Technologia produkcji.doc

PRACA KONTROLNA

PRODUKCJI ROŚLINNEJ

TEMAT: Charakterystyka technologii uprawy rzepaku ozimego

Rzepak należy do roślin o dużych wymaganiach agrotechnicznych i wymaga intensywnej technologii produkcji.

Stanowisko w zmianowaniu.

Pierwszym elementem technologii uprawy jest wybór przedplonu. Odpowiednimi przedplonami dla rzepaku ozimego są rośliny wcześnie scho­dzące z pola, np. ziemniaki wczesne, udany wczesny groch lub mieszanki strączkowych na zielonkę. Dobrymi przedplonami są też mieszanki traw z lucerną, koniczyna czerwona zaorana po I pokosie, mieszanki zbożowo - strączkowe i zboża wcześnie schodzące z pola. Najgorszym przedplonem zbożowym dla rzepaku jest owies. Rzepak toleruje stanowisko po sobie i może być uprawiany w kilkuletniej monokulturze. W glebie pod monokulturą narasta jednak populacja mątwika, a sam rzepak jest w silniejszym stopniu porażony przez choroby   i   szkodniki. W celu   utrzymania   na tolerowanym poziomie populacji mątwika w glebie łączny udział rzepaku i bura­ka w zmianowaniu nie powinien przekraczać 25%.

Uprawa roli.

Musi być podporządkowana wymogowi wczesnego siewu rzepaku. Po ziemniakach wczesnych i roślinach strączkowych wystarcza zastosowanie kultywatora lub wykonanie orki siewnej pługiem z przedpłużkiem. Kultywator i pług powinny być połączone z wałem kolczastym. Podstawowe zabiegi uprawowe należy wykonać na 4-5 tygodni przed siewem rzepaku, tak aby rola należycie się odleżała. Po mieszankach traw z roślinami motylkowy­mi konieczny jest pełen system uprawek, na które składa się podorywka pługiem z wałem kolczatką lub pługiem talerzowym, a następnie orka siewna pługiem zagregatowanym z wałem Campbella. Pod uprawy podstawowe wysiewa się nawozy wap­niowe oraz nawozy fosforowe i potasowe. Przed siewem rzepaku należy zastosować jedno- i dwukrotnie zestaw uprawowy, składający się z kultywatora lub brony i wału strunowego. Powierzchnia pola przed siewem musi być bardzo starannie wyrównana, a miąższość wierzchniej, spulchnionej warstwy roli nie powinna przekraczać 5 cm. Pod uprawki przedsiewne stosuje się z reguły małą dawkę nawozów azotowych.

Celem zespołu uprawek pożniwnych i przedsiewnych jest:

Ø        optymalne przygotowanie gleby pod zasiew rzepaku ozimego,

Ø        odpowiednie przyoranie lub wy­mieszanie z glebą resztek po­żniwnych po przedplonie,

Ø        umożliwienie kiełkowania chwa­stów oraz nasion z przedplonu z wierzchniej warstwy gleby, tak aby w następnych uprawkach wy­eliminować je z pola,

Ø        zapewnienie odpowiedniej struk­tury wierzchniej warstwy gleby dla optymalnego rozwoju siewek rzepaku,

Ø        zatrzymanie w glebie wilgoci niezbędnej dla wschodów na­sion i późniejszego rozwoju ro­ślin.

Prawidłowo doprawiona gleba pod siew rzepaku ozimego powinna wy­glądać następująco: wierzchnia war­stwa gleby o miąższości 3-4 cm win­na posiadać strukturę gruzełkowa-tą, a pod nią powinna zalegać gleba zagęszczona, zapewniająca dobre, kapilarne podsiąkanie wody

Skutki niewłaściwej uprawy gleby:

Brak spulchnienia wierzchniej war­stwy, silne zagęszczenie podglebia to naturalne przeszkody dla prawidło­wego wzrostu roślin. Często w tych warunkach w wypadku wystąpienia silnych opadów jesiennych następu­je pogorszenie warunków wodno-powietrznych gleby, na które rzepak re­aguje płytkim, krzaczasto rozwiniętym systemem korzeniowym. Wadliwie zbudowany system korzeniowy nie będzie się już prawidłowo rozwijał w okresie wiosennym, następuje natural­na blokada możliwości dotarcia przez system korzeniowy do głębszych warstw gleby, gdzie znajdują się zaso­by wody i składników pokarmowych, a w warunkach często występujących susz majowo-czerwcowych negatyw­nie wpływa na wysokość plonu.

Nawożenie

Rzepak ma duże potrzeby pokarmowe i nawozowe.

v        Nawozy fosforowe i potasowe stosuje się w całości jesienią, pod orkę przedsiewną. Nawożenie fosforem i potasem należy dostosować do zasobności gleby i spodziewanej wielkości plonu. Przy plonach nasion 35 dt/ha i wyższych na glebach o średniej zasobności zalecane dawki fos­foru i potasu wynoszą: P2O5 - 60 kg/ha, K2O - 140 kg/ha. Z na­wozów fosforowych pod rzepak nadaje się zwłaszcza superfosfat prosty z borem, który zawie­ra 20% fosforu (P2O5), 10% siarki (S), 0,7% boru (B) oraz 28% wap­nia (CaO).

v        Nawożenie azotem stosuje się w dwóch lub trzech ter­minach, zależnie od dawki i stanowiska ( od przedplonu), a mianowicie:

–          jesienią przed siewem rzepaku stosujemy 20 - 40 kg azotu w dowolnej formie

–          wiosenną dawkę nawozów stosuje się w formie saletry amonowej lub mocznika i z reguły dzieli się ją na dwie części: połowę lub 2/3 stosuje się na początku ruszenia wegetacji, pozostałą część tuż przed pakowaniem lub w okresie pakowania roślin

v        Wapnowanie, jeśli gleba ma niższe pH niż 6,5. Nawozy wapniowe najlepiej stosować pod rośliny przedplonowe lub na ścierń przed podorywką (1 - 1,5 t CaO na 1 ha).

Fosfor - pierwiastek niezbędny rośli­nie dla prawidłowego rozwoju syste­mu korzeniowego w okresie jesiennym. Jego wysoka zawartość w gle­bie na przedwiośniu pozwala na szybką regenerację systemu korze­niowego po ewentualnych uszkodze­niach mrozowych powstałych zimą i na przedwiośniu.

Potas - rzepak ozimy reaguje bardzo negatywnie na niską zawar­tość tego składnika w glebie w całym okresie wegetacji; jego brak ujemnie wpływa na przyrost masy wegetatyw­nej oraz plon nasion.

Azot - nadmiar azotu mogą doprowa­dzić do przedwczesnego wy­niesienia pąka wierzchołkowe­go. Tym samym zostają stwo­rzone warunki do przemar­znięcia roślin w czasie zimy. Również niedobór azotu jest niekorzystny, gdyż słabo roz­winięte rośliny w okresie jesie­ni gorzej zimują.

Przygotowanie nasion

Do siewu należy używać tylko nasion kwalifikowanych, zaprawionych przez produ­centa, o dużej wartości użytkowej. Zaprawianie nasion chroni w dużej mierze młode rośliny rzepaku przed szkodnikami: chowaczem galasówkiem i pchełkami oraz przed chorobami: zgorzelą siewek i czernią rzepaku. Należy unikać nasion zaprawionych w poprzednim roku, ponieważ substancje czynne zapraw nasiennych mogą się czę­ściowo ulotnić. Zaprawianie chroni siewki przed chorobami zgorzelo­wymi oraz przed szkodnikami.

Siew

Prawidłowy siew decyduje w znacznej mierze o powodzeniu uprawy rzepaku. Optymalny termin siewu rzepaku zależy od rejonu uprawy i wypada w okresie pomiędzy 10 i 25 sierpnia. Dla Polski od Pomo­rza, Żuław i Warmii poprzez Kujawy, - najkorzystniejsze siewy tego gatun­ku powinny być zakończone do 20-...