SPIS TREŚCI 1
WSTĘP 3
1. ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM I STRATEGIA MARKETINGOWA 5
1.1. Zasady zarządzania 5
1.1.1. Funkcje zarządzania 11
1.1.2. Pojecie strategii i typowe opcje strategiczne w przedsiębiorstwie. 15
1.2. Marketing w zarządzaniu firmą 16
1.2.1. Filozofia marketingu 16
1.2.2. Zadania marketingu 18
1.2.3. Marketing strategiczny i strategie marketingowe 22
1.2.4. Rodzaje strategii marketingowych 25
2. Kontrola w systemie zarządzania marketingiem. 30
2.1. Kontrola w zarządzaniu przedsiębiorstwem 30
2.1.1. Cel kontrolowania i jego znaczenie w organizacji 30
2.1.2. Kontrola w przedsiębiorstwie 31
2.1.3. Etapy procesu kontrolowania 33
2.1.4. Funkcje i zadania kontroli 34
2.1.5. Rodzaje i formy kontroli 37
2.1.6. Zarządzanie procesami kontroli 42
2.1.7. Problemy kontroli 43
2.2. Kontrola w zarządzaniu marketingiem 44
2.2.1. Pojęcie, funkcja, zakres i proces kontroli marketingowej 44
2.2.2. Rodzaje kontroli działalności marketingowej 47
2.2.3. Podział kontroli na podstawie kryterium przedmiotu kontroli 51
2.2.4. Podział kontroli ze względu na poziom zarządzania i ze względu na cel 58
2.2.5. Elementy kontroli 62
2.2.6. Problemy etycznej i społecznej odpowiedzialności społeczeństwa 63
3. KONCEPCJA SYSTEMU RACJONALNEJ KONTROLI MARKETINGOWEJ 65
3.1. Kontrolowanie działalności zewnętrznej 65
3.1.1. Elementy otoczenia przedsiębiorstwa 66
3.1.2. Typy otoczenia 76
3.1.3. Analiza otoczenia przedsiębiorstwa 78
3.1.4. Otoczenie przyszłości 80
3.1.5. Kontrola marketingu w otoczeniu przedsiębiorstwa i jej narzędzia 82
3.2. Kontrolowanie działalności wewnętrznej 84
3.2.1. Ogólna charakterystyka kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie 84
3.2.2. Zasady wykonywania kontroli 89
3.2.3. Przykłady kontroli wewnętrznej środków i procesów gospodarczych 90
3.2.4. Kontrola wewnętrzna marketingu 98
ZAKOŃCZENIE 102
SPIS RYSUNKÓW 104
SPIS TABEL 105
SPIS WYKRESÓW 106
1
Przedsiębiorstwa funkcjonujące w warunkach gospodarki rynkowej narażone są nieustannie na działanie mniej lub bardziej nieprzewidywalnych czynników zewnętrznych. Czynniki te z jednej strony mogą mu pomóc w osiągnięciu korzystnej pozycji na rynku, z drugiej zaś doprowadzić do jej osłabienia, a w skrajnym przypadku do zamknięcia biznesu. Każda firma może się jednak bronić przed niekorzystnym wpływem zagrożeń poprzez wykorzystanie swoich mocnych stron, czyli wewnętrznych niepowtarzalnych atutów tj. unikatowe zasoby ludzkie, wizerunek innowatora czy doskonały system przepływu informacji. Owa niepowtarzalność pozwala uzyskać przewagę konkurencyjną niwelując wspomniane już zagrożenia i wykorzystując pojawiające się możliwości. Niestety, obok atutów często występują też słabe strony rozumiane jako niedomagania przedsiębiorstwa, „chore” miejsca, tj. konflikty wewnętrzne między działami, przestarzała technologia czy nieodpowiednio wyszkoleni pracownicy, uniemożliwiające adaptację zaistniałych szans lub/i potęgujące ujemny wpływ zagrożeń.
Sposób, w jaki firma wykorzysta silne i słabe strony dla odparcia niebezpieczeństwa czy zaadoptowania szans, zależy przede wszystkim od sprawnego zarządzania, a ściślej mówiąc od czterech jego podstawowych funkcji: planowania, organizowania, motywowania i kontroli. Nie podlega dyskusji fakt, że każda z nich jest jednakowo ważna i w tym samym stopniu przyczynia się do powodzenia całości. Najpierw trzeba bowiem stworzyć obraz pożądanej przyszłości, następnie zebrać i uporządkować zasoby przedsiębiorstwa służące realizacji celów, później zaś motywować ludzi uczestniczących w tym procesie. Jednocześnie powinno się nieustannie kontrolować poszczególne etapy, a w fazie końcowej dokonać ostatecznego porównania osiągniętych wyników z założonymi. Wszystkie te elementy przeplatają się ze sobą i mają wpływ zarówno na siebie jak i na funkcjonowanie całej organizacji.
Celem niniejszej pracy jest omówienie kontroli działalności marketingowej i koncepcja systemu racjonalnej kontroli marketingowej.
Praca składa się z trzech części:
W rozdziale I zostały zgromadzone podstawowe pojęcia związane z marketingiem i zarządzaniem strategicznym. W części tej znajdujemy interpretację pojęcia marketingu, jego zadania i rodzaje oraz podstawowe pojęcia strategii i typowe opcje strategiczne, a także zasady zarządzania strategicznego.
Druga część pracy poświęcona jest kontroli. Kontrola jako jedna z funkcji zarządzania ma w przedsiębiorstwie ogromne znaczenie. Jej podstawowym zadaniem jest czuwanie nad prawidłową realizacją zadań i celów jakie zostały sformułowane przez kierownictwo w planie. Koryguje ona wszelkie rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a pożądanym, naprowadzając przedsiębiorstwo na drogę, prowadzącą do realizacji celów i zadań. Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem wszelkich zdarzeń zachodzących w przedsiębiorstwie, a także poza nim, a mających wpływ na jego działalność, pozwala w najbardziej optymalny sposób wykorzystać posiadane zasoby, chroniąc je równocześnie przed marnotrawstwem. Szczególnego znaczenia nabiera kontrola w zarządzaniu marketingiem. Toteż rozważania zwarte w pracy są próbą odpowiedzenia na pytanie o sens i znaczenie kontroli działań marketingowych.
W rozdziale III zostało opisane kontrolowanie działalności zewnętrznej i wewnętrznej. W kontrolowaniu zewnętrznym bierzemy pod uwagę otoczenie przedsiębiorstwa, jego typy oraz analizę otoczenia. Natomiast w kontrolowaniu wewnętrznym uwzględniamy; zasoby, ludzi, kapitał i wszystkie procesy gospodarcze.
Praca została napisana na podstawie publikacji i opracowań na temat marketingu i jego kontroli oraz korzystałam z pism fachowych i starałam się przedstawić własne opracowania z uzyskanych informacji.
Zarządzanie to metody i funkcje umożliwiające określenie celów i dysponowanie zasobami kadrowymi, rzeczowymi, finansowymi dla efektywnego i racjonalnego ich osiągania. Zarządzanie traktowane jest zarówno jako ciągły proces przygotowania i podejmowania decyzji kierowniczych, jak i jedna z funkcji przedsiębiorstwa[1].
Jego istota sprowadza się do opierania wszystkich decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie na informacjach rynkowych, czyli z punktu widzenia jak najlepszego zaspokojenia potrzeb nabywców[2].
O zarządzaniu marketingowym mówi się wówczas, gdy przynajmniej jedna ze stron biorących udział w wymianie wyraźnie precyzuje swoje cele i podejmuje działania, żeby spowodować oczekiwane przez drugą stronę reakcje, np. w formie dostosowania oferty do popytu nabywców.
Zarządzanie marketingowe obejmuje planowanie, wprowadzanie i kontrolę programów, które są skierowane na to, żeby osiągnąć cele organizacji poprzez nawiązywanie, rozbudowywanie i utrzymywanie korzystnej wymiany i stosunków z rynkami docelowymi[3].
Dla obszaru marketingu w przedsiębiorstwie istotne jest przy tym pozyskanie następujących informacji:
- o otoczeniu, przede wszystkim o zbiorowości nabywców, dostawców, konkurentów,
- o istniejących instrumentach i możliwościach wpływania na rynek,
- o wewnętrznych ograniczeniach, określających działalność przedsiębiorstwa w krótkim i średnim okresie, np. takich jak: bariery finansowe, czynnik ludzki, zasoby rzeczowe,
- o ewentualnych reakcjach na stosowane środki i metody działania[4].
Zarządzanie marketingowe a zarządzanie strategiczne
Biorąc pod uwagę ewolucję różnych odmian zarządzania na skutek zmian w otoczeniu przedsiębiorstw wyróżnić można następujące ich rodzaje:
- zarządzanie przez doświadczenia i intuicję kierowniczą,
- zarządzanie funkcjonalne
- zarządzanie marketingowe,
- zarządzanie strategiczne[5].
Pierwszy z nich opiera się na schematach postępowania utrwalonych w doświadczeniach kierujących przedsiębiorstwem, najczęściej właścicieli. Narzędziami wspomagającymi proces zarządzania są analizy i sprawozdania oparte na danych księgowych oraz kontrola, której głównym zadaniem jest wyszukanie odchyleń od złożonych efektów.
W miarę rozwoju przedsiębiorstwa wykształcają się funkcje obejmujące sfery działania przedsiębiorstwa. W 1916 r. H.Fayol, wyróżnił sześć grup funkcji przedsiębiorstwa: technologiczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe, rachunkowe, administracyjne. Praca H.Fayola przyczyniła się do uogólnienia i usystematyzowania funkcjonalnego systemu zarządzania, charakteryzującego się kierowaniem przez specjalistów wyodrębnionymi obszarami działania przedsiębiorstwa.
Wraz ze wzrostem znaczenia rynku dwie funkcje w przedsiębiorstwie nabrały szczególnego znaczenia: sprzedaż oraz badania i rozwój. Zarządzanie funkcjonalne zostało zastąpione przez zarządzanie marketingowe. Głównymi czynnikami zewnętrznymi rozwoju marketingu były: znaczny wzrost produkcji przemysłowej oraz zjawisko koncentracji w przemyśle i handlu. Dla celów zarządzania marketingowego rozwinięto analizę rynku i planowania długookresowego[6].
Na skutek wzrostu zmienności otoczenia, które nazywa się często burzliwym, doszło do poszukiwania nowej filozofii zarządzania, uwzględniającej wielka złożoność otoczenia. Nazwano ją zarządzaniem strategicznym. Oznacza ono myślenie wielowymiarowe, tj. ocenę wielu wzajemnie oddziaływujących na siebie funkcji i procesów, jak również przekładanie myślenia na działanie i zachowanie strategiczne.
Główne zadanie zarządzania strategicznego obejmują zarządzanie produktami, rynkami i zyskami za pomocą takich instrumentów, jak: analiza potencjału, techniki sterowania innowacjami, koncepcje organizacji i kierowania ludźmi, tworzenie wizerunku firmy[7].
W otoczeniu przedsiębiorstwa pojawiają się systematycznie pewne szanse i zagrożenia rozwojowe. Przykładem szansy może być powstanie nowego rynku zbytu zaś zagrożenia – konkurencja.
Przyjmowane wartości
Respektowane zasady
Otwartość
* Traktowanie świata jako wspólnego miejsca dla zaopatrywania się, produkcji i handlu (tzw. globalizacja zachowań przedsiębiorstw)
* Uznanie, że najskuteczniejsze są kontakty bezpośrednie, niesformalizowane (tzw. przedsiębiorstwa bez drzwi)
* Podkreślanie, że wzajemne zaufanie jest więcej warte dla wyników i klimatu, społecznego, niż najbardziej sprawne systemy organizacyjne
Kompleksowość
* Rozwiązywanie problemów, a nie tylko spełnianie funkcji (czynności) jest istotą zarządzania
* Traktowanie organizacji jako części otoczenia, które stanowi dla niej zbiór szans i zagrożeń oraz determinuje osiąganie sukcesu w działaniu
* Uznawanie, że dla rozwoju organizacji równie ważne jest osiąganie efektów ekonomicznych, jak rozwój ludzi
Orientacja na przyszłość
* Zarządzanie oparto na wizji przyszłości organizacji, nawet od...
elamacho