DOBRE PRAKTYKI- Małe dziecko w Polsce – doświadczenia organizacji pozarządowych.pdf - 1 KSIĄŻKI PDF - kaszub123

dobre praktyki

MAŁE DZIECKO W POLSCE

doświadczenia organizacji pozarządowych

pod redakcją Marty Białek-Graczyk

Spis treści

rozdział

numer rozdziału numery stron

Chcemy pokazać, jak ważną rolę pełnią

organizacje pozarządowe w swoich śro-

dowiskach lokalnych, realizując konsty-

tucyjną zasadę subsydiarności, pomagają

bowiem rodzicom i samorządom lokalnym

w tworzeniu dobrych warunków rozwojo-

wych dla małych dzieci. W wielu gminach

działania prowadzone przez takie organi-

zacje są jedyną ofertą dla najmłodszych

obywateli.

By pomóc organizacjom w wymianie do-

świadczeń i podejmowaniu wspólnych

działań:

• Stworzyliśmy bank danych organizacji

pozarządowych zajmujących się eduka-

cją i wspieraniem rozwoju małych dzieci.

• Uruchomiliśmy stronę internetową

www.dladzieci.org.pl, na której znaj-

dują się informacje o organizacjach

z banku danych, informacje i materiały

edukacyjne pomocne w pracy organiza-

cji oraz forum internetowe pozwalają-

ce na bieżącą wymianę doświadczeń.

• Zorganizowaliśmy ogólnopolską kon-

ferencję „Razem dla dzieci”, podczas

której 32 organizacje pozarządowe

działające na rzecz edukacji dzieci

przedstawiły swoją ofertę programową

i prowadziły warsztaty dla ponad 700

nauczycieli, przedstawicieli organiza-

cji pozarządowych i samorządowców z

całej Polski. Organizacje uczestniczące

w konferencji powołały grupę inicja-

tywną Partnerstwa Na Rzecz Eduka-

cji Małych Dzieci, którego celem jest

nagłaśnianie, promowanie i działania

rzecznicze zmierzające do upowszech-

nienia różnorodnych form edukacji dla

małych dzieci.

Publikacja Małe dziecko w Polsce – do-

świadczenia organizacji pozarządowych

podsumowuje pierwszy etap naszej pracy.

Znajdziecie w niej Państwo przykłady pro-

gramów edukacyjnych dla dzieci i nauczy-

cieli prowadzonych przez organizacje po-

zarządowe oraz bazę danych organizacji

pracujących na rzecz wczesnej edukacji.

Publikacja znajduje się także na stronie

internetowej www.dladzieci.org.pl

W Polsce działa kilkaset organizacji po-

zarządowych o zasięgu zarówno ogólno-

polskim, jak i lokalnym, prowadzą one

różnorodne działania na rzecz edukacji

małych dzieci. Bardzo często nie wiedzą

o sobie nawzajem, nawet jeśli działają na

tym samym terenie. Brakuje płaszczyzny,

która pozwoliłaby różnym organizacjom

na poznanie się, wymianę doświadczeń

czy opracowanie wspólnych strategii

działania. Inny problem to brak promo-

cji organizacji pracujących dla dzieci.

Zaprzątnięte codziennymi działaniami,

organizacje nie mają czasu (a często też

umiejętności i możliwości finansowych),

by pochwalić się swoimi dokonaniami

i dzięki temu zdobyć nowych sponsorów

i wolontariuszy.

Mamy nadzieję, że prezentowane w ni-

niejszej broszurze „dobre praktyki” zain-

spirują organizacje i samorządy lokalne

do poszerzenia swojej oferty dla najmłod-

szych obywateli.

Teresa Ogrodzińska

prezez Zarządu Fundacji

im. J.A. Komeńskiego

Celem programu jest stworzenie trwałej płaszczyzny współpracy dla

organizacji pozarządowych pracujących na rzecz edukacji dzieci, umoż-

liwienie im wymiany doświadczeń, zapewnienie lepszego dostępu do

informacji i możliwości podejmowania wspólnych przedsięwzięć w skali

kraju.

Publikacja Małe dziecko w Polsce – doświadczenia organizacji pozarządowych powstała w ramach programu „Dla Dzieci” realizo-

wanego przez Fundację Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego we współpracy z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności.

Wstęp

1W |

ul. Sportowa 7

98-400 Wieruszow

tel./fax: (0 62) 78 41 331

e-mail: wuteze@free.ngo.pl

www: www.sikos.org.pl

Stowarzyszenie Integracyjne

„Klub Otwartych Serc”

• „Akademia Lokalnej Aktywności” – projekt skoncentrowany na

podnoszeniu aktywności obywatelskiej na rzecz środowiska lokal-

nego.

• „Pozarządowe Centrum Edukacji i Informacji” – projekt, które-

go celem jest podniesienie profesjonalizmu i integracja działań

organizacji pozarządowych poprzez poradnictwo, informację

i szkolenia.

• „Program proeuropejski” – projekt popularyzujący idee integracji

Polski z UE.

Przekracza ć siebie

Od kiedy działa?

Stowarzyszenie Integracyjne „Klub Otwartych Serc” roz-

poczęło swoją działalność w 1996 roku i kontynuuje działania

realizowane od 1989 roku w ramach grupy nieformalnej „Klub

Otwartych Serc”.

Wieruszowskiej, której jednym z zadań jest profesjonalizacja

działań sektora pozarządowego oraz wypracowywanie skutecz-

nych rozwiązań w zakresie współpracy z samorządami i przed-

siębiorcami.

Rozmowa z liderem:

Henryka Sokołowska

Beata Szydłowska

Henryka Sokołowska – autor projektu oraz prezes Stowarzyszenia. Od ponad 30 lat re-

alizuje zadania na rzecz dzieci i młodzieży, a szczególnie osób niepełnosprawnych. Za

swą działalność była wielokrotnie wyróżniana. Do realizacji przedsięwzięć angażuje

najaktywniejszą część społeczności lokalnej.

Beata Szydłowska – terapeuta i od trzech lat koordynator projektu. Ośrodek Edukacji

i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Być Razem”.

Sukcesy.

Stowarzyszenie Integracyjne „Klub Otwartych Serc” zosta-

ło wyróżnione za realizację zadań na rzecz niepełnosprawnych

wieloma dyplomami i pucharami przez władze wojewódzkie i lo-

kalne, między innymi przez wojewodę łódzkiego, marszałka wo-

jewództwa łódzkiego, Regionalne Centrum Polityki Społecznej,

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz

władze samorządu powiatu i gminy. W roku 2000 Stowarzyszenie

za działania prospołeczne otrzymało II nagrodę w ogólnopol-

skim konkursie „Porządnie poza rządem”, natomiast długoletnie

działania wolontarystyczne zaowocowały zdobyciem wyróżnie-

nia w ogólnopolskim konkursie „Wolontariat – nowe spojrzenie

na pracę społeczną”. Ponadto projekt Stowarzyszenia adreso-

wany do dzieci i młodzieży włączono do banku danych Interna-

tional Youth Foundatuion (Międzynarodowej Fundacji Młodych z

USA). Lider organizacji Henryka Sokołowska została wyróżniona

tytułem Profesjonalnego Menadżera Województwa Łódzkiego w

kategorii „Sektor usług społecznych” przez Towarzystwo Na-

ukowe Organizacji i Kierownictwa, nagrodą główną w lokalnej

edycji województwa łódzkiego konkursu „Barwy Wolontariatu”

w kategorii „Pomoc osobom niepełnosprawnym”, medalem Ser-

ce Dziecku przyznanym przez Kapitułę Dzieci i Młodzieży, od-

znaką Serce na Dłoni przyznaną przez Krajowy Komitet Pomocy

Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnym, państwowym odzna-

czeniem – Złotym Krzyżem Zasługi oraz jedynym orderem przy-

znawanym przez dzieci – Orderem Uśmiechu.

Dla kogo działa?

Dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz rodziców, na-

uczycieli i organizacji pozarządowych.

Fundacja Komeńskiego:

Co zainspirowało Wasze

Stowarzyszenie do rozpoczęcia działań?

Beata Szydłowska: Pojawiłam się w Stowarzyszeniu jako studentka resocjalizacji.

Chciałam doświadczyć kontaktu z dziećmi, nie myśląc jeszcze wtedy o pracy zawodowej

z niepełnosprawnymi. Tu właśnie zdobywałam swoje pierwsze doświadczenia, pierwsze

szlify, tu dochodziło do pierwszych konfrontacji teorii z praktyką. Po krótkim czasie

moje zainteresowania zwróciły się ku pracy z dzieckiem niepełnosprawnym. Obserwo-

waliśmy sytuację na terenie naszego powiatu. Brakowało specjalistycznych placówek

zapewniających wszechstronną i systematyczną pomoc osobom niepełnosprawnym

oraz ich rodzinom. Szkoły były nieprzystosowane do nauczania dzieci o specjalnych po-

trzebach edukacyjnych, chociażby ze względu na istniejące w nich bariery architekto-

niczne i brak wykwalifikowanej kadry. Wiedzieliśmy, że w ten sposób rozwój dziecka jest

poważnie zakłócony nie tylko z powodu samej niepełnosprawności, ale dodatkowo dla-

tego, że społeczeństwo, w którym żyje, nie stwarza mu możliwości do wyrównania jego

szans. Bolało nas, że wszystko to pozbawia dzieci perspektyw optymalnego rozwoju i

tak naprawdę pogłębia ich niepełnosprawność. Właśnie ta niepokojąca sytuacja była

inspiracją do realizacji projektu dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej i ich rodzin.

Jakie cele sobie stawia?

• Wyrównywanie szans rozwojowych dzieci i młodzieży nie-

zależnie od ich sprawności fizycznej, psychicznej, patolo-

gii, wyznania czy statusu finansowego.

• Animowanie aktywności lokalnej na rzecz rozwoju i pro-

mocji idei europejskiego społeczeństwa obywatelskiego,

którego integralną częścią są organizacje pozarządowe.

Skala działań.

Działania podejmowane przez Stowarzyszenie mają zasięg

lokalny.

Krótko o organizacji.

Stowarzyszenie jest jedną z pierwszych organizacji pozarzą-

dowych funkcjonujących po roku 1990 na terenie powiatu wie-

ruszowskiego. To w wyniku jego działań powstało i reaktywowa-

ło swoje przedsięwzięcia ponad 20 organizacji pozarządowych

działających w różnych obszarach, a szczególnie w środowisku

wiejskim. Pracując zgodnie z zasadą subsydiarności „Klub Ot-

wartych Serc” jest organizatorem różnorodnych placówek opie-

kuńczych, terapeutycznych i wychowawczych, które są tworzo-

ne w ramach zadań zleconych przez administrację samorządową

i państwową. Współpracuje z ponad 100 przedsiębiorcami lokal-

nymi i ponad 100 wolontariuszami. Z inicjatywy Stowarzyszenia

powstała Rada Współpracy Organizacji Pozarządowych Ziemi

W efekcie tych rozważań powstał

projekt „Być razem”. To długoterminowe

działania składające się z kilku etapów.

Na czym one polegały?

Henryka Sokołowska: Najpierw dokonaliśmy wnikliwej diagnozy środowiska osób

niepełnosprawnych, co było możliwe dzięki działaniom Świetlicy Opiekunczo-Tera-

peutycznej „Być Razem”. Przygotowaliśmy bazę danych dzieci i młodzieży niepełno-

sprawnej. Staraliśmy się rozpoznać ich możliwości, umiejętności i potrzeby. W drugim

etapie skoncentrowaliśmy się na przygotowaniu kadry specjalistycznej. Nawiązaliśmy

współpracę z Wyższą Szkołą Humanistyczno-Ekonomiczną w Łodzi. W 2003 roku sie-

demnastoosobowa grupa nauczycieli z powiatu wieruszowskiego ukończyła kwalifika-

cyjne studia podyplomowe w zakresie oligofrenopedagogiki. Zauważyliśmy, że wiele

osób często kieruje się intuicją w doborze form i metod pracy z dziećmi, że brak im

niezbędnej wiedzy. Dlatego zaczęliśmy prowadzić szkolenia dla nauczycieli i wolon-

tariuszy pracujących na co dzień z niepełnosprawnymi. Mamy wrażenie, że szkolenia

pomagają wskazać drogę do lepszego poznania osób niepełnosprawnych, ich specy-

ficznych zachowań oraz drzemiących w nich możliwości.

Projekty.

• „Klub Otwartych Serc” – projekt ukierunkowany na roz-

wiązywanie problemów osób niepełnosprawnych.

Na ostatnim etapie projektu rozpoczęliśmy zajęcia dla dzieci i młodzieży z zakresu

logopedii, rehabilitacji, rewalidacji i terapii społecznej, także na terenie innych gmin

powiatu. Ważnym zadaniem było także pozyskanie do współpracy samorządu, lokal-

nych sponsorów i organizacji pozarządowych funkcjonujących w obszarze pomocy

społecznej i niepełnosprawności.

Wcześniej zaś organizowane były otwarte spotkania i specjalistyczne konsultacje

dla rodziców i opiekunów oraz różnorodne imprezy o charakterze kulturalnym i spor-

towym z udziałem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej.

Tworzymy koalicję rodzic – dziecko – nauczyciel (terapeuta) – środowisko (rówieś-

nicy, przedsiębiorcy, lokalne władze itp.). Takie wielopłaszczyznowe działania pomo-

cowe biorące pod uwagę wszystkie osoby zaangażowane w pomoc dziecku, ustalanie

wspólnych celów tych oddziaływań, współpraca w ich realizacji z całą pewnością istot-

nie podnoszą jakość i skuteczność terapii naszych dzieci.

Co jest najważniejsze w pracy

z dziećmi niepełnosprawnymi?

Jakie umiejętności musi mieć dobry

terapeuta czy nauczyciel?

H.S.: Trzeba umieć przekraczać siebie w kontakcie z dzieckiem. Aby móc pracować w

zawodzie trzeba umieć wybaczać – wybaczać dziecku jego słabości, wybaczać sobie

swoje słabości, wybaczać rodzicom ich słabości. Wymaga to od nas pokory – naszego

przyzwolenia na to, żeby to dziecko uczyło nas swojej niepełnosprawności. Przyzwole-

nia na to, aby to dziecko nas prowadziło i pozwalało nam poznawać tajemnice swojego

serca i umysłu. Konieczna jest także duża wiedza i cierpliwość. Wtedy upodabniamy się

do artysty, który pracując z dzieckiem – tworzywem najszlachetniejszym z możliwych

– wydobywa z niego piękno. Praca w projekcie dała mi możliwość doświadczenia wielu,

dla innych być może zwyczajnych, a dla mnie pięknych momentów. Takie doświadcze-

nia pozwalają mi zachwycać się uśmiechem i pocałunkiem na powitanie Kuby, który

jeszcze do niedawna od wszystkich stronił i reagował agresją na przyjacielskie gesty.

Pozwalają cieszyć się z radości Emila i jego bliskich, tym, że chłopiec niechciany przez

żadną ze szkół, wreszcie znalazł swoje miejsce w klasie integracyjnej i odnalazł poczu-

cie bezpieczeństwa. Takie małe-wielkie radości pozwalają znajdować sens i motywację

do ciągłego zapominania o sobie, a przez to odnajdywania siebie dzięki dzieciom.

Czy może Pani podać przykład udanej

współpracy z samorządem

lokalnym?

H.S.: W gminie Sokolniki w szkole w Tyblach zmniejszyła się w ostatnich latach licz-

ba dzieci, co spowodowało, że placówka przeznaczona była do likwidacji. Podpisane

z samorządem gminy Sokolniki porozumienie o współpracy sprawiło, że szkoła po

wykonaniu prac remontowych i adaptacyjnych została zagospodarowana w znacz-

nej części dla celów realizacji zadań naszego projektu. Utworzony został pierwszy

w powiecie wieruszowskim oddział integracyjny, zespół rewalidacyjno-wychowawczy

dla dzieci z głębokim upośledzeniem umysłowym oraz zespół edukacyjno-terapeu-

tyczny dla dzieci z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym, pracownie

terapeutyczne i rehabilitacyjne wyposażone w specjalistyczny sprzęt. W tym roku

planujemy uruchomić Ośrodek Edukacji i Rehabilitacji, warsztaty terapii zajęciowej

prowadzone przez Stowarzyszenie oraz dalej rozwijać szkołę, tworząc klasy specjal-

ne i integracyjne. Realizacja projektu zmierza w efekcie do stworzenia systemowych

rozwiązań w zakresie edukacji, terapii i rehabilitacji dla dzieci i młodzieży niepełno-

sprawnej.

naszego

skutecznego

działania

tkwi w tym,

że pracujemy

zespołowo,

uczymy się

od siebie

nawzajem.

Wasze działania przynoszą wymierne

rezultaty. Co jest kluczem do ich sukcesu?

B.S.: Sekret naszego skutecznego działania tkwi w tym, że pracujemy zespołowo,

uczymy się od siebie nawzajem. Mamy też coś, co jest niezwykle ważne w pracy tego

rodzaju – atmosferę dialogu. Wrażliwość i odpowiedzialność w kontaktach między

osobami pracującymi z dzieckiem zawsze przekłada się na kontakty z samym dzie-

ckiem. Dzieci wyczuwają podskórnie atmosferę panującą między terapeutami, czują

życzliwość, chłód, obojętność lepiej niż ktokolwiek inny. Atmosfera życzliwości i ser-

deczności na co dzień wzmacnia z całą pewnością skuteczność naszych oddziaływań.

Nasze dobre samopoczucie powoduje, że jesteśmy spontaniczni i otwarci, a to z kolei

wyzwala taką samą energię u dziecka.

Niezwykle ważną sprawą jest także priorytetowe traktowanie dobra dziecka. Dobra

dziecka, które nie zależy od przepisów, formalnych pułapek i urzędniczych decyzji. Cza-

sem zdarza się, że postępujemy wbrew absurdalnym i krzywdzącym dziecko zapisom.

EMIL

Emil to siedmioletni chłopiec z zaburzeniami psychicznymi o podłożu lękowym. Jego mama zgłosiła się po

pomoc do Stowarzyszenia. Nienawidził szkoły, nie chciał do niej chodzić. Na najmniejsze próby nawiązania

kontaktu reagował silnym lękiem i agresją. Uciekał ze szkoły. Mama chłopca była załamana wizją przyszłości

Emila w zwykłej szkole, w klasie trzydziestoosobowej i nauczycielem nierozumiejącym problemu chłopca. Dy-

rektor szkoły proponował klasę specjalną, odsyłał matkę do innych placówek w obawie przed kłopotami. Posta-

nowiliśmy przyjąć Emila do klasy integracyjnej w Tyblach. Początki były trudne. My uczyliśmy się Emila, a Emil

uczył się nas. Chłopiec powoli adoptował się w klasie. Na początku bliższe kontakty utrzymywał z dorosłymi,

przytulał się do nauczycieli, pojawiał się lęk w obecności nowych osób w otoczeniu. Miał silne opory w braniu

udziału we wspólnych zabawach z rówieśnikami. Potrzebował naszego wsparcia i stałego potwierdzania, że sobie poradzi, potrze-

bował naszego humoru, który niezwykle często rozładowywał sytuacje konfliktowe i zapowiadające agresję. Dziś Emil bawi się z

dziećmi, śmieje się zupełnie spontanicznie, dzieli się z kolegami i koleżankami słodyczami, bierze udział w zabawach, wycieczkach

i uroczystościach szkolnych. Podczas jednej z wycieczek przytulił się do nauczycielki i powiedział: „Ale Pani jest dobra! Zabrała

mnie Pani przecież na wycieczkę! Ale fajnie!”. Jeszcze zdarzają się sytuacje, w których Emil potrzebuje naszego wsparcia, ale jest

to dla nas ogromną przyjemnością i wzruszeniem patrzeć na to, jak bardzo Emil stara się pokonywać swoje słabości. Czasem mu nie

wychodzi, ale wie, że może starać się zawsze od nowa.

Ważne jest też chyba to, że Wasze

działania adresujecie także do rodziców.

B.S.: Kolejną ważną zasadą, którą kierujemy się w realizacji projektu jest współpraca

z rodzicami. Rodzice są najważniejszymi osobami w życiu dziecka i nie wolno nam o

tym zapominać. Rodzice najlepiej znają swoje dziecko i są niezwykle ważnym źródłem

informacji o nim. Wchodząc w kontakt z rodzicem wpływamy również na dziecko i sku-

teczność całego procesu edukacyjnego i terapeutycznego. Rodzice naszych dzieci

bywają różni, mniej lub bardziej rozumiejący problem, ale w każdym przypadku są to

rodzice cierpiący. Ich działania lub brak działań ma swój początek w cierpieniu i bólu.

Zawsze staramy się o tym pamiętać w kontakcie z rodzicem. Zwiększamy wiedzę ro-

dziców na temat niepełnosprawności, form i metod terapii, po to aby lepiej rozumieli

swoje dziecko. Pomagamy im zaakceptować fakt niepełnosprawności u ich dziecka,

a poprzez to podnosić jakość życia rodziny naszych podopiecznych.

Stowarzyszenie Integracyjne „Klub Otwartych Serc”.

1 8|9

S ekret

DOBRE PRAKTYKI- Małe dziecko w Polsce – doświadczenia organizacji pozarządowych.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: