płytki umysł. jak internet wpływa na nasz mózg helion.pdf

SPIS TREŚCI

Przedmowa. Włamywacz i pies podwórkowy

HAL i ja

Główne szlaki

Narzędzia umysłu

Nowy wymiar strony

Medium natury bardziej ogólnej

103

Prawdziwe oblicze książki

125

Mózg żonglera

145

Świątynia Google

185

Pamięć

219

10.

Coś takiego jak ja

245

Zakończenie

271

Element ludzki

271

Literatura uzupełniająca

275

Podziękowania

280

PŁYTKI UMYSŁ. JAK INTERNET WPŁYWA NA NASZ MÓZG

NARZĘDZIA UMYSŁU

ziecko wyciga kredk z pudeka i gryzmoli óte kóko w rogu

kartki papieru: to jest soce. Wyciga drug kredk i rysuje

zielone zawijasy przez rodek kartki papieru: to jest horyzont.

Nastpnie kreli dwie przecinajce horyzont linie, które cz si w po-

szarpany szczyt: to jest góra. Obok góry rysuje kolawy, czarny prostokt,

a na nim czerwony trójkt: to jest dom. Dziecko ronie — idzie do

szkoy. Siedzc w klasie, rysuje z pamici ksztat swojego kraju. Nastpnie

dzieli go na czci, które mniej wicej reprezentuj poszczególne stany,

a wewntrz jednego z nich kreli picioramienn gwiazd, aby w ten

sposób oznaczy miasto, w którym mieszka. Dziecko ronie — idzie na

studia, aby zosta rzeczoznawc. Kupuje zestaw dobrych narzdzi, których

uywa do pomiaru terenu wzdu i wszerz, a zbierane dziki nim infor-

macje wykorzystuje do tego, aby opracowa dokadny plan terenu, który

nastpnie zostaje skopiowany, aby inni te mogli z niego korzysta.

Nasze dojrzewanie intelektualne jako jednostek mona przeledzi

na podstawie sposobu, w jaki przedstawiamy na rysunkach bd na

mapach nasze otoczenie. Zaczynamy od prostych, dosownych interpreta-

cji cech tego, co widzimy wokó siebie, a nastpnie tworzymy coraz do-

kadniejsze i bardziej abstrakcyjne reprezentacje przestrzeni geograficz-

nej i topograficznej. Innymi sowy: nasz rozwój uwidacznia si przez to,

e stopniowo przestajemy rysowa to, co widzimy, a zaczynamy ryso-

wa to, co wiemy. Vincent Virga, wspópracujcy z Bibliotek Kongresu

Stanów Zjednoczonych ekspert w dziedzinie kartografii, zauwaa, e

poszczególne etapy rozwoju naszych umiejtnoci odwzorowywania

PŁYTKI UMYSŁ. JAK INTERNET WPŁYWA NA NASZ MÓZG

pozostaj w cisym zwizku z ogólnymi etapami rozwoju poznawczego

w dziecistwie, które wyodrbni dwudziestowieczny psycholog szwaj-

carski Jean Piaget. Nasz rozwój przebiega od dziecicej, egocentrycznej,

czysto zmysowej percepcji wiata do nastoletniej, abstrakcyjniejszej

i bardziej obiektywnej analizy dowiadczenia. „Najpierw” — pisze Virga,

charakteryzujc, jak doskonal si dziecice rysunki otoczenia —

„zdolno percepcji i zdolno reprezentacji funkcjonuj niezalenie

od siebie; reprezentujemy tylko najprostsze relacje topograficzne, bez

uwzgldniania perspektywy ani odlegoci. Nastpnie pojawia si intelek-

tualny »realizm«, który pozwala nam namalowa wszystko, co jest nam

znane, przy czym w coraz wikszym stopniu uwzgldniamy wzajemne

zalenoci midzy przedstawianymi elementami. Na kocu za docza

wizualny »realizm«, który opiera si na obliczeniach naukowych” 1 .

Proces dojrzewania intelektualnego odtwarza ten sam scenariusz,

wedug którego ludzko niegdy uczya si tworzy mapy. Pierwsze mapy

rysowano patykiem na ziemi albo ryto w kamieniu za pomoc innego

kamienia; miay one charakter równie schematyczny jak mapy tworzone

przez dzieci. Z czasem rysunki staway si coraz bardziej realistyczne

i coraz wierniej zachowyway proporcje midzy elementami danej prze-

strzeni — przestrzeni, która nierzadko rozcigaa si poza to, co mona

byo zobaczy goym okiem. Jeszcze póniej realizm ten nabra nauko-

wego charakteru pod wzgldem zarówno precyzji, jak i abstrakcji. Twórcy

map zaczli si posugiwa wyrafinowanymi narzdziami (takimi jak

kompas wskazujcy strony wiata czy teodolit sucy do pomiaru któw

w terenie) oraz opiera na matematycznych równaniach i innych obli-

czeniach. Wreszcie, dziki kolejnemu skokowi w rozwoju intelektu,

mapy znalazy zastosowanie nie tylko w celu przedstawiania ogromnych

obszarów ziemi czy nieba w najdrobniejszych szczegóach, lecz take

ilustrowania pewnych zdarze czy zjawisk — na przykad planu bitwy,

analizy szerzenia si epidemii, przewidywania przyrostu ludnoci. „In-

telektualny proces przeksztacania dowiadczenia przestrzeni na abstrak-

cj przestrzeni ” — pisze Virga — „rewolucjonizuje sposób mylenia” 2 .

1 Vincent Virga, Cartographia , Little, Brown, New York 2007, s. 5.

2 Ibidem .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: