Kampania "Cała Polska czyta dzieciom" ma zachęcić dorosłych do codziennego czytania dzieciom dla przyjemności, ponieważ w dzisiejszym świecie mediów tylko w ten sposób można wychować czytelnika. Chodzi tu zresztą nie tylko o kolejną przeczytaną książkę, ale o wspólnie spędzony czas, budowanie więzi i zaufania, możliwość pytań i rozmowy. Nasze apele są jednak często źle rozumiane - wiele osób, pod hasłem kampanii CPCD, na różne sposoby próbuje nakłonić dzieci do głośnego czytania. Intencje są dobre - skutki nie.
Gdy dzieci czytają na głos, utrwala się u nich nawyk subwokalizacji, który bardzo ogranicza tempo czytania - będą w przyszłości czytać po cichu w tempie czytania na głos. Młody mózg koduje sobie udział narządu głosu w czytaniu i w dorosłym życiu nadal w myślach "czytamy na głos". W dobie zalewu informacji i konieczności szybkiego zapoznawania się z nimi wolne czytanie to prawdziwe kalectwo. My, dorośli, na ogół czytamy wolno: ok. 200 słów na minutę, co jest skutkiem sposobu, w jaki uczono nas czytać. Nie róbmy tego dzieciom!
Mózg potrafi uporać się z czytaniem, zrozumieniem i zapamiętaniem od ok. 500 do ok. 3000 słów na minutę (nie mówimy o rekordach, bo nie o to tu chodzi), gdy prawidłowo wykształcimy system oko-mózg.
Nie mieszajmy do tego krtani!. Dzieci nie powinny czytać na głos! Prawidłowa nauka czytania wiedzie poprzez słuchanie, a następnie słuchanie i patrzenie na całe wyrazy i zdania czytanego im tekstu. Wymaga to odejścia od stereotypu, że uczymy się czytać poprzez głośne sylabizowanie liter i zgłosek. Zatem - nie programujmy dzieci do wolnego czytania nakłaniając je do czytania na głos (np. poprzez wszelkie konkursy "Pięknie czytam", inicjatywy, by dzieci czytały dzieciom itp.), bo uczynimy z nich ludzi czytelniczo niesprawnych.
Kryteria, jakimi kieruje się Fundacja przy polecaniu książek do głośnego czytania dzieciom, służą z jednej strony podnoszeniu ogólnego poziomu kultury i wiedzy, z drugiej zaś ochronie i wspieraniu zdrowia emocjonalnego dziecka. (Zdrowie emocjonalne to wg Daniela Golemana, autora „Inteligencji emocjonalnej”, dobre samopoczucie psychiczne i moralne, umiejętność racjonalnego myślenia oraz zdolność nawiązywania dobrych i trwałych związków z ludźmi).
Proponujemy, by do głośnego czytania dzieciom wybierać książki:
· skierowane do dziecka i ciekawe dla niego
· sensowne - o czymś istotnym dla dziecka lub uczące czegoś ważnego
· napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną
· uczące racjonalnego myślenia
· przynoszące wiedzę i/lub rozrywkę na wysokim poziomie
· rozwijające dobry smak i poczucie humoru
· niosące przesłanie szacunku wobec dziecka, ludzi, innych istot, zwierząt, przyrody, kraju, uznanych norm społecznych i prawa
· dostosowane do wieku i wrażliwości dziecka, nie wzbudzające lęków i niepokoju
· niosące pozytywny przekaz moralny, promujące wzorce właściwych postaw i zachowań
· rozwijające wrażliwość estetyczną
· kształtujące postawę optymizmu i wiary w siebie oraz pozytywne nastawienie do świata
· unikające stereotypów związanych z płcią – np. że dziewczęta nie umieją myśleć racjonalnie, a ich głównym zadaniem jest podobać się i zaspokajać potrzeby innych, że chłopcy mają być twardzi i niewrażliwi, ich niekulturalne lub nieodpowiedzialne zachowania toleruje się „bo są chłopcami” itp.
· unikające stereotypów kulturowych, rasowych, narodowych etc., nawet jeśli podane są w niewinnej lub humorystycznej formie: że dzieci można bić, że przemoc jest akceptowanym sposobem rozwiązywania problemów, że wyśmiewanie innych świadczy o poczuciu humoru, nieuczciwość jest dozwolona lub akceptowana (np. ściąganie), że cwaniactwo lub łamanie norm jest dowodem zaradności, że ludzie danej rasy/narodowości są źli, głupi, nieuczciwi itp.
· unikające przemocy nawet w zabawie
Staramy się zwracać uwagę rodziców na przenoszone z pokolenia na pokolenie stereotypy i niedobre wzorce zachowań, które znajdują swe odbicie i wzmocnienie w literaturze. Nie proponujemy unikania wartościowych książek, które je zawierają, ale czytanie ich z taką świadomością i dyskutowanie z dzieckiem na temat skutków fałszywych postaw i przekonań, które istniały w przeszłości lub jeszcze istnieją. Mamy nadzieję, że powyższe kryteria zechcą też wziąć pod uwagę współcześni polscy twórcy literatury dziecięcej oraz wydawcy.
Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki-przytulanki Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie Jan Brzechwa - Wiersze i bajki Josef Czapek - Opowieści o piesku i kotce Karel Czapek - Daszeńka Gilbert Delahaye - seria o Martynce Dorota Gellner - Bajeczki Czesław Janczarski - Miś Uszatek, Wędrówki Misia Uszatka Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników; Ja też chcę mieć rodzeństwo Hanna Łochocka - O wróbelku Elemelku Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Nele Most, Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno Beata Ostrowicka - Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci
Hans Christian Andersen - Brzydkie Kaczątko Florence and Richard Atwater - Pingwiny Pana Poppera Wanda Chotomska - Wiersze, Pięciopsiaczki Carlo Collodi - Pinokio Waclaw Cztwrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara Astrid Lindgren - seria o Pipi Pończoszance, Emil ze Smolandii Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka Zofia Rogoszówna - Dzieci Pana Majstra Krystyna Siesicka - Idzie Jaś Małgorzata Strzałkowska - Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki Danuta Wawiłow - Wiersze
Marcin Brykczyński - Ni pies, ni wydra Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa,
Akademia Pana Kleksa Frances Hodgson Burnett - Mała księżniczka Tove Jansson - seria o Muminkach Astrid Lingren - Dzieci z Bullerbyn; Mio, mój Mio Mira Lobbe - Babcia na jabłoni Anna Onichimowska - Najwyższa góra świata Stanisław Pagaczewski - Porwanie Baltazara Gąbki Dr. Seuss - Słoń, który wysiedział jajo Anna Sójka - Czytam od A do Z M. Strzałkowska - Rady nie od parady Anne-Cath. Westly - Sekret Taty i ciężarówka Jan Whybrow - Księga straszliwej niegrzeczności,
Małego Wilczka księga wilkoczynów Piotr Wojciechowski - Z kufra pana Pompuła Wojciech Żukrowski - Porwanie w Tiutiurlistanie
Heather Amery - Mity greckie dla najmłodszych Edmund de Amicis - Serce Marta Berowska - Polskie legendy i podania Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród J. Canfield, M. i P. Hansen, I. Dunlap - Balsam dla duszy dziecka Rudyard Kipling - Księga dżungli Eric Knight - Lassie, wróć! Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe, Przygody Sindbada Żeglarza Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga Clive Staples Lewis - Opowieści z Narni Kornel Makuszyński - Szatan z siódmej klasy Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza Antoine de Saint- Exupery - Mały książę Sempe, Goscinny - seria o Mikołajku Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera, Królewicz i żebrak
Życzymy miłej wspólnej lektury - 20 minut dziennie. Codziennie!
Opracowała Krystyna Badowska
na podstawie materiałów zamieszczonych na oficjalnej stronie www kampanii społecznej„Cała Polska czyta dzieciom”
sylunia_boc