wielkanoc_po_polsku_twoje_lekcje[1].pdf

C.1.5 12/23/08 3:16 PM Page 1 (Black plate)

Pomys∏y na zaj´cia wynikajàce z planu pracy

Zaj´cia humanistyczne

C 1.5

Wielkanoc po polsku

Katarzyna LeÊniewska

Pomys∏ na ciekawe zaj´cia

Rodzaj zaj´ç

Zaj´cia humanistyczne

Przedzia∏ wiekowy klasy 4–6

Liczba uczestników 15–20 osób

Czas trwania zaj´ç ∏àcznie ok. 4–6 godzin (zaj´cia mo˝na równie˝ podzieliç

na mniejsze jednostki):

od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Nocy: ok. 2–3 godzin

obrz´dy znane i te zapomniane: ok. 2–3 godzin

Cele zaj´ç

zapoznanie z polskimi tradycjami zwiàzanymi

z Wielkanocà

poszerzanie ÊwiadomoÊci dotyczàcej znaczenia obyczajów

w ˝yciu cz∏owieka

ustalenie zasad zabawy, którymi warto kierowaç si´

podczas Êmigusa-dyngusa

rozwijanie pozytywnych, ˝yczliwych relacji w grupie

rozwijanie kreatywnoÊci u uczniów

Materia∏y pomocnicze

kalendarz z zaznaczonymi fazami Ksi´˝yca (nie musi byç

z bie˝àcego roku!)

∏y˝ki sto∏owe (po jednej dla ka˝dego dziecka),

jaja ugotowane na twardo lub drewniane pisanki

flipchart

flamastry, d∏ugopisy

ilustracje przedstawiajàce Êwiàteczne symbole (za∏àcznik 1)

koperty

do wykonania palemek: d∏ugie listewki, ga∏àzki wierzbowe

lub inne patyczki, ró˝norodne materia∏y plastyczne

(krepiny, kolorowe papiery, wata, wstà˝ki, sznurki i nitki,

no˝yczki, kleje, kasza gryczana lub p´czak, grube maka-

rony itp.), rolki papieru toaletowego

ma∏e karteczki

plastikowe butelki przyniesione przez dzieci, groch lub

gruba kasza, kolorowe papiery, folia aluminiowa

Atrakcyjne zaj´cia Êwietlicowe i kó∏ka zainteresowaƒ

s. 1

C.1.5 12/23/08 3:16 PM Page 2 (Black plate)

C 1.5

Pomys∏y na zaj´cia wynikajàce z planu pracy

Zaj´cia humanistyczne

du˝y talerz

nó˝

plastikowa lub gumowa rybka (ewentualnie pi∏ka

tenisowa)

po 2 jajka (dla ka˝dego ucznia), serwetki papierowe

z niewielkimi wzorami wielkanocnymi, matowy lakier

bezbarwny

foldery reklamowe z artyku∏ami spo˝ywczymi

plastikowe wiaderko (mo˝na je zastàpiç wiaderkiem

wyci´tym z papieru)

p∏yta CD Podk∏ady muzyczne do gier i zabaw (do∏àczona

do wydania podstawowego publikacji)

Uwagi

W ramach dope∏nienia niniejszych zaj´ç mo˝na wykorzystaç

niektóre zadania z artyku∏u o sygnaturze B 5.3

Przebieg zaj´ç

Zaj´cia 1: Od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Nocy

Krok I: Powitanie i wprowadzenie

1. ZaproÊ dzieci do kr´gu. Przedstaw im temat i cel zaj´ç. Powiedz, ˝e chcesz poroz-

mawiaç z nimi o Êwi´cie, które jest najwa˝niejszym Êwi´tem chrzeÊcijaƒskim.

Wiàza∏o si´ ono niegdyÊ z rozbudowanymi obrz´dami ludowymi, które stop-

niowo zanikajà. W naszych czasach Bo˝e Narodzenie zyskuje rang´ wa˝niejszego

Êwi´ta, a Wielkanoc schodzi na dalszy plan. Aby ocaliç od zapomnienia tradycje

wielkanocne, spróbujecie wspólnie przyjrzeç si´, jak obchodzili Wielkanoc wasi

dziadkowie.

2. Zapytaj uczniów, czy znajà jakieÊ tradycje zwiàzane z Wielkanocà.

3. Sprawdê, czy dzieci wiedzà, co znaczà poj´cia obyczaj i tradycja . WyjaÊnij, ˝e kiedy

okreÊlona grupa ludzi (np. wi´kszoÊç ludzi mieszkajàcych w Polsce) w okreÊlonej

sytuacji (np. kiedy zbli˝ajà si´ Êwi´ta wielkanocne) wykonuje podobne czynnoÊci

(np. Êwi´cà pokarmy), bo przyj´li, ˝e tak b´dà czciç i Êwi´towaç dany okres, to

mówimy, ˝e jest to obyczaj. JeÊli ci ludzie uczà swoje dzieci i wnuki, ˝e tak w∏aÊ-

nie nale˝y post´powaç, to tworzà tradycj´.

4. Porozmawiajcie o tym, po co ludziom sà potrzebne obyczaje. Zwróç uwag´ dzieci,

˝e wiele obyczajów zwiàzanych ze Êwi´tami mia∏o zapewniç ludziom dobre,

d∏ugie, dostatnie ˝ycie – zwyczaje mia∏y w sobie coÊ z myÊlenia magicznego.

s. 2

Atrakcyjne zaj´cia Êwietlicowe i kó∏ka zainteresowaƒ

C.1.5 12/23/08 3:16 PM Page 3 (Black plate)

Pomys∏y na zaj´cia wynikajàce z planu pracy

Zaj´cia humanistyczne

C 1.5

Definicje

Tradycja – zasady post´powania, obyczaje, poglàdy, wiadomoÊci przechodzàce

z pokolenia na pokolenie; przekazywanie tych zasad, obyczajów nast´pnym

pokoleniom.

Obyczaj – powszechnie przyj´ty, umowny, najcz´Êciej utwierdzony tradycjà

sposób post´powania w danych okolicznoÊciach, w∏aÊciwy pewnej grupie ludzi,

charakterystyczny dla danego terenu, okresu itp.; zwyczaj 1 .

Krok II: Kiedy jest Wielkanoc?

1. Zapytaj dzieci, czy wiedzà, na pamiàtk´ jakiego wydarzenia i kiedy obchodzona

jest Wielkanoc. PoproÊ uczniów o wyjaÊnienie, czy ka˝dego roku Wielkanoc przy-

pada w tym samym terminie.

2. Powiedz, ˝e Wielkanoc jest Êwi´tem zwiàzanym z obchodami

Êmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Tradycja chrzeÊcijaƒ-

ska mówi, ˝e dzieƒ zmartwychwstania Jezusa przypada

w pierwszà niedziel´ po pierwszej wiosennej pe∏ni Ksi´˝yca.

Co to oznacza? Dat´ Wielkanocy mo˝na odgadnàç w nast´-

pujàcy sposób:

Obserwacj´ zaczynamy od pierwszego dnia wiosny – trudno

go przeoczyç, bo to Dzieƒ Wagarowicza (czyli 21 marca).

Ka˝dego wieczora patrzymy na ksi´˝yc – sprawdzamy, czy

jest jak rogalik, czy okràg∏y jak pi∏ka.

Czekamy a˝ ksi´˝yc zaokràgli si´ ca∏kiem – to b´dzie ozna-

czaç, ˝e jest pe∏nia.

Teraz ju˝ tylko do najbli˝szej niedzieli – to w∏aÊnie Niedziela

Wielkanocna!

3. Poka˝ dzieciom kalendarz, w którym zaznaczone sà fazy Ksi´˝yca, aby mog∏y

sprawdziç opisanà procedur´ wyznaczania terminu Wielkiej Nocy.

S∏ownik j´zyka polskiego , pod red. M. Szymczaka, PWN, Warszawa 1979.

Atrakcyjne zaj´cia Êwietlicowe i kó∏ka zainteresowaƒ

s. 3

C.1.5 12/23/08 3:16 PM Page 4 (Black plate)

C 1.5

Pomys∏y na zaj´cia wynikajàce z planu pracy

Zaj´cia humanistyczne

Krok III: Sztafeta jajek

1. Podziel uczniów na 3–4 liczàce tyle samo osób zespo∏y, które – dla wyrównania

szans – powinny byç mieszane wiekowo.

2. Na jednym koƒcu sali narysuj kredà lini´ startu, na drugim – ustaw po jednym

krzeÊle przed ka˝dà dru˝ynà.

3. Dru˝yny dostajà po jednym jajku ugotowanym na twardo (ewentualnie mogà byç

drewniane pisanki), a ka˝de dziecko dostaje jednà ∏y˝k´ sto∏owà.

4. Zaproponuj uczniom bieg sztafetowy. PoproÊ, by ustalili kolejnoÊç, w jakiej b´dà

biegli, a nast´pnie stan´li wed∏ug uzgodnionej kolejnoÊci.

5. Pierwszy uczeƒ z ka˝dej dru˝yny k∏adzie na ∏y˝ce jajko, a drugi jej koniec bierze

do buzi. Na sygna∏ „Start!” zawodnicy ruszajà do przodu, okrà˝ajà krzes∏o i wra-

cajà do dru˝yny. JeÊli po drodze jajo spadnie z ∏y˝ki, nale˝y je podnieÊç, po∏o˝yç

z powrotem na ∏y˝ce i kontynuowaç bieg. Starajà si´ jak najszybciej przekazaç jajo

kolejnemu uczestnikowi, który pokonuje t´ samà drog´. Zabawa koƒczy si´,

kiedy wszyscy zawodnicy wezmà udzia∏ w sztafecie.

Krok IV: Co si´ wià˝e z Wielkanocà?

1. Zaproponuj uczniom burz´ mózgów – poproÊ o podawanie skojarzeƒ z Wielka-

nocà i czasem bezpoÊrednio poprzedzajàcym to Êwi´to. Uczniowie mogà mówiç

zarówno o symbolach, jak i o wykonywanych czynnoÊciach, znanych im zwycza-

jach, zabawach itp.

2. WyjaÊnij uczniom, ˝e obyczaje wielkanocne to nie tylko to, co dzieje si´ w Êwià-

tecznà niedziel´ i poniedzia∏ek, ale tak˝e to, co tradycja ka˝e robiç przez ca∏y Wielki

Tydzieƒ – poczàwszy od Niedzieli Palmowej.

3. PoproÊ uczestników o dobranie si´ w 3–4-osobowe zespo∏y.

4. Ka˝dej grupie rozdaj koperty z ilustracjami (za∏àcznik 1). PoproÊ o podzielenie

obrazków na te, które dotyczà Êwiàt Wielkiej Nocy, oraz na te, które nie sà zwià-

zane z tymi Êwi´tami. Uczniowie przyklejajà obrazki na arkuszu papieru, pod

ka˝dym piszà, w jaki sposób obrazek wià˝e si´ z omawianymi Êwi´tami.

s. 4

Atrakcyjne zaj´cia Êwietlicowe i kó∏ka zainteresowaƒ

C.1.5 12/23/08 3:16 PM Page 5 (Black plate)

Pomys∏y na zaj´cia wynikajàce z planu pracy

Zaj´cia humanistyczne

C 1.5

5. PoproÊ uczestników o zaprezentowanie wyników pracy. Zapytaj uczniów, czy

mieli problemy z przyporzàdkowaniem obrazków. Sprawdê, czy zadanie zosta∏o

wykonane poprawnie. Wspólnie wyjaÊnijcie znaczenie symboli.

Bazie – symbol wiosny i rodzàcego si´ ˝ycia; wykorzystywane cz´sto do robienia

palemek wielkanocnych.

Kuk∏a ze s∏omy – symboliczne przedstawienie Judasza; zwiàzana z wielkopiàt-

kowym obyczajem topienia Judaszka.

Pierniczek – zwiàzany ze Êwi´tami Bo˝ego Narodzenia.

Baba i mazurek – tradycyjne ciasta wielkanocne.

Jajko – podstawowy symbol Êwiàt Wielkiej Nocy, oznaczajàcy nowe ˝ycie, poczà-

tek, zmartwychwstanie; jajka nie tylko malowano i Êwi´cono – by∏y one u˝ywane do

zabaw wielkanocnych.

Âledê – symbol postu, wieszany na drzewach w Wielki Piàtek (na znak koƒca postu).

Wiadro – u˝ywane do polewania wodà w lany poniedzia∏ek.

Bombka – symbol Bo˝ego Narodzenia.

Znicz – wià˝e si´ ze Âwi´tem Zmar∏ych.

Miot∏a do zamiatania – porzàdki przed Êwi´tami Wielkiej Nocy mia∏y znaczenie

symboliczne.

Grzechotka lub ko∏atka – wykorzystywane w Wielki Piàtek do straszenia prze-

chodniów.

Koszyk wiklinowy – s∏u˝y∏ do przygotowania Êwi´conki.

Zajàczek – wielkanocny symbol ˝ycia i p∏odnoÊci.

Osio∏ek – zwiàzany z Bo˝ym Narodzeniem.

Kurczaczek – symbol odradzajàcego si´ ˝ycia.

Baranek – symbol Chrystusa zmartwychwsta∏ego.

Choinka – zwiàzana z Bo˝ym Narodzeniem.

6. Powiedz uczniom, ˝e na kolejnych zaj´ciach bli˝ej poznajà zwyczaje przedsta-

wione na obrazkach.

Krok V: Niedziela Palmowa

1. Przypomnij uczniom, ˝e czas bezpoÊrednich przygotowaƒ do Wielkanocy rozpo-

czyna si´, zgodnie z tradycjà, w Niedziel´ Palmowà.

2. Zapytaj uczniów, czy wiedzà, do jakiego wydarzenia nawiàzuje Niedziela Palmowa

i z jakimi obyczajami i wierzeniami si´ wià˝e. Staraj si´ pytaniami zach´caç dzieci

do dzielenia si´ swojà wiedzà. Uzupe∏nij wypowiedzi dzieci o informacje, których

nie poda∏y.

Atrakcyjne zaj´cia Êwietlicowe i kó∏ka zainteresowaƒ

s. 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: