terapia-racjonalno-emotywna.-podrecznik.-wydanie-ii pełna wersja.pdf

Spis treci

Wstp

Terapia racjonalno-emotywna: wprowadzenie i refleksja

Filozofia i teoria osobowoci jako podstawy terapii

racjonalno-emotywnej

Teoria zaburze i zmiany osobowoci wedug REBT

Proces oceny w terapii racjonalno-emotywnej

Techniki poznawcze w terapii racjonalno-emotywnej

Techniki emotywne/dowiadczeniowe

w terapii racjonalno-emotywnej

Techniki behawioralne w terapii racjonalno-emotywnej

Integrowanie terapii racjonalno-emotywnej

z innymi systemami terapeutycznymi

109

Podsumowanie

123

Jak utrzyma i wzmocni efekty terapii racjonalno-emotywnej

125

róda

139

Skorowidz

171

Filozofia i teoria osobowoci jako podstawy

terapii racjonalno-emotywnej

erapia racjonalno-emotywna opiera si na dwóch rodzajach teorii.

Pierwszy z nich to filozoficzne spojrzenie na ludzk osobowo i jej

zaburzenia. Drugi rodzaj to teorie terapeutycznej zmiany. Teorie te

cz si ze sob pod kilkoma wanymi wzgldami. W tym rozdziale

skupimy si na filozofii i zagadnieniach osobowoci oraz pytaniu, dlacze-

go niektórzy ludzie s bardziej zaburzeni ni inni.

Filozofia postmodernistyczna a terapia racjonalno-emotywna

Albert Ellis stworzy terapi REBT jako logiczny pozytywista, to znaczy

taki, który wierzy, e wprawdzie nie ma prawdy absolutnej i czystej, jed-

nak naukowcy mog do niej blisko dotrze poprzez odkrywanie faktów

dotyczcych danej sytuacji, a nastpnie wyciganie z nich wniosków.

Prawda moe by jednak tylko tymczasowa, gdy — jak zauway

Karl Popper (1985) — nawet jeli hipoteza poparta jest dobrymi dowo-

dami, to odkrycie nowych faktów moe j sfaszowa.

Wedug Poppera (1985), Bartleya (1984) i Mahoneya (1991) logicz-

ny pozytywizm ma swoje ograniczenia, a kilku postmodernistycznych

mylicieli uznao go nawet za wtpliwy [Derrida, 1976; Feyerband, 1975;

Terapia racjonalno-emotywna. Podrcznik

Gergen, 1995]. Zauwayli oni, e to przecie ludzie zawsze identyfikuj

„fakty” i „prawdy”, wic z zaoenia nie przedstawiaj one adnej

„obiektywnej” czy „prawdziwej” rzeczywistoci. Na wiele lat po tro-

sze fenomenalistyczny i egzystencjalny Albert Ellis sta si równie

umiarkowanym, a nie radykalnym postmodernist. Terapia racjonalno-

emotywna zawsze bya do postmodernistyczna, w szczególnoci dla-

tego, e wystpuje przeciwko wszelkim nakazom oraz powinnociom

i z tego wzgldu sprzeciwia si pojciu absolutnej prawdy. Oto gówne

postmodernistyczne zaoenia terapii wedug „Postmodernistycznej

etyki aktywno-dyrektywnego doradztwa i psychoterapii” [Ellis, 1997]:

1. By moe istnieje jaki rodzaj niekwestionowanej obiektywnej

rzeczywistoci lub rzeczy samej w sobie, ale poznajemy je tylko

poprzez nasz omyln, osobisto-spoeczn, zrónicowan

i zmienn ludzk percepcj. Nie mamy adnej absolutnej

pewnoci, czym jest lub czym bdzie rzeczywisto, chocia

jestemy gboko przekonani, e to wiemy.

2. Nasze pogldy na to, co jest dobre, a co ze, waciwe

i niewaciwe, moralne i niemoralne, s w wikszoci przypadków

konstrukcjami osobisto-spoecznymi. Okrelenie uniwersalnych

prawd jest zadaniem niemoliwym do wykonania, a wszystkie

przekonania etyczne maj natur domnieman.

3. Cho ludzka osobowo ma pewne wane wrodzone i do

trwae elementy, to w duej mierze formowana jest take

przez relacje oraz otoczenie spoeczne i jest znacznie mniej

indywidualistyczna, ni si powszechnie uwaa.

4. Wychowanie w okrelonej kulturze w duym stopniu wpywa

na osobowo lub j warunkuje. Ludzkie zachowania s

zdumiewajco wielokulturowe i nie ma ostatecznych dowodów

na to, e te rónorodne kultury s dobre lub ze, lepsze czy gorsze

od innych [Ivey i Ragazio-DiGilio, 1991; Sampson, 1990].

Podejcie do dobra i za metod albo/albo jest do czste,

ale mao elastyczne; jest ono równie nieprecyzyjne,

ograniczone i wynika z uprzedze. Ze wzgldu na to,

Filozofia i teoria osobowoci jako podstawy terapii racjonalno-emotywnej

e monolityczne rozwizania typu albo/albo lub wszystko/nic

maj swoje ograniczenia, lepiej jest wzi pod uwag szereg

rónych rozwiza typu i/take i przetestowa je po to, aby

sprawdzi, które dziaaj dobrze, a które le.

5. Prawie wszystkie rozwizania problemów zale od naszych

wyjciowych celów i zamiarów, a te s zawsze dyskusyjne

— nigdy absolutne. Moemy osign konsensus w kwestii

wyboru celów i zamiarów, ale nigdy nie dojdziemy do penej

zgody, które z nich s lepsze lub gorsze.

Teoria REBT bya niekiedy postrzegana jako niekonstruktywistyczna

[Guidano, 1991; Mahoney, 1991], ale tak naprawd zawiera niezwykle

duo cech konstruktywizmu. Duy nacisk kadzie na fakt, e ludzie

myl i pracuj w sposób elastyczny i przystosowawczy. Wedug niej

sztywne, absolutystyczne stwierdzenia typu musz , które czsto spra-

wiaj, e ludzie si drcz, ksztatowane s przez kultur, a take

tworzone przez kreatywne i biologiczne tendencje czowieka. Terapia

pomaga pacjentom dostrzec, jak sami tworz swoje kluczowe dysfunk-

cyjne filozofie i jak mog konstruktywnie je zmieni poprzez mylenie,

poprzez mylenie o swoim myleniu oraz poprzez mylenie o myleniu

o swoim myleniu [Dryden, 1995; Ellis, 1994, 1996; Ellis i Dryden,

1975; Ellis, Gordon, Neenan i Palmer, 1998]. Jeli chodzi o radzenie

sobie z problemami dotyczcymi poczucia wasnej wartoci, REBT

zgadza si z konstruktywistycznym i egzystencjalnym stanowiskiem

Heideggera (1962), Tillicha (1953) i Rogersa (1961), e ludzie mog

okrela samych siebie jako wartociowych tylko dlatego, i tak chc. Te-

rapia zajmuje si niewiadomymi i cichymi procesami, z których jed-

ne prowadz do zaburze, a inne wspomagaj rozwizywanie proble-

mów. Utrzymuje ona, e ludzie maj ogromn naturaln zdolno do

rekonstruowania i zmieniania siebie, i w sposób aktywno-dyrektywny

pomaga im to robi przy pomocy zaangaowanego terapeuty. Podkrela

znaczenie stosowania elastycznej, niedogmatycznej metody nauko-

wego stawiania i sprawdzania hipotez oraz empirycznego poszukiwa-

nia wartoci i standardów, tak aby si przekona, jakie s ich skutki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: