Metody projekcyjne.pdf

METODYPROJEKCYJNEWDIAGNOZIEDZIECKA.

Treść: Metody projekcyjne (krótki wstęp). Projekcja u dzieci. Test Zdań Niedokończonych Rottera. Test

Apercepcji Tematycznej Dla Dzieci CAT. Test Zwierzyniec R. Zazzo. „Zgadnij słowo z mojej historyjki”.

Technika „Narysuj osobę w deszczu”. Test DomDrzewoCzłowiek. Wskaźniki zaburzeń emocjonalnych w

teścierysunkowymDomDrzewoCzłowiek.Listawskaźnikówemocjonalnychwrysunkuczłowieka(512lat).

Dla studentów III roku psychologii dziennej i zaocznej SWPS we Wrocławiu, opracowała mgr Mirosława

Niewiarowska.

Metodyprojekcyjne.

Napodstawie:Rembowski,J.(1975).MetodyprojekcyjnewpsychologiidzieciimłodzieŜy.Warszawa:PWN.

Pojęciemetodaprojekcyjnawprowadził L. Frankw1937roku (Rembowski,1975,s.35)

podczas wykładu na zebraniu w Towarzystwie Psychologicznym w Nowym Jorku. Przez

metodę projekcyjną rozumiał zespół celowo skonstruowanych bodźców, których

zastosowaniemazazadaniewglądwpsychikęczłowiekadlawydobyciaróŜnorodnychjej

treści, wyznaczających stosunek badanego do siebie i do otaczającej go rzeczywistości.

Powinienonzareagowaćodpowiedziązgodnązjegopojmowaniemznaczeńtychbodźców,w

sposób jemu tylko właściwy, tak Ŝeby zachowanie się jego było demonstracją własnej

osobowości.Wtymrozumieniuprojekcjiprzyjmujesięhipotezęprojekcyjną(theprojective

hypothesis, D. Rapaport, 1942), która mówi, Ŝe wszelkie obserwowalne zachowania

człowiekasąujawnieniemiwyrazemjegoosobowości.

Projekcjaudzieci.

Projekcja jako proces eksternalistyczny jest u dzieci nieco trudniejsza do uchwycenia i

zrozumienianiŜudorosłych.Podstawowatrudnośćwynikazfaktu,Ŝedzieckoustawicznie

się rozwija. Jego rozwój polega na ciągłym przenikaniu się wzajemnie dwóch procesów:

dojrzewaniaiuczeniasię.

Płynność procesów projekcji jest u dziecka większa niŜ u dorosłego, poniewaŜ jego

osobowośćniemajeszczewyraźnejstruktury.

DzieciłatwiejdokonująprojekcjiniŜdorośli.PotrafiąteŜłatwiejtworzyćrozmaitewzory

wyobraŜeniowenapodstawiejednegoitegosamegomateriałubodźcowego.

Wartość uzyskanych danych zaleŜy nie tylko od stopnia zdolności dziecka do projekcji

ujawniającejmechanizmjegozachowaniasię,aleiodumiejętnościskutecznegoingerowania

osobybadającejorazjejkontrolinadwłasnymireakcjaminazachowaniedziecka.

Uosóbdojrzałychwystępujeobronaprzed„poddaniemsiębadającemu”.DzieckonieuŜywa

tegomechanizmu,dlategogotowejestbezwiększychoporówwspółdziałaćzbadającym.

Techniki projekcyjne mogą opierać się na opowiadaniu treści przez dziecko (CAT,

Zwierzyniec R. Zazzo), dopowiadaniu zakończeń zdań (Test Zdań Niedokończonych

Rottera), rysowaniu (TestRysowaniaRodzinyCormana)ikombinacjachww.elementów.

TestZdańNiedokończonychRottera.

Technika projekcyjna częściowo ustrukturalizowana. Składa się z zestawu 40

niedokończonych zdań. Istnieją wersje dla dzieci, młodzieŜy i dla dorosłych. SłuŜy do

badania osobowości. Daje informacje o lękach osoby badanej, przeŜywanych przez nią

konfliktachwewnętrznych.

Zainteresowanych szczegółową analizą tego testu odsyłam do podręcznika: Jaworowska, A., Matczak, A.

(2003). Test Niedokończonych Zdań Rottera RISB. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

PodręcznikdostępnywczytelniSWPS.

TestApercepcjiTematycznejdlaDzieci(CAT).

Powstałw1949rokujakotestdobadaniaosobowościdzieciwwieku3do10lat.

Składasięzdziesięciuobrazkówczarnobiałych,przedstawiającychzwierzęta(wersjaCAT

A)wróŜnychsytuacjach,wktórychzachowująsięonepodobniejakludzie.WersjaCATH

składa się z dziesięciu obrazków czarnobiałych przedstawiających ludzi, w sytuacjach

analogicznych do wersji ze zwierzętami. Zadaniem badanego jest ułoŜenie historyjki do

kaŜdegoobrazka.

Wybór scen przedstawionych na prezentowanych obrazkach jest niezaleŜny od ram

teoretycznych. Skomponowano je na podstawie załoŜenia o istotności w Ŝyciu dzieci

pewnych problemów, sytuacji czy ról. Są to na przykład sceny z jedzeniem, zabiegami

toaletowymi,spaniem,itp.Wprowadzająctesytuacjezakładano,ŜebędziemoŜnadowiedzieć

się wiele o treści dziecięcych trosk, kłopotów, Ŝyczeń oraz o wyobraŜeniach dziecka o

własnymcieleiosobiesamymwogóle.

WwersjiCATAposłuŜonosiępostaciamizwierzątzakładając,Ŝedziecichętniejbędąsięz

nimiutoŜsamiały(niŜzpostaciamiludzkimi).Autorzytestutłumaczylitotym,Ŝezwierzęta

są w pojęciu dzieci istotami traktowanymi zwykle jako strona słabsza, czyli jak dzieci w

stosunkachzdorosłymi(lubnawetgorzej).

System interpretacji został opracowany przez Bellaka. Nawiązuje do psychoanalitycznej

koncepcjirozwojuosobowości.

TestZwierzyniecR.Zazoo.

Napodst.:Zazzo,R.(1973).Metodypsychologicznegobadaniadziecka,częśćII.Warszawa:PZWL,s.592681.

Test projekcyjny słuŜący do ujawniania skłonności uczuciowych i rysów charakteru

wybieranychprzezdzieckozwierząt,ocenysposobu,wjakidzieckoodbieraswójwłasnylos,

ocenysytuacjirodzinnejdziecka.Przeznaczonyjestdobadaniadzieciwwiekuod3do9lat.

Składasięztrzechczęści:1.Zwierzyniecwłaściwy;2.OkresyŜycia;3.PłećimałŜeństwo.

Wskazówkipomocneprzyinterpretacjiczęści„Zwierzęta”.

KaŜdaodpowiedźpowinnabyćinterpretowanazewzględunakontekstjednostkowy.Zawsze

istotne są wyjaśnienia dziecka („dlaczego?”). Najczęstsze odpowiedzi w danej grupie

wiekowejwydająsiębyćwskaźnikiem„normalności”.Nieoznaczatojednak,Ŝewypowiedzi

rzadkiewdanejgrupiewiekowejświadcząo„nienormalności”.

Autor(Zazzo,s.635)podaje,Ŝewiększośćmałychzwierząt(owadyimięczaki)naleŜydo

zwierzątrzadkich.Uzasadnieniemjestodraza(„tojestbrudne,tojestwstrętne”),ajeszcze

częściej słabość („zabija się je, zgniata się je”) lub ulotna natura („one nie Ŝyją długo,

umierająprawienatychmiast”).Odpowiedzitegorodzajupodawanesąnaogółprzezdziecize

znacznymi zaburzeniami. Wymienienie tego typu zwierząt w odrzuceniach („jakim

zwierzęciemniechciałbyśbyć,jakichzwierzątnielubisz”)jestwskaźnikiemniepokojącym.

Wymienienieich wwyborach, azwłaszczawidentyfikacji(„jakimzwierzęciemchciałbyś

być?’),jestoznakąpowaŜnychzaburzeń.

Jeśli chodzi o dalsze szczegóły interpretacji oraz treść zadawanych pytań, odsyłam do

literaturyźródłowej.

Zgadnijsłowozmojejhistoryjki.

Modyfikacjagryotakimsamymtytulew:Kaduson,H.,Schaefer,Ch.(2001).Zabawawpsychoterapii.Gdańsk:

GWP,s.5657.

Dziecko rysuje obrazek i podpisuje go, ale tak, aby badający nie widział treści podpisu.

Następniemazazadaniewymyślenienajegotemathistoryjkizpoczątkiem,rozwinięciemi

zakończeniem.Poteminnaosoba(psycholog,terapeuta),mająctrzyszanselubmniej,próbuje

odgadnąć,jakiesłowoznajdowałosięnakartce.

Technikę tę najlepiej moŜna wykorzystać, pracując z dziećmi, które rozpoczęły naukę

czytania(sześcio,siedmioletniedowczesnegookresudojrzewania).Skupiaonauwagęna

odgadywaniu słów, a nie na samym problemie. Jako narzędzie diagnostyczne pomaga w

odkrywaniu tematów, umiejętności radzenia sobie i uczuć, które w innym razie mogłyby

pozostaćnierozpoznane.

W ksiąŜce Zabawa w psychoterapii moŜna znaleźć wiele innych opisów gier i zabaw,

przydatnychzarównowterapiijakiwdiagnozie,uzupełniającychwarsztatpracyosób,które

pracujązdziećmi.

Innepozycjewarteuwagi:

BrykczyńskiM.,GłaŜewskaDańkoL.Jednachwilkauczućkilkaczylizuczuciemouczuciach.Warszawa:Wyd.

Jacek Santorski & Co. (ksiąŜeczka pomocna w nauce nazywania uczuć, rysunki róŜnych uczuć i wierszyki

opisujące).

Technika„Narysujosobęwdeszczu”.

Pozwalaodpowiedziećnapytania:jakbadany reagujenasytuacjęstresu,jakiemazasoby

osobiste,abyradzićsobiewśrodowiskuwywołującymniepokój,czyjestwstanieskutecznie

planowaćwtakichsytuacjach,jakierodzajeobronystosuje.AnalizętestunaleŜyuzupełniać

wynikamiinnychzmetod.

Informacjenatentemat:Oster,G.D.,Goud,P. (2001).Rysunekwpsychoterapii.Gdańsk:

GWP. (s.2769, rozdz. Zastosowanie rysunku w procesie oceny osobowości). Literatura

obowiązkowawsylabusie.

TestDomDrzewoCzłowiek.

Badany proszony jest o narysowanie domu, drzewa i osoby. Metoda jest stosowana w

procesie diagnozy osobowości, pozwala ocenić stopień integracji osobowości, dojrzałość i

skutecznośćdziałania.

Dlainterpretacjiwynikówbierzemypoduwagęzarównorysunekjakitreśćwypowiedziz

nimzwiązanychorazcałośćzachowaniaosobybadanejwtrakciewykonywaniarysunku.

Analizęrozpoczynamyodogólnegospojrzenianawytwórwceluzorientowaniasię,jakijest:

wzajemnystosunektrzechelementów,tj.domu,drzewaiczłowieka,

wzajemnaproporcjatrzechelementów,

rozbudowaformy.

Następnieanalizujemyszczegółowowyglądposzczególnychelementów.

Wskaźnikizaburzeńemocjonalnychwteścierysunkowymdomdrzewoczłowiek.

Na podstawie materiałów opracowanych przez dr E. Węgrzynowicz oraz za: Oster, G.D., Gould, P. (2001).

Rysunekwpsychoterapii.Gdańsk:GWP,s.4355.

Wzajemnystosunektrzechelementów.

1. Elementyzachodząnasiebie–konfliktmiędzybadanymaotoczeniem.

2. Niektóre elementy przytłaczają pozostałe – zaburzenia ogólnej harmonii lub

moŜliwościindywidualnegorozwoju.

3. Elementywyraźnieoddzieloneodsiebie–zaburzeniawzakresiewięziemocjonalnej

ześrodowiskiem.

4. Elementyniemieszcząsięrazemnakartce–konfliktzotoczeniem,niemieszczenie

się w swoim środowisku, potrzeba szczerych kontaktów społecznych. Najbardziej

diagnostycznajestczęśćrysunku,którasięniezmieściła.

Proporcjetrzechelementów.

1. Elementyzbytdrobne–niepewność.

2. ElementyzbytduŜe,niemieszczącesięcałkowicienarysunku–potrzebadominacji,

ekspansji(zazwyczajstłumiona).

Rozbudowaformy.

1. Przyrost formy, nadmiar szczegółów zbyt dokładnie wykonanych: dachówki,

sztachety,firankiwoknach,itp.–niepewnośćwyraŜającasiętym,Ŝemyślskupiasię

nasprawachubocznych,nienaistotnychtrudnościachŜyciowych.

2. Ubóstwoformy,zbytmałailośćszczegółów–słabamotywacjadodziałania,nastrój

depresyjny.

Szczegółowaanalizawyglądutrzechelementów.

Dom.

Szczegółypodstawowe(dlanormalnegorysunku):conajmniejjednedrzwi,jednookno,jedna

ściana,dach,komin.

Dziecko rysując dom, wyraŜa postawy w stosunku do rodziców i rodzeństwa, natomiast

dorosłykoncentrujesięnarodzinnychrelacjachzewspółmałŜonkiem.Dziecidolatośmiu

zwyklerysująkominprostopadledonachylonejpłaszczyznydachu;pionowykomindowodzi,

ŜedzieckoprzekroczyłowaŜnyprógwrozwojupoznawczym.

1. Szczegóły dodatkowe (krzaki, kwiaty, ścieŜka) – potrzeba dokładniejszego

uporządkowaniaśrodowiska,któraczasemzwiązanajestzbrakiempoczuciabezpieczeństwa

lubpragnieniemsprawowaniakontroliwkontaktachinterpersonalnych.

2. PołoŜeniedomunapłaszczyźniekartki:

dommieścisięwyraźniewlewejlubprawejstroniekartki–ukierunkowanienaprzeszłość

lubprzyszłość.

domwyrastazbrzegukartki–niepewność,brakpodstawowegopoczuciabezpieczeństwaw

Ŝyciurodzinnymlubintymnym.

3. Domprzedstawionywperspektywie:

a)widokzgóry–odrzuceniesytuacjidomowej

b)widokzdołu–odrzuceniedomulubpoczucie,ŜeosiągnięciepoŜądanejsytuacjidomowej

jestniemoŜliwe.

4.Drzwi:

brakdrzwi,bramaniewidocznanarysunku–(skrajne)trudnościwkontaktachspołecznych,

ponadpodstawądomu,bezschodów–niedostępnośćwkontaktachinterpersonalnych,

otwarte–silnapotrzebadoświadczaniaciepłaodświatazewnętrznego,

bardzoduŜe–nadmiernazaleŜnośćodinnych,

zzamkiemlubzawiasami–defensywność.

5. Kolorbramywejściowejiokien informujeonastrojupanującymwdomu–

śółty–dobrynastrój

Liliowy–smutek

Czerwony–niepokój

Czarny–lęk

Interpretacjakolorówmusibyć ostroŜna, bomogąonecoinnegooznaczać.

6. Komin:

brakkominów–brakciepławsferzepsychicznejlubkonfliktyzwaŜnąosobąpłcimęskiej,

brakopiekiojca,czasemmatki,

dwakominyróŜnejwielkości–sprzecznościwpływówwychowawczychwdomu,

przesadnie duŜy komin – nadmierne zaabsorbowanie sferą seksualną lub tendencje

ekshibicjonistyczne,

duŜodymuwkominie–wewnętrznenapięcie.

7.Płototaczadom,szczelnypłot–poczucieizolacjilubnadmiernapotrzebabezpieczeństwa,

potrzebaochronyemocjonalnej.

8. ŚcieŜka:

bardzodługa–ograniczonadostępność,

wąskawpobliŜudomu,szerokanadrugimkońcu–osobapowierzchownieprzyjazna.

drogidodomurozwidlająsię–róŜnorodnośćwpływówwychowawczych,rozbicierodziny,

róŜnorodnośćpostępowania.

9. Ściany (ichsolidność)–bezpośredniozwiązanazsiłąego.

10.Dach:

płaski (pojedyncza linia łącząca dwie ściany) – brak wyobraźni lub zahamowania

emocjonalne,

dachprzesadnieduŜy–poszukiwaniesatysfakcjiwfantazjach.

11. Rynny –podejrzliwość.

12.Okno:

brakokien–wrogośćlubwycofanie,

oknazfirankami–rezerwa,kontrolowaniesiebie,

bezzasłon–zachowanieotwarte,bezpośrednie,

tylkonaparterze,napiętrzebrak–rozziewmiędzyrzeczywistościąafantazją.

13.Okiennice:

zamknięte–skrajnadefensywnośćiwycofanie,

otwarte–zdolnośćdoprzystosowaniawkontaktachinterpersonalnych.

14. Danezrozmowy:

wdomumieszkarodzinabezbadanego–poczucieizolacji.

wdomumieszkasambadany–poczucieosamotnienia.

wdomumieszkabadanyzkimśinnym,niezrodzicami–zaburzeniawięziemocjonalnejz

rodziną.

dompodobnydocudzegodomu,np.babci–nieaprobowanieatmosferywłasnegodomu,

brakciepłaemocjonalnego.

Drzewo.

1.Wielkość:

duŜeirozłoŜyste–zazwyczajsymbolopieki,potrzebaopieki,

wyjątkowoduŜeskłonnośćdoagresji,

małe, młode, wiotkie – symbolizuje zazwyczaj badanego (najczęściej dziecko) z jego

poczuciemsłabości,niŜszościibrakuznaczenia.

2.Kreska:

cienkakreska–poczucienieprzystosowania,niezdecydowanie,

cienkaprzerywanakreska–wyraźnyniepokój.

3.Przesadnepodkreślenie:

pnia–niedojrzałośćemocjonalna

korony–zahamowaniaemocjonalne,myślenieanalityczne

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: