Dziadek do Orzechów.pdf

Dziadek do Orzechów

E.T.A. Hoffmann

OPRACOWANIE

Postaci:

– Klara – główna bohaterka, grzeczna siedmiolatka;

– Fred – brat Klary;

– Ludwika – siostra Klary i Freda, najstarsza z rodzeństwa;

– Radca – ojciec;

– Radczyni – matka;

– sędzia (Krystian Eliasz) Droselmajer – ojciec chrzestny Klary i Freda,

wynalazca, zegarmistrz.

Najważniejsze zabawki:

– Dziadek do Orzechów,

– Lalki: panna Eliza i panna Gertruda,

– ołowiane żołnierzyki Freda.

Postaci z opowieści Droselmajera:

król, królowa, księżniczka Pirlipata, królowa myszy – Mysibaba, Król Myszy (7-głowy,

wróg Dziadka do Orzechów), nadworny zegarmistrz (Krystian Eliasz Droselmajer),

nadworny astrolog, wytwórca lalek z Norymbergi (Krzysztof Zachariasz Droselmajer –

brat Krystiana) i jego syn.

Streszczenie:

Rozdziały 1+2+3 :

Wigilia – Fred i Klara zastanawiają się, jakie w tym roku dostaną prezenty. Te

najpiękniejsze są zawsze od sędziego Droselmajera (tym razem dostały zamek,

otoczony ogrodem, z poruszającymi się figurkami), ale dzieci nie mają z nich wielkiego

pożytku – szybko się nudzą, a i rodzice odbierają im je, żeby się nie zniszczyły. Dlatego

bardziej dzieci cieszą się na prezenty od rodziców. Klara dostała lalkę, pannę Elizę i

nową suknię, Fred – ołowiane żołnierzyki i konia na biegunach. Wśród huzarów Freda

Klara dostrzegła jeszcze jeden prezent – Dziadka do Orzechów. Mimo że figurka była

brzydka, bardzo jej się spodobała, więc jej ojciec powierzył go dziewczynce pod opiekę

– jednak Fred i Ludwika również mogli z niego korzystać. Wkrótce opieka Klary się

przydaje – ponieważ Fred chciał rozłupać dziadkiem zbyt dużego i twardego orzecha,

dziadek zostaje uszkodzony – wypadają trzy zęby i opada podbródek. Dziewczynka

obwiązuje szczękę Dziadka do Orzechów wstążką odwiązaną od swojej sukienki i

zawija figurkę w chusteczkę.

Na drzewku świątecznym: złote i srebrne jabłka, migdały z cukru, cukierki, zapalone

świeczki.

Rozdziały 4+5:

Późnym wieczorem wszyscy kładli się już spać, tylko Klara została przy oszklonej szafie

z zabawkami, by skończyć zabawę. Gdy układa już lalki i kładzie „zranionego” Dziadka

do Orzechów na łóżeczku dla lalek, stojący zegar wybija godzinę. Lecz zamiast

uderzeń, słychać piosenkę o Królu Myszy. Do pokoju zaczęły nadbiegać myszy, spod

podłogi wyłonił się 7-głowy Mysi Król. Przerażona Klara przypadkowo zbiła szybę w

szafie, rozcinając sobie rękę. W szafie słychać szmery – ożywione zabawki, pod

dowództwem Dziadka do Orzechów, stają do walki z myszami. Największe straty, mimo

dobrej taktyki, ponosi armia zabawek, osłabiona przez ucieczkę żołnierzyków Freda.

Klara, aby uratować otoczonego mysią armią Dziadka do Orzechów, rzuca w myszy

pantofelkiem. Myszy uciekają, Klara natomiast mdleje.

Rozdziały 6+7+8+9:

Klara obudziła się w swoim łóżku, nad nią siedział chirurg, obok jej mama, która

znalazła ją w nocy w pokoju bawialnym. Dziewczynka opowiada o wydarzeniach, jakich

była świadkiem, jednak nikt w to nie wierzy. Chorą Klarę odwiedza ojciec chrzestny,

przynosi jej naprawionego Dziadka do Orzechów (zabawce brakuje tylko pałasza, który

przedtem był do niej przypięty). Sędzia Droselmajer opowiada bajkę o Pirlipacie i

Mysibabie, która to bajka ma wytłumaczyć brzydotę Dziadka do Orzechów.

Królowa urodziła córeczkę, piękną Pirlipatę. Księżniczka przyszła na świat z zębami.

Królowa rozkazała, by przy kołysce przez cały czas siedziało osiem nianiek,

trzymających na kolanach stale mruczące koty. Powodem takiej ochrony była klątwa

rzucona przez Mysibabę, królową pałacowych myszy. Myszy te zjadły słoninę do

królewskich kiełbas, dlatego król kazał złapać je (do zbudowanych przez nadwornego

zegarmistrza pułapek) i pozabijać. Ochrona jednak zawiodła, Mysibabie udało się

zakraść do księżniczki i zamienić ją w paskudną istotę, podobną do dziadka do

orzechów. Król winą obarczył zegarmistrza i nakazał mu znaleźć sposób na

odczarowanie Pirlipaty. Zegarmistrz, razem z nadwornym astrologiem uznali, że

lekarstwem na brzydotę księżniczki jest zjedzenie przez nią orzecha Krakatuka. Orzech

ten musi zostać rozłupany przez młodzieńca, który nie nosił butów i nigdy się nie golił.

Ów młodzieniec wszystko musi zrobić z zamkniętymi oczami: po podaniu orzecha

księżniczce, musi wykonać siedem kroków w tył bez żadnego potknięcia. Zegarmistrz i

astrolog wyruszyli na poszukiwania orzecha Krakatuka. Szukali przez piętnaście lat i nic

nie znaleźli. Zrezygnowaniu udali się do rodzinnego miasta zegarmistrza – Norymbergi.

Tam też mieszkał kuzyn Droselmajera – lalkarz i złotnik, Krzysztof Zachariasz

Droselmajer. Dziwny trafem kupił on kiedyś orzech Krakatuka. Poza tym jego młody

syn potrafił zębami rozłupać orzechy. Odpowiednio przez zegarmistrza przygotowany,

dałby sobie również radę z najtwardszym na świecie orzechem.

Natychmiast poinformowano króla i królową o znalezieniu lekarstwa dla księżniczki.

Wielu śmiałków przybyło próbować swoich sił [a raczej siły swoich zębów] , jednak

nikomu się nie udało. Kiedy król obiecał wybawcy Pirlipaty jej rękę, pojawił się młody

Droselmajer. Rozłupał on orzech i przywrócił księżniczce piękny wygląd. Jednak przy

ostatnim kroku, pod stopy młodzieńca wskoczyła Mysibaba – syn tokarza potknął się i

spadła na niego klątwa odebrana wcześniej Pirlipacie. Mysibaba, przydeptana

pantoflem, przypłaciła to życiem. Jednak zapowiedziała odwet – zemstę miał dokonać

jej syn, siedmiogłowy Mysi Król.

Niestety – z powodu wyglądu młodego Droselmajera Pirlipata nie chciała ślubu.

Astrolog wyczytał w gwiazdach, że syn lalkarza będzie królem, ale dopiero wtedy, kiedy

zabije Mysiego Króla i pokocha go jakaś kobieta.

Rozdział 10:

Klara myśli nad bajką sędziego. Uznaje księżniczkę Pirlipatę za niewdzięczną.

Dochodzi do wniosku, że jej Dziadek do Orzechów jest młodym Droselmajerem,

skrzywdzonym przez Mysibabę.

Rozdział 11:

W nocy, śpiącą Klarę odwiedza Mysi Król. Za życie Dziadka do Orzechów żąda

wszystkich słodyczy, które należą dziewczynki. Klara wypełnia to żądanie [Myszol nie

zjadł jedynie cukrowych migdałów, ale obgryzł je tak, że trzeba je było wyrzucić].

Następnej nocy Mysi Król domaga się oddania lalek z cukru.

Zaniepokojeni niszczeniem słodyczy rodzice proszą sędziego Droselmajera o

zastawienie własnoręcznie zrobionej pułapki. To nie pomaga. Mysi Król żąda książek i

sukienek. Klara opowiada Dziadkowi do Orzechów, że za chwilę nie będzie czym miała

przekupić Króla Myszy. Ściera z figurki zauważoną przed chwilą plamę krwi. Wtedy

Dziadek ożywa na chwilę i prosi dziewczynkę o przyniesienie jakiejś broni. Klara

rozmawia więc na ten temat z Fredem, który daje jej pałasz jednego z idących na

emeryturę [tak określił to Fred] żołnierzyków. Poza tym Fred, słysząc o ucieczce

„swojej” armii z miejsca bitwy, pozbawia ich odznak.

W nocy rozpętuje się w bawialni bitwa. Gdy hałasy ustają, do Klary przychodzi Dziadek

do Orzechów. Ofiarowuje jej 7 koron z siedmiu głów Mysiego Króla.

Rozdział 12+13+14:

W dowód wdzięczności Dziadek do Orzechów zabiera Klarę do kraju, którym włada

[wejście przez szafę ubraniową]. W krainie tej w rzekach płynęły sok, lemoniada i miód,

budowle zrobione są z najsłodszych słodyczy [mniej-więcej taki cukierkowy klimat

panuje w opowiadaniu], a mieszkańcami są najpiękniejsze lalki i figurki. Przez Jezioro

Różane dopłynęli do Stolicy. Spacer kończy się „balem” w Pałacu Marcepanowym.

Zakończenie:

Klara budzi się w swoim łóżku, do którego zaniosły ją lalki. Kiedy wydarzenia z

poprzedniej nocy opowiedziała innym – nikt nie chciał jej uwierzyć. Pokazała nawet

siedem koron Mysiego Króla – rodzice zastanowili się nad ich pochodzeniem. Na

szczęście przyznał się do nich ojciec chrzestny [tak naprawdę widział je po raz pierwszy

w życiu], co uratowało Klarę.

Klara postanowiła nikomu więcej nie opowiadać tej historii.

Gdy pewnego dnia przyjechał w odwiedziny siostrzeniec ojca chrzestnego, Klara od

razu rozpoznała w nim odczarowanego Dziadka do Orzechów. Gdy zostali w pokoju

sami – oświadczył jej się, a ona oświadczyny przyjęła. Po latach pobrali się, a Klara

została królową krainy „najpiękniejszych i najcudowniejszych rzeczy, które widzi się,

jeśli się patrzeć umie” [ostatnie zdanie opowiadania].

E.T.A. Hoffmann – skrócona biografia

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, ur. 24 stycznia 1776 r. w Królewcu; zm. 25

czerwca 1822 r. w Berlinie - niemiecki poeta, pisarz epoki romantyzmu, prawnik,

kompozytor, krytyk muzyczny i rysownik. Jego przodkowie pochodzili z polskiej szlachty

z rodu Bagieńskich.

Od roku 1800 pracował jako asesor rządowy w Poznaniu. Tam, 26 lipca 1802 w

kościele Bożego Ciała ożenił się z Marią Teklą Michaliną Rorer-Trzyńską. Hoffmann,

znając język polski i mając liczne kontakty z Polakami, miał pozytywny stosunek do

insurekcji kościuszkowskiej, nie był zwolennikiem rozbiorów Polski.

Za rysowanie karykatur przedstawiających wyższych urzędników i oficerów został

przeniesiony 1802 do Płocka. Jeżdżąc po terenach polskich pod zaborem pruskim

znajdował natchnienie do swoich pierwszych prób literackich. W 1803 przeniesiono go

do Warszawy, co zawdzięczał staraniom swojego przyjaciela, który pomógł też

wydostać się Hoffmannowi z finansowych kłopotów. W Płocku bowiem był on skazany

na jałmużnę ze strony krewnych, ponieważ asesor nie otrzymywał wynagrodzenia.

W Warszawie powierzono mu zadanie nadania zamieszkującym to miasto Żydom

niemiecko brzmiących nazwisk. Przypisuje się mu nadawanie takich nazwisk jak

Rosenbaum, Goldberg, Eisenbaum. Wkroczenie Francuzów 1806 położyło kres

dotychczasowej karierze. W roku 1808 został dyrektorem muzycznym teatru w

Bambergu, później w Dreźnie i Lipsku. W roku 1816 powrócił do służby sądowej w

Berlinie.

W październiku 1819 r. rząd pruski powołał go na członka komisji do śledzenia działań

mających na celu zdradę stanu. Hoffmann nie uważał za swój cel surowego ukarania

obwinionego. Wysilał raczej prawniczy umysł, aby w niepodważalny sposób wykazać,

że ujęci przez policję polityczną nie powinni zostać ukarani. Nie podobało się to jego

przełożonym, zwłaszcza dyrektorowi policji, Karlowi von Kamptz. Swoje wrażenia z

dochodzeń Hoffmann zaprezentował w satyrze Meister Floh (Mistrz Pchła) , gdzie

Kamptz został przedstawiony jako idiotycznie podejrzliwy, tajny radca dworu,

wywiadowca policyjny. Dyrektor rozpoznał siebie, powiadomił najwyższe władze, w

następstwie czego wszczęto dochodzenie przeciw Hoffmannowi. Do końca

postępowania jednak nie doszło, gdyż E.T.A. Hoffmann zmarł wkrótce po publikacji

Mistrza Pchły .

Wybrane dzieła literackie:

• Diable eliksiry ( Die Elixiere des Teufels ) (1815).

• Dziadek do Orzechów ( Nußknacker und Mausekönig )(1816).

• Opowieści nocne ( Nachtstücke ) (1817):

• Piaskun ( Der Sandmann ),

• Ślub ( Das Gelübde ),

• Ignaz Denner,

• Die Jesuiterkirche in G.,

• Ordynacja ( Das Majorat ),

• Das öde Haus,

• Das Sanctus,

• Das steinerne Herz.

• Seltsame Leiden eines Theater-Direktors (1819).

• Zacheuszek, Cynobrem zwany ( Klein Zaches, genannt Zinnober ) (1819).

• Spielerglück (1819).

• Bracia Serafiońscy ( Die Serapionsbrüder ).

• Mistrz Pchła: bajka zawarta w siedmiu przygodach dwóch przyjaciół ( Meister

Floh ) (1822).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: