„Ludolubowie”-dyletanci-etnografia i folklorystyka epoki romantycznej
Ideologia romantyczna(fascynacja ludem) i ówczesna sytuacja polityczna wpłynęły na zmianę stosunku do warstwy chłopskiej i jej kultury. Nastąpiła apoteoza kultury „starożytnych Słowian”,przekonanie,że może ona stać się podstawą do budowania nowej tożsamości narodowej,która przyczyni się do odzyskania niepodległości. Chłopi mieli być nośnikiem „prasłowiańskich”wartości, „rdzennych”cech narodowych,a ludoznawstwo miało za zadanie je odnaleźć. Tezy te-program dla ludoznawstwa-pierwszy sformułował Zorian Dołęga Chodakowski w pracy z 1818r. „O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem”, która odbiła się szerokim echem. Twierdził w niej, że nosicielami szkodliwego kosmopolityzmu od zawsze była szlachta i Kościół, a „narodowe” wartości zachowały się w ludzie.
Szczególnie istotna dla romantyków była ludowa poezja i muzyka, „pieśń gminna”,miała ona uzdrowić polską sztukę (malarstwo i muzykę).
Nastąpił rozwój akcji zbierania pieśni, przysłów, obrzędów, pamiątek historycznych mających dać dowód świetlanej przeszłości Słowian. Impulsem była także świadomość, że wraz z coraz szybszymi przeobrażeniami na wsi kultura ludowa się zmieniała, akcja nabierał cech ratunkowej inwentaryzacji. Zajmowali się tym badacze terenowi -amatorzy: Z. Dołęga Chodakowski(w przebraniu chłopa przemierzał Galicję i Wileńszczyznę, stworzył wzór badacza bez reszty poświęcającego swoje prywatne życie służbie nauce i Ojczyźnie),Wacław z Oleska(Galicja,praca-Pieśni polskie i ruskie),Żegota Pauli,Kazimierz Wójcicki i inni.
Materiały były opracowywane po amatorsku (wyjątek-Józef Lompa-pierwszy zapisywał datę,miejsce i nazwisko informatora). Fakt, że zebrana twórczość miała służyć jako materiał historyczny lub literacki i chęć zainteresowania ludowością szerokich mas społeczeństwa sprawiał, że nie przywiązywano wagi do oryginalnego, zachowującego lokalny dialekt przekazu, pieśni i przysłowia były wydawane w formie stylizowanej, zgodnej z literackim polskim. [Dopiero w II poł. 19 w upowszechniła się zasada bezwzględnie wiernego zapisu]
crassial