- Dominowanie niepełne. Istnieć mogą również równocenne allele danej cechy, np. barwy kwiatu dziwaczka, wyżlinu lub lwiej paszczy. U dziwaczka potomstwo powstaje po skrzyżowaniu 2 roślin o kwiatach czerwonych i białych, to mieszańce o kwiatach różowych. Mimo powstania odrębnej barwy nie tworzy się nowy gen. Barwa różowa jest wynikiem współdziałania alleli A i a w heterozygocie. Zjawisko to, nazywane niezupełnym lub niepełnym dominowaniem, obserwuje się u roślin i u zwierząt, wynika zaś ono ze współdominacji genów allelicznych. Przejawia się pośrednim fenotypem heterozygot w stosunku do fenotypu obu heterozygot. Jednakże potomstwo dwu pośrednio ubarwionych (różowych) roślin wykaże rozszczepienie cech w stosunku 1:2:1 i będzie się składało z osobników czerwonych (AA), białych (aa) i różowych (Aa).- Allele wielokrotne. Alleli danego genu może być znacznie więcej niż dwa (tzw. allele wielokrotne). Zgodnie z I prawem Mendla w gamecie występuje tylko jeden allel, a w diploidalnej zygocie - dwa allele tego samego genu. Ale tak się rzecz przedstawia u jednego osobnika, natomiast w całej populacji, tj. u wielu różnych osobników, może występować więcej odmian tego samego genu, czyli allele wielokrotne. Tak więc w populacji jako całości ma się często do czynienia z wielokrotnością alleli genu cechy wspólnej (ale nie identycznej) dla osobników jednego gatunku lub jednej populacji. Pojawienie się większej liczby odmian jednego genu jest efektem obojętnej (nieszkodliwej w skutkach) mutacji i przyczynia się do wzrostu zmienności cech w obrębie populacji. Przykładem roli allleli wielokrotnych u organizmów diploidalnych jest dziedziczenie grup krwi człowieka A, B, AB, O- Plejotropizm. Mendel zakładał, że każdy gen warunkuje jedną cechę organizmu. Gdyby tak było, to musiałoby istnieć tyle genów, ile jest niezależnie dziedziczących się cech. Późniejsze badania wykazały, że jeden gen może wpływać jednocześnie na bardzo różne, istotnie lub pozornie nie związane ze sobą własności organizmu. Określa się to mianem plejotropowego działania genu, np. gen A, oprócz warunkowania barwy czerwonej kwiatu grochu, powoduje występowanie plam na łodydze.- Współdziałanie genów nieallelicznych. Może być i tak, że jedna cecha organizmu jest uwarunkowana działaniem wielu genów nieallelicznych (tzn. wielu par różnych genów), m.in. kolor tęczówki ludzkiego oka, kolor skóry. Skrzyżowano dwie białe odmiany groszku pachnącego, z których jedna miała odmiany: dominujące C i recesywne p, druga zaś: dominujące P i recesywne c. W pierwszym pokoleniu potomnym rośliny miały kwiaty czerwone, w drugim zaś pojawiły się obie barwy, przy czym fenotypowy stosunek kwiatów czerwonych do białych wynosił 9:7. Wszystkie rośliny, które zawierają geny P i C razem, będą miały kwiaty czerwone, reszta białe. Geny te, choć współdziałają w wytworzeniu jednej cechy, dziedziczą się niezależnie. Tak więc współdziałanie genów zmienia przyjęty przez Mendla stosunek 9:3:3:1 na 9:7.- Sprzężenie cech (nie wszystkie cechy dziedziczą się niezależnie). Istnieją geny, które dziedziczą się zależnie, tzn. pewne cechy w wyniku krzyżowania występują zawsze razem, tak jak u rodziców, a kombinacja cech nie zachodzi na skutek łącznego przekazywania tych genów i warunkowanych przez nie cech.- Supresja. Jest to zjawisko znoszenia efektów fenotypowych jednych genów przez inne - tzw. geny supresory (modyfikatory). Zmieniają one przyjęty przez Mendla stosunek 9:3:3:1 na 13:3. – inhibicja (epistaza recesywna i dominujaca)- Letalność. Geny letalne to specjalna grupa genów, których obecność prowadzi do śmierci organizmu. Są one dość częste u roślin i zwierząt. Zwykle są to geny recesywne i dopiero spotkanie się dwu takich alleli powoduje zamieranie organizmu, najczęściej już w okresie rozwoju zarodkowego.
---
Tranzycja - zmiana prawidłowych nukleotydów w DNA na inne w ramach jednej grupy zasad azotowych (puryn lub pirymidyn) - adeniny na guaninę, a cytozyny na tyminę (i na odwrót).
Transwersja - mutacja genowa, punktowa zmiana chemiczna w obrębie nici DNA, w której zasada purynowa ulega zamianie na pirymidynową lub odwrotnie. Mutacja taka może nie spowodować żadnej zmiany lub zmianę kodu genetyczego (UUU → UUA) albo też skróconą syntezę białka (UCG → UCA).
Izochromosom- wadliwy chromosom powstały zwykle z połączonych 2 jednakowych ramion (2 krótkich albo 2 długich) chromosomów, z których powstał (ma to miejsce zazwyczaj podczas podziału tetrady). Może wystąpić w większości chromosomów, także X. Może być letalny.
szakal9191