Historia przypraw sięga daleko w przeszłość
Historycy uważają, że praczłowiek już we wczesnej epoce kamiennej uprzyjemniał sobie smak surowego mięsa owocami leśnymi, bulwami czy korzeniami niektórych roślin. Dowody używania przypraw pochodzą z młodszej epoki kamiennej, kiedy znany był już kminek, arcydzięgiel, mak i pasternak. Ówczesny człowiek polował, zbierał rośliny jadalne i umiał przygotowywać proste potrawy, starał się je urozmaicać i poprawiać ich smak coraz to nowych przypraw. Coraz lepiej poznawał ich właściwości oraz wpływ na organizm ludzki.
Historia przypraw wiąże się ściśle z licznymi wstrząsami polityczno – gospodarczymi, wojnami i intrygami. Dążenie do zdobycia przypraw było często bodźcem polityki kolonialnej, organizowania wypraw odkrywczych oraz przyczyną zaborczości władców – świadczą o tym losy wypraw Marco Polo, Kolumba czy Magellana oraz wielu innych. Bogate źródła pisane o przyprawach pochodzą już z roku 700p.n.e. Zachowały się dokumenty mówiące o stosowaniu szafranu, fenkułu, tymianku, kminku, sezamu, kardamonu, kopru, czosnku, cebuli. Źródła chińskie potwierdzają stosowanie mieszanek przyprawowych i wykorzystywanie właściwości leczniczych roślin ok. 2700 lat p.n.e.
Przed tysiącami lat uprawiano w Indiach pieprz. W Egipcie zachował się papirus z 1500 roku p.n.e., który zawiera opis różnych chorób i roślin leczniczych oraz ponad 800 przepisów potraw, do których dodawano kminek, kolendrę, tatarak, cynamon, sezam, miętę, anyż, szafran, gorczycę oraz piołun. Handel przyprawami rozwinęli Arabowie, początkowo sprowadzając przyprawy dla siebie i Egiptu. Starożytne trakty handlowe prowadziły poprzez lądy i wody z Chin, Indii Wschodnich i Cejlonu.
Przypuszcza się, że przyprawy stosowano już ponad 50 tys. lat temu. Jednak pierwsze pisemne wzmianki o nich pochodzą z tabliczek asyryjskich sprzed kilku tysięcy lat. Starożytni Chińczycy często używali przypraw i korzeni w medycynie. Podobnie czynili Egipcjanie i Babilończycy. Grecy z powodzeniem stosowali leki ziołowe, znane również dzisiaj, a liśćmi laurowymi dekorowali ówczesnych mistrzów olimpijskich.
Wielki rozkwit handlu przyprawami nastąpił w okresie Imperium Rzymskiego. Starożytni niezwykle cenili przyprawy, zalecając je jako środek na lepsze trawienie, przedłużenie trwałości potraw i poprawę ich smaku. Z krajów Dalekiego Wschodu sprowadzano wtedy głównie pieprz, imbir, kurkumę i cynamon (którego kilogram wart był tyle, co kilka kilogramów srebra).
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego nastąpiło załamanie handlu przyprawami. Skorzystał na tym Mahomet, który zbudował swoje imperium dzięki korzystnemu małżeństwu z wdową po kupcu korzennym. Zwolennicy islamu, poza szerzeniem nowej religii, pośredniczyli również w handlu przyprawami. W krótkim czasie zmonopolizowali rynek pośrednictwa między krajami Wschodu a Europą. Pieprz, imbir i cynamon osiągnęły wówczas astronomiczne ceny, stając się - po złocie - drugą obowiązującą walutą.
Ożywienie handlu przyprawami i przełamanie monopolu arabskiego nastąpiło dopiero dzięki krzyżowcom. Kupcy weneccy, kupując od nich przyprawy, dorobili się prawdziwych fortun. Z powodu wysokich cen zaczęto szukać nowych szlaków handlowych na Wschód, omijających tereny kontrolowane przez mahometan. Rzesze śmiałków ryzykowały życie, wyruszając w poszukiwaniu nowych dróg na Wschód. Wielu jednak dopięło swego, zyskując sławę i majątek. Vasco da Gama przywiózł z Indii statek wypełniony imbirem, cynamonem i pieprzem. Dostawa ta znacząco wpłynęła na obniżenie cen przypraw. Szukając nowej drogi do Indii, Kolumb odkrył Amerykę, skąd, zamiast pieprzu (który był głównym celem jego wyprawy) przywiózł paprykę i ziele angielskie. Z Nowego Świata, dzięki Cortezowi, do Europy dotarła również wanilia. Goździki, chętnie stosowane do dziś w wielu kuchniach, zawdzięczamy Magellanowi.
W czasach renesansu powstały pierwsze mieszanki przyprawowe, złożone ze składników europejskich i wschodnich. Prym w sprowadzaniu przypraw wiodły w tym okresie potęgi morskie: Holandia, Anglia i Hiszpania. Pod koniec XVIII wieku dołączyły do nich Stany Zjednoczone, które w zamian za przyprawy oferowały m.in. tytoń.
Wiek XX, a szczególnie lata po II wojnie światowej, to wielki rozkwit popularności przypraw. Ze względu na łatwiejszy i szybszy transport nie są już tak drogie jak niegdyś, jednak nadal stanowią towar pożądany i poszukiwany.
W starożytnej Grecji znano większość przypraw, które są używane również dzisiaj. Posiadanie pieprzu, cynamonu i imbru świadczyło kiedyś o bogactwie i zbytku. Starożytni Rzymianie przejęli od Greków zwyczaj stosowania przypraw, ale nie zawsze potrafili zachować w tym umiar. Już w 25 roku p.n.e. stworzyli specjalną armię, która miała za zadanie zdobyć tańsze przyprawy, ponieważ uważali, że ceny dyktowane przez Arabów są wygórowane. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem, gdyż w tych czasach nie było dobrych dróg panowały choroby i głód.
Pierwsze podróże odkrywcze przez Morze Śródziemne na Daleki Wschód miały miejsce na początku V wieku. Wiele informacji dotarło do Europy w roku 1099, gdy krzyżowcy zdobyli Jerozolimę. Poznali nieznane w Europie figi, winogrona, daktyle, cytryny, pomarańcze, migdały, ryż, gałkę muszkatołową, goździki i kardamon. Aż do roku 1453 handel w Europie opanowali kupcy weneccy, którzy wyznaczali ceny przypraw bogacąc się przy tym niezmiernie. Po zajęciu przez Turków Konstantynopola handlem przyprawami zajęli się Portugalczycy. Krzysztof Kolumb odkrył nową przyprawę paprykę, której znaczenia nie docenił od razu.
W uprawie roślin przyprawowych i ich popularyzowania w Europie znaczną rolę odegrały liczne klasztory, słynące ze swych ogrodów i dobrej kuchni.
W średniowieczu podrabianie szafranu - najdroższej przyprawy świata - można było przypłacić głową. Ziarenka pieprzu, cynamon czy kardamon stanowiły wtedy popularną i cenną walutę, często mocniejszą od złota. Za jedną gałkę muszkatołową można było kupić kilka sztuk bydła. Smak egzotycznych przypraw znali więc tylko najbogatsi. Dziś przyprawy z najodleglejszych zakątków świata można dostać prawie w każdym sklepie spożywczym.
Przyprawy podkreślają smak i wygląd potraw (często wręcz o nich decydują) oraz polepszają trawienie. Rozróżniamy trzy rodzaje przypraw kuchennych: ziołowe, korzenne i warzywne. Do pierwszych należą np. tymianek, bazylia, majeranek, cząber, rozmaryn. Przyprawy korzenne to m.in. pieprz, imbir, cynamon, ziele angielskie, goździki, wanilia, gałka muszkatołowa. Najczęściej stosowanymi przyprawami warzywnymi są cebula, chrzan, czosnek, natka pietruszki i szczypior.
Harnasiowe1