Wykład 21.11.10 r.
Zerwania ścięgna
Zasady leczenia
- leczenie zależy od rozpoznania
- leczenie zależy od stadium procesu gojenia ścięgna
- włókna ścięgna pozytywnie reagują na ich napinanie i ruch, dlatego ważne jest stymulowanie kontrolowanego ruchu ścięgna tak szybko jak to jest możliwe (kortezy zabezpieczające).
* wytrzymałość ścięgna jest pochodną nie tylko liczby i rozmiaru włókien ale także ich orientacji
- ruch powinien być wprowadzony w ciągu 2 tygodni po urazie
Zasady leczenia – leczenie operacyjne
- wskazaniem do leczenia operacyjnego jest przewlekły ból i związane z tym obniżenie poziomu sportowego
- uzasadnienie leczenia operacyjnego:
* reaktywacja cyklu gojenia
* usunięcie zmienionej tkanki
- cięcie chirurgiczne jest bodźcem dla tkanek do uwolnienia biologicznych mediatorów procesu gojenia. Wynikiem tego jest remodelowanie ścięgna.
Przewlekłe zapalenie ścięgien są jednym z największych wyzwań w ortopedycznej medycynie sportowej
Całkowite zerwanie ścięgna III stopnia
- często w wyniku procesu degeneracyjnego w obrębie ścięgna
- u starszych sportowców, zwłaszcza po powrocie do sportu po okresie nieaktywności
- dyscypliny: badmintoniści, tenisiści, piłkarze ręczni, koszykarze, rugbiści, piłkarze, skoczkowie, biegacze.
Objawy
- sportowiec może odczuć „trzask” w czasie urazu, a następnie silny ból
- niemożliwe jest wykonanie ruchu w zakresie działania uszkodzonego ścięgna i związanego z nim mięśnia
- w obrębie ścięgna wyczuwalna jest przerwa, bolesna przy dotyku
- krótko po urazie występuje obrzęk i zasinienie
Najczęściej uszkadzane ścięgna:
- Achillesa
- m. nadgrzebieniowego
- m. dwugłowego
- m. czworogłowego
- więzadła rzepki
Sportowiec i trener: PRICE
Pomoc lekarska (w zależności od lokalizacji):
- leczenie nieoperacyjne czasami u sportowców rekreacyjnych i starszych
* całkowite zerwania dwugłowego ramienia
* śc.Achillesa
ü Unieruchomienie
ü Leczenie czynnościowe jak najwcześniej możliwe
- leczenie operacyjne
* jest rekomendowane
ü Umożliwia wczesną mobilizację
Częściowe zerwanie ścięgna – I i II stopnia
- objawy zależą od wielkości uszkodzenia . uszkodzenia dzielą się na ostre i przewlekłe
- ostre częściowe uszkodzenia:
ü Nagłe pojawienie się bólu w związku określonym ruchem
ü Ból utrzymujący się podczas dalszej aktywności sportowej i przy wykonywaniu ruchów w przyległych stawach z oporem
ü Bolesność palpacyjna uszkodzonej okolicy
ü Obrzęk i krwiak w okolicy uszkodzenia
ü Bolesny, niewielki ubytek wyczuwalny w uszkodzonej okolicy
- przewlekłe częściowe uszkodzenia:
ü Czasami w wywiadzie uraz z bólem, często bez uchwytnego urazu
ü Ból może być odczuwalny w czasie rozgrzewki, potem ustępuje i ponownie pojawia się po wysiłku z większą intensywnością
ü Ból może nasilać się przy ruchach z oporem w przyległych stawach
ü Zlokalizowana bolesność palpacyjna niestała
ü Czasami obrzęk
ü Pomocne badania USG i MRI
Lokalizacja uszkodzeń :
- Śc. Achillesa
- więzadło rzepki
- stożek rotatorów
- przywodziciel długi
Leczenie :
- ostre częściowe uszkodzenia ścięgna:
ü Trener, sportowiec:
- PRICE
ü Lekarz:
- opatrunek gipsowy, orteza, bandaż
- wprowadzić program ćwiczeń o stopniowo zwiększającej się intensywności
- leki przeciwzapalne
ü W przypadku niewłaściwego leczenia rozwija się proces zapalny, przedłużając leczenie
ü Możliwość przejścia w zapalenie przewlekłe (objawy przewlekłego zapalenia ścięgna)
- przewlekłe częściowe uszkodzenie ścięgna:
- program ćwiczeń zawierający stretching i ćwiczenia ekscentryczne
- metody fizykalne
- stosowanie bandaży, tapingu, ortez w celu odciążenia uszkodzonej okolicy
- metody zatrzymywania ciepła
- Nawet niewielkie uszkodzenia wymagają uważnego leczenia (niebezpieczeństwo powstania blizny i tkanki ziarninowej)
- prawdopodobieństwo leczenia operacyjnego zwiększa się wraz z czasem trwania objawów:
*np. objawy w obrębie ścięgna Achillesa przez 22 tygodnie – 38% szansy na leczenie operacyjne
Klasyfikacja uszkodzeń ścięgien
1. Zapalenie pochewki ścięgna (Paratenonitis, Peritenonitis)
2. Zapalenie pochewki ścięgna z degeneracja (?) ścięgna
Zapalenie pochewki ścięgna
- powtarzające się jednostronne ruchy lub powtarzające się drażnienie okolicy ścięgna może doprowadzić do:
ü Reakcji zapalnej w obrębie pochewki ścięgna
ü Niewielkiej reakcji zapalnej w obrębie ścięgna
- lokalizacja:
ü Ścięgno Achillesa
ü Głowa długa m. dwugłowego uda
ü Śc. m. nadgrzebieniowego
ü Prostowniki nadgarstka i stawu skokowego
- objawy i diagnostyka:
ü W fazie ostrej ból i trzeszczenia w obrębie ścięgna podczas ruchów i po ćwiczeniach
ü W fazie przewlekłej początkowy ból następuje po rozgrzewce
ü Może pojawić się rozlany , nie ogniskowy obrzęk i bolesność palpacyjna
ü Może występować zaburzenie funkcji
ü W obrazie radiologicznym może być widoczny obrzęk i czasami zwapnienia w okolicy ścięgna
- leczenie:
ü Trener lub sportowiec:
- chodzenie w fazie ostrej
- stosować odciążenie do czasu ustąpienia dolegliwości
- stosować ciepło i ocieplacze
- konsultacja lekarska w przypadku utrzymywania się dolegliwości
- program ćwiczeń, tak szybko jak to jest możliwe:
* w fazie początkowej ćwiczenia izometryczne, bez obciążenia
* kolejno ćwiczenia czynne składające się z ćwiczeń ekscentrycznych, połączonych z ostrożnym strechingiem
* ćwiczenia nie mogą przekraczać progu bólu
- osłaniający taping
- wysokonapięciowa stymulacja galwaniczna
- terapia ultradźwiękowa
Zapalenie przyczepu ścięgna
- połączenia ścięgien z kością są słabo unaczynione z powodu bariery, jaką dla unaczynienia tworzy chrząstka włóknista. Fakt ten tłumaczy ich długi okres gojenia i częste przejście w fazę przewlekłą.
- kolejność zdarzeń:
ü Powtarzające się uszkodzenia przyczepu prowadzą do stanu zapalnego tej okolicy
ü Mikro-naderwania ścięgna powodują krwawienia i w efekcie dalsze podrażnienie i stan zapalny
- u młodzieży rzadko występuje zapalenie przyczepu, ponieważ ścięgna są u nich mocniejsze od kości. Zamiast tego problem dotyczy kości, np. choroba Osgood-Schlattera
- najczęstsze występowanie:
ü Łokieć (łokieć tenisisty, łokieć golfisty)
ü Pachwina (przyczep m. przywodziciela długiego)
ü Górna i dolna część aparatu wyprostnego w okolicy rzepki
ü Przyczep Achillesa do kości piętowej
ü Przyczep rozcięgna podeszwowego do guza piętowego
- objawy:
ü Ból w miejscu przyczepu ścięgna do kości
ü Niewielki obrzęk i niewielkie zaburzenie funkcji
ü Znacząca, zlokalizowana bolesność uciskowa
ü Zwiększanie się bólu przyczepu w chwili napięcia danego mięśnia
ü Sportowiec lub trener:
· Ograniczenie aktywności wywołującej ból (nawet kule łokciowe)
· Chłodzenie miejsca przyczepu w fazie ostrej
· Odciążenie poprzez taping
· Stosowanie ciepła i ocieplaczy w fazie przewlekłej
· Leki przeciwzapalne
· Zalecenie programu cwiczeń
· Zalecenie łuski na noc
· Lokalne iniekcje steroidów i odpoczynek na 1-2 tygodnie
· Leczenie operacyjne w stanach przewlekłych
Kaletki maziowe
- kaletki maziowe są strukturami anatomicznymi w kształcie torebek, których zadaniem jest zmniejszanie tarcia, rozkład nacisków i ochrona pokrywanych przez nie struktur
- występowanie:
ü Pomiędzy ścięgnami i kośćmi
ü Pomiędzy dwoma ścięgnami
ü Pomiędzy ścięgnem lub kością i pokrywającą je skórą
- kaletki wtórne (nabyte) powstają w miejscach poddawanych powtarzającym się uciskom i tarciu, takim jak wystające fragmenty kości (np. po złamaniach) lub metalowe implanty
- podział zmian w kaletkach:
ü Zapalne
ü Krwotoczne
Zmiany zapalne w kaletkach
- podział ze względu na przyczynę powstania:
ü W następstwie tarcia
ü Chemiczne
ü Septyczne
- zapalenie kaletki w wyniku tarcia:
ü Najczęściej, gdy ścięgno trze o kaletkę, często z dodatkowym zewnętrznym uciskiem
ü U sportowców wykonujących powtarzające się ruchy np. tenisistów, biegaczy (trenujących po jednej stronie drogi)
ü Dotyczy najczęściej kaletek okolicy ramienia, łokcia, biodra, kolana, pięty i palucha
- zapalenie kaletki w wyniku tarcia – leczenie:
ü Sportowiec i trener:
· Odpoczynek do czasu ustąpienia bólu
· Chłodzenie zajętej okolicy
· Bandażowanie w celu uciśnięcia kaletki
· Zlikwidowanie ucisku zewnętrznego na kaletkę gąbki z wycięciem nad kaletką
· Neoprenowy rękaw uciskowy
· Konsultacja lekarska
ü lekarz:
· Odpoczynek i np. unieruchomienie w łusce na kilka dni
· Aspiracja płynu
· Lokalna iniekcja steroidów
· Chirurgiczne usunięcie kaletki i ewentualnej przyczyny, np. wyrośli kostnej
· Endoskopia kaletki i ew. usunięcie błony maziowej
Chemiczne zapalenie kaletki
- wywołane przez substancje powstałe w wyniku procesu zapalnego lub zmian zwyrodnieniowych ścięgien
- objawy jak w wyniku tarcia
- najczęściej u starszych sportowców (>30l), uprawiających sporty z rakietą lub rzutowe
- często w kaletce nad mięśniem naramiennym
- drenaż, iniekcja steroidów, leczenie operacyjne
Krwotoczne zapalenie kaletki
- krwawienie do kaletki w wyniku bezpośredniego urazu, uszkodzenie ścięgna lub krwotok do stawu, z którym kaletka jest połączona
- krew powoduje podrażnienie, a w cięższych sytuacjach dochodzi do jej wykrzepiania i zrostów oraz ciał wolnych (zwapnienia)
- najczęściej w dyscyplinach wymagających kontaktu z twardą nawierzchnią lub przedmiotami, np. piłka ręczna, siatkówka
Objawy i diagnostyka:
- w przypadkach ostrych:
ü Poszerzenie obrysu kaletki z powodu wypełnienia krwią
ü Znaczna wrażliwość
ü Ból i zaburzenie funkcji
ü Czasami zaczerwienienie i uszkodzenie skóry
Leczenie:
- sportowiec i trener:
ü Natychmiastowe chłodzenie okolicy uszkodzenia w celu zmniejszenia krwawienia
ü Bandaż uciskowy
ü Unieruchomienie uszkodzonej okolicy
- lekarz:
ü Aspiracja kaletki
ü Bandaż uciskowy i ew. unieruchomienie (opatrunek gipsowy)
W przypadku nieprawidłowego leczenia dochodzi do powstania zrostów………..… i przewlekłego...
USZKODZENIA MIĘŚNI
- uszkodzenia mięśni należą do najczęstszych w sporcie, a jednocześnie są bardzo często nieprawidłowo leczone
- stanowią od 10 do 30% wszystkich urazów w sporcie
- 30% uszkodzeń w piłce nożnej stanowią mięśnie
- możliwe uszkodzenia spowodowane urazem pośrednim i bezpośrednim
- podział uszkodzeń:
* Zerwania – częściowe lub całkowite, dodatkowo podzielone na uszkodzenia z rozciągnięcia i zmiażdżeniowe
* krwiaki są wynikiem urazu, mogą być wewnątrzmięśniowe i międzymięśniowe
Rodzaje mięśni
- w organizmie człowieka występują trzy rodzaje mięśni
ü Poprzecznie prążkowane
ü ...
baksztag