Anna Gyurkovich
Pedagogika specjalna
II rok, I grupa
Różnice programowe z I roku pedagogiki specjalnej z przedmiotu
„Informatyka i techniczne środki dydaktyczne”.
Temat: Techniczne środki dydaktyczne i ich wykorzystanie w pedagogice specjalnej.
I. Definicja środków dydaktycznych.
II. Funkcje środków dydaktycznych:
Ä według C. Kupisiewicza;
Ä według W. Okonia;
Ä według R. Fuscha i K. Krolla.
III. Podział środków dydaktycznych.
IV. Zastosowanie środków dydaktycznych w pedagogice specjalnej.
Zanim bezpośrednio przejdę do tematu mojej pracy, chciałabym wyjaśnić, czym są środki dydaktyczne, a także opisać ich rodzaje. Dopiero wówczas będę mogła przejść do omawiania ich zastosowanie w dziedzinie moich studiów, czyli pedagogice specjalnej.
Czesław Kupisiewicz w swojej książce zatytułowanej „Postawy dydaktyki ogólnej”[1] podaje następującą definicję środków dydaktycznych: „(...) są to przedmioty, które, dostarczając uczniom określonych bodźców sensorycznych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk (...) ułatwiają im bezpośrednie poznawanie rzeczywistości. Autor pisze dalej, że słowo „przedmiot” może odnosić się do przedmiotów oryginalnych, ale i ich „(...) zastępników modelowych, obrazowych, słownych lub symbolicznych”.[2]
Należy także zastanowić się nad zastosowaniem tychże środków dydaktycznych w informatyce, a następnie pedagogice specjalnej. W literaturze pogłębiającej tę tematykę znalazłam trzy różne ujęcia funkcji środków dydaktycznych. Autorami są:
û C. Kupisiewicz [3];
û W. Okoń [4]:
û R. Fusch i K. Kroll [5].
C. KUPISIEWICZ
W. OKOŃ
R. FUSCH i K. KROLL
Funkcja poznawcza: służą one bezpośredniemu poznawaniu danych fragmentów rzeczywistości
Pośredniczenie pomiędzy jednym człowiekiem a drugim w przekazywaniu przez nich sobie informacji
Funkcja sterująca: kontrola nad procesem nauczanie – uczenie się
Funkcja kształcąca: rozwijają zdolności poznawcze oraz uczucia i wolę
Magazynowanie informacji
Funkcja racjonalizacyjna: umożliwiająca osiąganie lepszych efektów dydaktycznych kosztem mniejszego nakładu sił i energii
Funkcja dydaktyczna: stanowią one źródło zdobywanych wiadomości i umiejętności, ułatwiają utrwalanie poznanego materiału, weryfikują hipotezy, sprawdzają poziom zdobytej wiedzy
Przetwarzanie informacji i wykonywanie różnych czynności pomocniczych
Funkcja informacyjna: służąca przekazowi informacji
Funkcja motywacyjna
Czesław Kupisiewicz w swojej książce podaje, że do środków dydaktycznych można zaliczyć, zarówno pomoce naukowe (przedmioty należące do nauczyciela, które umożliwiają skuteczniejszą realizację celów i zadań kształcenia) oraz indywidualne wyposażenie uczniów (podręczniki, zeszyty ćwiczeń, przybory szkolne). Łatwo zauważyć, że pomoce naukowe to narzędzia pracy nauczyciela, zaś elementy wchodzące w skład indywidualnego wyposażenia uczniów, to ich warsztat pracy. Jednakże można także wyróżnić takie składowe, które są terenem pracy, zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Do nich można zaliczyć obiekty sportowe, ogródki przyszkolne.
Zarówno Wincenty Okoń, jak i Czesław Kupisiewicz w swoich książkach, podają różny podział środków dydaktycznych ze względu na stosowane kryterium. W mojej pracy chciałabym opisać podział ze względu na następujące kryteria:
- rodzaj bodźców;
- w ramach zasady „od prostego i konkretnego do złożonego i abstrakcyjnego”;
- złożoność środków dydaktycznych.
Podział środków dydaktycznych ze względu na rodzaj bodźców:
wzrokowe
wzrokowo - słuchowe
słuchowe
× film dźwiękowy
× telewizja
× rzutnik multimedialny
× komputer
× oryginalne przedmioty
× zastępniki przedmiotów
× wykresy
× mapy
× tabele
× diagramy
× schematy
× radio
× magnetofon
× odtwarzacz płyt CD i mp3
× dyktafon
× instrumenty muzyczne
× gramofon
Podział środków dydaktycznych w ramach zasady „od prostego i konkretnego do złożonego i abstrakcyjnego”:
Ø przedmioty oryginalne umieszczone w warunkach naturalnych;
Ø przedmioty oryginalne umieszczone w warunkach sztucznych;
Ø modelowe zastępniki przedmiotów oryginalnych;
Ø symbole;
Ø podręczniki programowe i maszyny dydaktyczne.
złożone
proste
Podział środków dydaktycznych ze względu na ich złożoność:
Czesław Kupisiewicz wymienia następujące proste środki dydaktyczne: „naturalne okazy występuje w naturalnym środowisku, naturalne okazy, które można eksponować w środowisku sztucznym, okazy spreparowane, modele, obrazy, mapy, wykresy”. Natomiast złożonymi środkami dydaktycznymi są urządzenia mechaniczne i elektryczne, takie jak: „projektory filmowe, aparaty telewizyjne, urządzenia automatyzujące proces uczenia się.” [6]
Czytając moją pracę uważnie, łatwo można zauważyć zastosowanie środków dydaktycznych w procesie nauczanie – uczenie się. Nie ma tu większego znaczenia, czy jest to lekcja przyrody w masowej szkole podstawowej czy też zajęcia z wiedzy o społeczeństwie w specjalnej szkole gimnazjalnej. Mają one pomóc w zrozumieniu materiału oraz uproszczenie go w taki sposób, że uczeń z łatwością przyswoi go sobie oraz zapamięta go. Na zakończenie moich rozważań pragnę wskazać zalety poszczególnych środków dydaktycznych:
a) środki dydaktyczne wzrokowe:
® umożliwiają nabycie wyobrażeń adekwatnych do rzeczywistości (uczniowie uczą się na „żywych” przykładach, typu.: szkielet człowieka, budowa ciała zwierząt i roślin);
® pozwalają ukazać dany obiekt w powiększeniu, pomniejszeniu, przekroju;
® ukazują zależności przyczynowo – skutkowe pomiędzy badanymi przedmiotami;
® ukazują rzeczywistość za pomocą symboli.
b) środki dydaktyczne słuchowe:
® pogłębiają wartości estetyczne uczniów;
® umożliwiają zapoznanie się z różną gamą dźwięków: od śpiewu słowika poprzez warkot silnika, skończywszy na dziełach wybitnych kompozytorów;
® zachęcają do tworzenia własnej muzyki i pogłębiania swoich zainteresowań w tym kierunku.
c) środki dydaktyczne wzrokowo – słuchowe:
® kształtują wrażenia, spostrzeżenia, wyobrażenia;
® przedstawiają przedmioty, zjawiska, rzeczy znane z rzeczywistości uczniów w sposób nieznany, interesujący, ciekawy;
® ukazują ruch;
® poszerzają wiedzę;
® pogłębiają zainteresowania.
...
malutkistworek