Wstęp.doc

3

Wstęp

WSTĘP

Najlepiej skutkującym, podstawowym i bezpiecznym środkiem na ożywienie religijne życia w parafii, diecezji i w całym kraju jest odpowiednie prowadzenie dzieci i młodzieży. Kardynał Tomášek stwierdził, że jeżeli „troszczono by się bardziej o prawidłowe nauczanie religii, to nie trzeba by było wymyślać najróżniejszych pozaszkolnych i socjalnych przedsięwzięć, aby odzyskać dusze, które utraciliśmy”[1].

Prefekt kongregacji wiary, kardynał Serafini (†1916) jeszcze dobitniej tłumaczył, że nauczanie religii jest wyjątkowo pilnym zadaniem. Od niej zależy, według niego, właśnie dzisiaj cała praca apostolska. Stwierdził kategorycznie: „Jak gruntowne musi być nauczanie w czasach, w których cała atmosfera przesycona jest odżywającym pogaństwem. Nie wystarczy jednak zwiększyć ilość godzin katechezy, ale niezbędnym jest udoskonalenie pedagogiki katechizmu”[2]. Są to słowa, które nie straciły na swej aktualności, w dzisiejszym świecie.

Niniejsza praca dotyczy systemu wychowania religijnego wypracowanego przez Marię Montessori, która bardzo dużo czerpała z nauki Kościoła Katolickiego[3].

Żyła na przełomie XIX i XX wieku. Była pierwszą włoską lekarką, inspektorem włoskich szkół państwowych i znanym na całym świecie pedagogiem. Zajmowała się również pedagogiką i metodyką katolickiego nauczania religii. Określana bardzo często mianem „pedagoga katolickiego”[4]. Nie zamierzamy tu przedstawiać całej biografii Montessori, ponieważ poświęcony jest na ten temat cały paragraf.

W Polsce pierwsze próby wprowadzenia jej metody podjęto w 1909 roku, po ukazaniu się pierwszej książki M. Montessori „Le Case dei Bambini”. W ówczesnych czasopismach pedagogicznych[5], a zarazem i psychologicznych[6] wypowiadano się na temat tej metody. Po II wojnie światowej wychowanie w duchu montessoriańskim zostało zastąpione wychowaniem marksistowskim. Lata dziewięćdziesiąte XX wieku przyniosły ponowne zainteresowanie polskich pedagogów metodą Marii Montessori.

Temat wychowania religijnego jest wciąż aktualny. W polskiej literaturze brak jest jednak opracowań monograficznych na temat wychowania religijnego w pedagogice Montessori. Dlatego też byliśmy zmuszeni do korzystania ze źródeł obcojęzycznych[7]. Polska literatura jest wciąż uboga, jedynie można znaleźć fragmentaryczne opracowania w czasopismach. Należy odnotować, że w ostatnich latach odbyło się zaledwie jedno sympozjum międzynarodowe[8] na ten temat.

Zasadniczym problemem, na jaki chcemy dać odpowiedź w naszej pracy, można by zawrzeć w pytaniu: w jaki sposób, w pedagogice Montessori jest ukazane wychowanie religijne? Będziemy starali się pokazać podejście samej Montessori do wychowania religijnego, a w dalszym etapie jej współpracowników.

Dla zrealizowania tematu pracy zastosowano metodę analizy dzieł Marii Montessori. Następnie poprzez uporządkowanie treści dotyczące wychowania religijnego, starano się ukazać względem niego stanowisko Montessori. Przyjęta przez nas metoda wydaje się być najprostszą oraz najbardziej odpowiednią do ukazania prezentowanego tematu i odkrycia głębi dzieł Marii Montessori.

Niniejsza praca posiada strukturę trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym zaprezentujemy genezę wychowania religijnego w poglądach Marii Montessori. Ukażemy wpierw biografie Montessori. Następnie jej poglądy antropologiczne, które ukazują podejście do człowieka (dziecka), jako osoby stworzonej przez Pana Boga, i wypracowaną metodę wychowania religijnego przez Montessori.

Rozdział drugi poświęcony jest specyficznym aspektom charakteryzującym przedstawianą metodę wychowawczą. Są nimi: cisza, osobowość i postawa nauczyciela oraz środowisko w którym dziecko się rozwija.

W trzecim rozdziale ukażemy, zastosowanie wychowania religijnego montessoriańskiego w duszpasterstwie. Dokonamy tego przez pokazanie przygotowania do Eucharystii i I Komunii św., a następnie ukazanie katechez Dobrego Pasterza.