Kopiowanie zalecone 2009 Hobbit & Leniwiec
Ćwiczenie VII
(bo VI to kolokwium)
Leki płynne – roztwory (solutio) - płynna postać leku otrzymana przez rozpuszczenie w określonym stosunku jednego lub kilku środków leczniczych w odpowiednio dobranym rozpuszczalniku lub ich mieszaninie.
Środek leczniczy w roztworze (solvendum) występuje w postaci stałej, płynnej lub gazowej. Natomiast rozpuszczalnikiem (solvens) w zależności od właściwości środka leczniczego, a także drogi jego wprowadzenia do organizmu mogą być:
· woda (aqua purificata lub aqua destilata),
· etanol (ethanolum) w różnych stężeniach:
- 40% zawierający 360 g na litr tej substancji,
- 70% (zwany spiritus dilutus) zawierający 533 g/l,
- 90% zawierający 710 g/l,
- 95% (spiritus vini rectificatus) zawierający 760 g/l,
· gliceryna (Glycerolum 86%),
· oleje rzepakowe (rape oleum),
· oleje lniane (linii oleum),
· parafina płynna (parafinum liquidum),
· glikol propylenowy.
Leki płynne mają różne drogi wprowadzenia i różne postacie.
Roztwory zawierają jeden lub kilka środków leczniczych, które powinny być całkiem rozpuszczalne. Dopuszczalna jest różna barwa, ale powinny być przezroczyste.
Roztwory (w zależności od rozpuszczalnika):
· wodne (solutiones aquosae), np. Solutio Iodi aquosa to płyn Lugola,
· glicerynowe (solutiones glycerinatae), np. Aphtin,
· spirytusowe (solutiones spirituosae), np. Iodi Solutio spirituosa to jodyna,
· olejowe (solutiones oleosae) dla wit. A, D, E, K, np. vitamini A solutio.
Roztwory (w zależności od wielkości cząstek substancji rozpuszczonej) są:
· jonami lub mikromolekułami, np. płyn fizjologiczny (Solutio natrii chloridi 0,9%)
· koloidalne – cząsteczki są makromolekułami, np. albunini solutio,
· zawiesinowe – cząsteczki 0,1–30 µm, np. roztwory antybiotyków.
Roztwory (z leczniczego punktu widzenia):
· do użytku wewnętrznego (solutiones ad usum internum) - rozpuszczalnikiem roztworu do podania per os jest aqua purificata/destilata. Dawkowanie łyżkami lub łyżeczkami. Jako corrigens można dodać 10-20% syropy np. sirupus simplex, syrop z owocni pomarańczy gorzkiej (aurantii pericarpii amari sirupus) lub 1-2% nalewki zawierającej olejki eteryczne, np. aurantii amarii tinctura lub mente tinctura. Przy zapisywaniu środka z grupy corrigens należy odpowiednio zmniejszyć ilość rozpuszczalnika.
· do użytku zewnętrznego (solutiones ad usum externum) - stosowane na skórę lub błony śluzowe. Stosuje się wiele różnych rozpuszczalników: woda, alkohol, oleje, glikol propylenowy. W zależności od właściwości środka i miejsca jego zastosowania możemy wyróżnić:
- płyn do wkładów/rozcieńczeń,
- roztwór do płukań jamy ustnej,
- roztwór do przemywania oczu, uszu,
- roztwór do odkażania,
· do stosowania doodbytniczo – mamy do czynienia z wlewami doodbytniczymi (enema lub clysma) lub, gdy stosowana jest mała objętość, mikrowlewkami, np. z metyloksantyną syntetyczną i aminofiliną. Wlewy to roztwory wodne lub olejowe stosowane w postaci lewatyw. Najczęściej postać ta dotyczy leków przeczyszczających, przeciwrobaczych lub środków kontrastujących przy padaniu RTG. Wlewy przygotowuje się ex tempore i ogrzewa przed podaniem.
· krople (guttae) – stężone roztwory środków leczniczych należących najczęściej do wykazów A, B, N. Guttae ad usum internum – rozpuszczalnik: woda lub alkohol. Do kropli do użytku wewnętrznego nie dodaje się corrigens i najczęściej zaleca się ich podawanie przez nakrapianie na ciepłą wodę lub cukier. Guttae ad usum externum – do oczu (guttae pro oculi), do nosa (guttae pro nasi) lub do uszu (guttae otologicae).
uwaga! nie jestem pewna nazw łacińskich – są z internetu, z notatek nie mogłam się doczytać
Rozpuszczalnikiem jest glikol propylenowy.
· mieszanki (mixturae) – mieszaniny roztworów z roślinnymi wyciągami wodnymi lub alkoholowymi. Do ich sporządzania nie stosuje się środków z wykazów A, B, N, gdyż dawkowanie mieszanek nie jest dokładne.
· syropy (sirupi) – stężone roztwory cukru w wodzie z dodatkiem substancji o działaniu leczniczym, syntetyczne bądź naturalne. Wysokie stężenie cukru w syropie uniemożliwia rozwój drobnoustrojów (wysokie ciśnienie osmotyczne). Np. sirupus simplex lub Sirupus Thymi Compositus.
· płyny do wstrzykiwań (iniectabilia) - jałowe roztwory, zawiesiny lub emulsje przeznaczone do stosowania pozajelitowego (parenteralnego). W weterynarii występują jako preparaty gotowe lub jako liofilizowane substancje z dołączonym rozpuszczalnikiem do sporządzania iniekcji tuż przed użyciem. Płyny takie sporządza się w warunkach aseptycznych, a rozpuszczalnikiem mogą być aqua pro iniectione lub Natrii chloridi solutio 0,9%. Płyny te nie powinny zawierać nierozpuszczalnych zanieczyszczeń, powinny być izohydryczne i izoosmotyczne, nie powinny zawierać również pirogenów (ciał gorączkotwórczych). Leki wprowadzane dotkankowo powinny być płynami izotonicznymi o pH zbliżonym do obojętnego. Natomiast dożylne mogą być hipertoniczne i mogą posiadać pH nieznacznie odbiegające od fizjologicznego (pH krwi 7,4). Płyny te należy wstrzykiwać powoli, w niewielkiej ilości. Zawiesiny i emulsje nie mogą być podawane donaczyniowo.
· płyny infuzyjne (infundibilia) – roztwory wodne przeznaczone do stosowania parenteralnego w postaci wlewu kroplowego (kroplówki). Jałowe, wolne od pirogenów i nierozpuszczalnych zanieczyszczeń.
- płyny hipoosmotyczne – stosowane do nawadniania po biegunkach, wymiotach etc.,
- płyny hiperosmotyczne – do stosowania do odwodnienia, np. przy obrzękach mózgu.
Zalety roztworów:
· duża aktywność farmakologiczna wynikająca z szybkości i łatwości podania per os,
· duża dokładność dawkowania,
· łatwość i szybkość przyrządzania,
· możliwość różnorakich dróg podania.
Wady:
· w porównaniu z postaciami stałymi, np. proszkami - mała trwałość.
Przykłady stosowania roztworów w weterynarii:
· Roztwór Dakina (Solutio Dakini) = solutio natrii hypochlorosi chirurgicalis = aqua … Dakini. Jest to bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu. Roztwór ten powinien zawierać 0,45 do 0,5% aktywnego chloru. Trwały około 1 tygodnia. Ma zastosowanie do przemywania brudnych ran. W rozcieńczeniu 1-5% do przemywania błon śluzowych. Przyrządza się ex tempore przez zmieszanie równych części roztworów zapasowych pierwszego i drugiego:
- Roztwór I
« Calcaria chlorata - 25 cz.
« Aqua purificata - 250 cz.
- Roztwór II
« Natrii hydrocarbonas - 10 cz.
« Aqua purificata - 490 cz.
· Wodny roztwór jodu (Iodi solutio aquosa = Iodi Lugoli solutio = płyn Lugola). Ciemnobrunatna ciecz, stosowana do płukania błon śluzowych macicy, pochwy przy zapaleniach. Składa się z:
- jodu - 1 część,
- Kalii iodidum - 2 cz.
- ...
shaerogorath