIKOZYDY NAPARSTNICY

Mimo stosowania glikozydów naparstnicy w terapii

niewydolności serca od ponad 200 lat, ich złożony me-

chanizm działania na poziomie molekularnym i komór-

kowym nie jest do końca poznany. Uważa się, że leki te

blokują pompę sodowo-potasową w błonie komórkowej

www.fk.viamedica.pl

Forum Kardiologów 2005, tom 10, nr 1

kardiomiocytów i zwiększają stężenie sodu w strefie

podbłonowej, co powoduje wzmożony napływ jonów

wapnia do wnętrza komórek mięśnia sercowego. Praw-

dopodobna jest także zmiana aktywności barorecepto-

rów, co prowadzi do obniżenia stężenia noradrenaliny

w surowicy. Wykazano również, co prowadzi do zmniej-

szenia stężenia aldosteronu i aktywności reninowej oso-

cza w wyniku leczenia digoksyną.

Klinicznymi efektami działania glikozydów naparst-

nicy jest poprawa wydolności wysiłkowej, której towa-

rzyszy umiarkowane zwiększenie frakcji wyrzutowej le-

wej komory, wzrost napięcia układu przywspółczulnego

oraz zmniejszenie aktywności współczulnej, zwiększenie

czułości odruchu z baroreceptorów, a także wzrost diu-

rezy u pacjentów z retencją płynów [27]. Warto podkreś-

lić, że inotropowe działanie naparstnicy dotyczy mięśnia

obu komór i przedsionków. Uważa się, że do spowolnie-

nia częstości pracy komór u pacjentów z rytmem zato-

kowym dochodzi głównie w wyniku zmniejszenia napię-

cia współczulnego i poprawy wydolności serca, nato-

miast u chorych z migotaniem przedsionków — poprzez

wzrost napięcia układu przywspółczulnego. W niewydol-

ności serca glikozydy naparstnicy obniżają także opór na-

czyniowy i ośrodkowe ciśnienie żylne, natomiast u osób

zdrowych ich szybkie, dożylne podanie może wywołać

skurcz naczyń tętniczych i żylnych [28, 29]. Aby zapobiec

skurczowi tętnic wieńcowych osobom z chorobą wień-

cową należy podawać lek drogą dożylną powoli, przez

przynajmniej 15 minut.

Analiza danych z 12 randomizowanych badań wyka-

zała częstszą dekompensację niewydolności serca wśród

pacjentów nieotrzymujących digoksyny, odpowiednio

24% w porównaniu do 5% [29]. W badaniu The Prospec-

tive Randomized study Of Ventricular failure and Effica-

cy of Digoxin (PROVED) porównywano efekty terapii sko-

jarzonej digoksyną i diuretykami oraz samymi lekami

moczopędnymi [29]. W grupie otrzymującej glikozydy

naparstnicy stwierdzono niższy odsetek rozwoju niewy-

dolności serca i hospitalizacji z powodu jej zaostrzenia,

niższe wartości stężeń mocznika i kreatyniny w osoczu,

wyższą frakcję wyrzutową i lepszą tolerancję wysiłku. Po-

dobne wyniki uzyskano w badaniu Randomized Asses-

sment of Digoxin on Inhibitors of the ANgiotensin Con-

verting Enzyme (RADIANCE), w którym leczenie digok-

syną zmniejszało częstość zaostrzeń niewydolności ser-

ca oraz poprawiało frakcję wyrzutową lewej komory,

jakość życia i tolerancję wysiłku [30].

Na podstawie danych z obu wymienionych powyżej

badań dokonano analizy skuteczności działania digok-

syny w zależności od stężenia leku w surowicy, wyodręb-

niając następujące przedziały: 0,5–0,9 ng/ml, powyżej

0,9–1,2 ng/ml i powyżej 1,2 ng/ml [31]. Ryzyko dekom-

pensacji niewydolności serca było istotnie zmniejszone

w każdym z tych przedziałów w porównaniu z osobami,

u których zaprzestano podawania glikozydów naparst-

nicy (p < 0,02). Z uwagi na wąski przedział terapeutycz-

ny digoksyny i możliwość groźnych dla życia powikłań

w przypadku przedawkowania leku wyniki te mają duże

znaczenie kliniczne, ponieważ wskazują na skuteczność

terapeutyczną niższych stężeń i możliwość stosowania

mniejszych dawek z pominięciem zalecanych dawniej al-

gorytmów szybkiego nasycania naparstnicą.

Największym badaniem, w którym oceniano działa-

nie digoksyny w niewydolności serca, było Digitalis Inve-

stigation Group Trial (DIG) [32]. Do głównej części bada-

nia włączono 6800 osób z frakcją wyrzutową lewej ko-

mory nieprzekraczającą 45%, przydzielonych losowo do

grup otrzymujących digoksynę lub placebo, łącznie

z diuretykami (stosowanymi u ponad 80% pacjentów)

i inhibitorami konwertazy angiotensyny (przyjmowany-

mi przez ponad 90% chorych). Dodatkowo wyniki lecze-

nia digoksyną oceniano także u 988 pacjentów z frakcją

wyrzutową lewej komory powyżej 45%, u których wystę-

powała rozkurczowa postać niewydolności serca. Głów-

ne wnioski z badania przedstawiono w tablicy 3.

Jednak w badaniu DIG obserwowano także wzrost

ryzyka zgonów z przyczyn innych niż zaostrzenie niewy-

dolności serca, a w analizie podgrup — wyższą 5-letnią

Tablica 3. Wnioski z badania DIG

Wnioski

Poziom istotności statystycznej

Brak wpływu glikozydów naparstnicy na całkowitą śmiertelność

p = ns

Zmniejszenie częstości łącznego kryterium oceny (zgonu lub hospitalizacji)

spowodowanych przez zaostrzenie niewydolności serca

p < 0,001

Redukcja liczby hospitalizacji z powodu dekompensacji niewydolności serca

p < 0,001

Redukcja liczby zgonów związanych z zaostrzeniem niewydolności serca

p = 0,06

Korzyści obserwowano u osób już otrzymujących diuretyki i inhibitory

konwertazy angiotensyny

jw.

Niższe ryzyko zgonu lub hospitalizacji spowodowanych przez zaostrzenie

niewydolności serca u osób przyjmujących digoksynę w dodatkowej części badania

RR (0,82; 95% CI 0,63–1,07)

CI ( confidence interval ) — przedział ufności; RR ( risk ratio ) — współczynnik ryzyka; DIG — Digitalis Investigation Group Trial

www.fk.viamedica.pl

Przydatność leków inotropowych w farmakoterapii niewydolności serca

Tablica 4. Przeciwwskazania do leczenia glikozydami naparstnicy

Przeciwwskazania bezwzględne

Przeciwwskazania względne

Blok przedsionkowo-komorowy II° oraz III°

Zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia, hiperkalcemia)

Zespół chorego węzła zatokowego

Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej

Zespół preekscytacji

Ostry zawał serca

Kardiomiopatia przerostowa

Ostre zapalenie mięśnia sercowego

Kardiomiopatia restrykcyjna

Niewydolność nerek

Konstrykcyjne zapalenie osierdzia

Ciężka niewydolność oddechowa

Zwężenie lewego ujścia tętniczego

Niewydolność rozkurczowa serca

Zwężenie lewego ujścia żylnego

Planowana kardiowersja elektryczna

śmiertelność u kobiet — 33,1% w porównaniu do 28,9%

u mężczyzn. Nie można wykluczyć, że część z tych zgo-

nów wiązała się z toksycznym działaniem naparstnicy.

Arytmie związane z leczeniem digoksyną występowały

u 10% osób, u których stężenie leku w surowicy wynosi-

ło 1,7 ng/ml, oraz u 50% chorych ze stężeniem digoksy-

ny 2,5 ng/ml. Z tego względu rekomendacje Europejskie-

go Towarzystwa Kardiologicznego z 2001 roku dotyczą-

ce wskazań do stosowania digoksyny nadal charakte-

ryzują się znaczną ostrożnością, a włączając terapię di-

goksyną, należy pamiętać o wielu przeciwwskaza-

niach wymienionych w tablicy 4.

Wskazania do stosowania glikozydów naparstnicy

według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Kardiolo-

gicznego obejmują: objawową niewydolność serca

z szybkim migotaniem przedsionków w celu zwolnienia

rytmu serca, a także utrzymujące się mimo leczenia in-

hibitorami konwertazy angiotensyny, oraz diuretykami

objawy niewydolności serca spowodowane skurczową

dysfunkcją lewej komory (poziom zaleceń B) [21]. Z ko-

lei w zaleceniach amerykańskich towarzystw American

College of Cardiology / American Heart Association (ACC/

/AHA) wśród wskazań, oprócz objawowej skurczowej

niewydolności serca oraz migotania przedsionków, wy-

mienia się także niewydolność serca z zachowaną funkcją

skurczową lewej komory [28].

stępowania jest okresowe włączanie leków działają-

cych inotropowo dodatnio. W niniejszej pracy przed-

stawiono korzyści i ograniczenia związane ze stoso-

waniem różnych grup leków inotropowo dodatnich

u chorych z zaawansowaną niewydolnością serca.

Słowa kluczowe: zaawansowana niewydolność

serca, leki działające inotropowo dodatnio

PIŚMIENNICTWO

1. Stevenson L.W. Clinical use of inotropic therapy for heart

failure: looking backward or forward? Part I: Inotropic infu-

sions during hospitalization. Circulation 2003; 108: 367–372.

2. Beregovich J., Bianchi C., Rubler S. i wsp. Dose-related he-

modynamic and renal effects of dopamine in congestive

heart failure. Am. Heart J. 1974; 87: 550–557.

3. Goldberg L.I. Dopamine: clinical uses of an endogenous ca-

techolamine. N. Engl. J. Med. 1974; 291: 707–710.

4. Biddle T.L., Benotti J.R., Creager M.A. i wsp. Comparison of

intravenous milrinone and dobutamine for congestive

heart failure secondary to either ischemic or dilated cardio-

myopathy. Am. J. Cardiol. 1987; 59: 1345–1350.

5. Nohria A., Tsang S., Fang J. i wsp. Clinical assessment iden-

tifies hemodynamic profiles that predict outcomes in pa-

tients admitted with heart failure. J. Am. Coll. Cardiol. 2003;

41: 1797–1804.

6. Stevenson L.W., Massie B.M., Francis G.S. Optimizing the-

rapy for complex or refractory heart failure: a management

algorithm. Am. Heart J. 1998; 135: S293–S309.

7. Weinfeld M.S., Chertow G.M., Stevenson L.W. Aggravated

renal dysfunction during intensive therapy for advanced

chronic heart failure. Am. Heart J. 1999; 138: 285–290.

8. Levinoff-Roth S.N., Moe G. Intermittent intravenous amri-

none infusion: a potentially cost effective mode of treat-

ment of patients with refractory heart failure. Can. J. Car-

diol. 1993; 9: 231–237.

9. Marius-Nunez A.L., Heaney L., Fernandez R.N. i wsp. Inter-

mittent inotropic therapy in an outpatient setting: a cost-

effective therapeutic modality in patients with refractory

heart failure. Am. Heart J. 1996; 132: 805–808.

10. Cuffe M.S., Califf R.M., Adams K.F. Jr i wsp. Short-term in-

travenous milrinone for acute exacerbation of chronic he-

art failure: a randomized controlled trial. JAMA 2002; 287:

1541–1547.

11. Unverferth D.V., Magorien R.D., Altschuld R. i wsp. The

hemodynamic and metabolic advantages gained by a three-

-day infusion of dobutamine in patients with congestive

cardiomyopathy. Am. Heart J. 1983; 106: 29–34.

12. Unverferth D.V., Magorien R.D., Lewis R.P. i wsp. Long-term

benefit of dobutamine in patients with congestive cardio-

myopathy. Am. Heart J. 1980; 100: 622–630.

Mimo postępów farmakoterapii objawowa niewy-

dolność serca jest nadal obciążona poważnym roko-

waniem. Jednocześnie, ze względu na jej rozpo-

wszechnienie, optymalizacja leczenia jest jednym

z najpoważniejszych problemów współczesnej me-

dycyny. Szczególne wyzwanie stanowi zaawansowa-

na niewydolność związana z bardzo dużą śmiertel-

nością oraz gwałtownie pogarszająca się jakość życia.

Ze względu na ograniczoną dostępność transplanta-

cji serca intensywnie poszukuje się metod leczenia

mogących stanowić „pomost” do operacji kardio-

chirurgicznej. Oprócz stosowania urządzeń wspo-

magających pracę lewej komory ważną metodą po-

www.fk.viamedica.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: