ZABAWY BUDUJĄCE EMPATIĘ I POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA

Opracowała mgr Jolanta Nofińska

         Każde dziecko stanowi odrębny świat i wymaga szczególnego podejścia życzliwej, budzącej zaufanie troski wychowawcy, który pomoże mu nawiązać kontakt z otoczeniem, wyrazić najodpowiedniejszą dla dziecka techniką jego własną wizję świata.

Jan Korczak w „ Jak kochać dziecko” pyta:

”Czym jest ta połowa ludzkości, żyjąca razem i obok nas …

   Urządziliśmy się tak, by nam dzieci najmniej przeszkadzały.

   Różna jest też miara ocen zachowań dorosłych i dzieci.

                  Zawsze jak dorosły się krząta – to dziecko się plącze.

                 Dorosły żartuje – dziecko błaznuje,

                 Dorosły płacze – a dziecko się maże i beczy.

                 Dorosły jest ruchliwy a dziecko wiercipięta.

                 Dorosły jest smutny a dziecko skrzywdzone,

                 Dorosły roztargniony a dziecko fujara.

                 Dorosły się zamyśli, a dziecko zagapi.

                Dorosły robi coś powoli, a dziecko się guzdrze.

Niby żartobliwy język a przecież niedelikatny…”

Narzucając nadrzędną pozycję wobec dzieci wprowadzamy fałszywe nuty w stosunku do nich, bo ukrywamy własne wady. Nie wolno dzieciom krytykować, nie wolno dostrzegać naszych przywar, nałogów.

 Pozujemy na doskonałość, a sami: strofujemy, karcimy, karzemy, nie informujemy życzliwie .

W „Proroku” Khalila Gibrana czytamy:

…” Nasze dzieci nie są naszymi dziećmi

       są synami i córkami tęsknoty żywota

       za własnym spełnieniem.

                Możecie dać im miłość, lecz nie myśli wasze

                jako że swe własne myśli posiadają.

   Możecie gościć ich ciała, lecz nie dusze ich,

   gdyż dusze zamieszkują w domu należącym do jutra,

  którego nawet w snach waszych odwiedzić nie zdołacie.

               Możecie być podobnymi do nich.

               Lecz nie próbujcie nawet uczynić ich podobnymi do was.

               Jako że życie się nie cofa,

               Ani na dzień wczorajszy nie czeka.

   Jesteście łukami, z których wasze dzieci

   Niby żywe strzały wysyłane są w przyszłość…”

Jak zatem likwidować przepaść miedzy dziećmi?

Korczak wiele lat temu apelował, że ludzkość ma w swojej historii zapisane wyzwolenie niewolników, emancypację chłopów i kobiet, tylko o dzieciach jeszcze nie pomyślano…

A dziecko woła o wyzwolenie, wzywa na ratunek, bo zbyt wielka przepaść dzieli młodych i starych.

J. Korczak w  „Wychowywać czy wspomagać” pisał:

…” Daję warunki sprzyjające zdrowieniu. Wiele światła i ciepła, swobody i ochoty…Niech ponawia próby, niech szuka własnych sposobów. Niech w małych i pojedynczych zwycięstwach zazna radości. Ja wspomagam zdrowym klimatem mego internetu…”

Bardzo ważnym czynnikiem  w rozwoju dziecka są zajęcia związane z ekspresją artystyczną dzieci.

Swobodna twórczość plastyczna, muzyczna, ruchowa, słowna spełnia rolę psychoterapii i reedukacji , gdyż dziecko:

·                 uchyla rąbek wewnętrznej tajemnicy i pozwala sobie pomóc

·              samo uwalnia się od różnych przeżyć je dręczących i wywołujących stany napięcia i   rozdrażnienia.

Jeśli chcemy wspomagać swojego wychowanka musimy przede wszystkim opanować sztukę uważnego słuchania  i obserwowania go.

Dzieci wykorzystują zdolność gestykulacji i mimiki do wyrażania swoich myśli i uczuć w czasie różnorodnych zabaw twórczych i naśladowczych.

Przykłady zabaw  i gier dramatycznych, pomagających wyrazić uczucia i nastroje , pogłębiających świadomość siebie, budujących zaufanie

1. „Jestem… mamą, tatą, małym dzieckiem…”

2.„Odwiedziny” – oczekujesz przyjazdu babci, ukochanej osoby . Słyszysz  

    kroki, odgłos otwieranych drzwi. Co robisz?

3.Psychozabawa „Koło przyjaciół”.

a)     Dzieci otrzymują od nauczycielki  woreczek słodkich czułości wraz z  magiczną perełką (symbolem uśmiechu)-

Cel: Wprowadzenie dziecka w świat iluzji.

     b)   Do swojego woreczka słodkich czułości dzieci dokładają własną perełkę ( miłe słowo)

Cel:  Dostarczanie radości.

       - Ćwiczenie odwagi w wyrażaniu pozytywnych uczuć w stosunku do drugiego człowieka

    c)  Obdarz swojego kolegę perełką słodkich czułości pokazując mu miły gest

Cel: wyrabianie nawyku uważnego obserwowania drugiego człowieka

d)    Powiedz swojemu koledze coś miłego

Cel: wyrabianie nawyku uważnego słuchania drugiego człowieka

      e) Powiedz „Co cię raduje?

      f) Powiedz mu  „Co cię smuci?”

      g) Powiedz „ Kto cię kocha i skąd o tym wiesz?

Cel : Wyzwalanie radości dzielenia się swoimi uczuciami z drugą osobą

Przykłady zabaw  dramatycznych rozwijających wyobraźnię

1.„Czarodziejskie dotkniecie”- Jesteś małym kamykiem wciśniętym w ziemię.

     Zostajesz dotknięty przez czarodziejska różdżkę. W co chciałbyś się    

     zamienić…mocnego rycerza, słonia…?

2.„ Gra z przedmiotami”. Dzieci siedząc w kole podają sobie 3 przedmioty z 

      ręki do ręki np. termometr, strzykawkę, książeczkę…Mówią z czym kojarzą  

      im się te przedmioty.

3. „Tworzenie wspólnego rysunku w kole” –

Wspólne tworzenie mandali to okazja do wspaniałej, twórczej zabawy. To rozmowa barwami i obrazami, która uczy dzieci współżycia, akceptacji i tolerancji oraz uznania odmienności kolegi.

Dzieci tworząc wspólną mandale mogą obserwować prace kolegi, słuchać jego opowieści o tym co maluje, mogą sobie uzupełniać pomysły.

4. Rozmowy terapeutyczne – ( Inspirowane opowiadaniem np. „ W krainie pieszczoszków”

Dzieci siedzące w kole podają sobie ręce i odpowiadają na pytania.

-         Kto mnie kocha i skąd o tym wiem?

-         Czy są osoby, które ja kocham a one nie kochają mnie

-         Co zrobić aby inni nas kochali?

Cel: Wytworzenie przyjaznej atmosfery

       Ćwiczenie odwagi w wyrażaniu opinii i sądów

       Uświadomienie dzieciom potrzeby wyrażania uczuć z uwzględnieniem tego 

        co myślą i czują

Jeśli zatem chcemy wspomagać swojego wychowanka musimy przede wszystkim opanować sztukę uważnego słuchania  i obserwowania go.