T: Wybuch I wojny światowej
W drugiej połowie XIX w. najsilniejszym państwem na świecie była Wielka Brytania. Swą siłę opierała na potężnym przemyśle i flocie. Setki angielskich fabryk produkowały więcej różnych towarów niż wszystkie razem wzięte fabryki Niemiec, Francji, Austro-Węgier i Rosji. Brytyjska flota morska była największa na świecie. Wielka Brytania posiadała też najwięcej posiadłości zamorskich, czyli kolonii: w Afryce, Azji, Ameryce oraz całą Australię. Kolonie dostarczały surowców dla angielskiego przemysłu, m.in. bawełny, cennych metali.
Tymczasem Niemcy postanowiły zniszczyć potęgę brytyjską i same stać się pierwszym mocarstwem świata. Poczęły budować coraz więcej okrętów i zdobywać kolonie. Przemysł niemiecki też potrzebował surowców. Jednakże okazało się, iż większość terenów zamorskich była już zajęta przez Wielką Brytanię, Francję i inne państwa europejskie, a także Japonię i Stany Zjednoczone Ameryki.
Niemcy były nastawione wrogo także do swych sąsiadów-Rosji, a zwłaszcza Francji. Dlatego zawarły one sojusz z Austro-Węgrami i Włochami, czyli trójprzymierze (1882 r.). W odpowiedzi Francja zawarła sojusz z Rosją, a następnie z Wielką Brytanią. Gdy Wielka Brytania porozumiała się z Rosją (1907 r.), powstało trójporozumienie.
Wówczas Niemcy poczęły się jeszcze bardziej zbroić. Ich sojusznicy i przeciwnicy także. Fabryki zbrojeniowe produkowały dla nich coraz więcej armat, karabinów i pocisków. W stoczniach budowano nowe okręty wojenne, w tym olbrzymie pancerniki i pierwsze łodzie podwodne. Szkolono setki tysięcy żołnierzy.
Pierwsze do wojny gotowe były Niemcy i szukały jakiegoś powodu, który usprawiedliwiałby rozpoczęcie działań wojennych. Za taki uznały zabicie austriackiego następcy tronu. Stało się to w Sarajewie-stolicy Bośni, która od pewnego czasu znajdowała się pod panowaniem Austro-Węgier. Zabójstwa dokonali patrioci bośniaccy popierani przez Serbię. Niemcy skłoniły Austro-Węgry do wypowiedzenie wojny maleńkiej Serbii 28 lipca 1914 r. Za Serbią ujęła się Rosja popierająca od dawna narody słowiańskie na Bałkanach. Wówczas Niemcy 1 sierpnia 1914 r. wypowiedziały wojnę Rosji, a następnie uderzyły na Belgię, aby przez jej terytorium również zaatakować Francję. Wtedy do wojny przecie Niemcom przystąpiła Wielka Brytania i Francja. Tak zaczęła się wojna światowa. Właściwą jej przyczyną była chęć dokonania nowego podziału świata między poszczególne mocarstwa.
Słowniczek
sojusz, przymierze-umowa między dwoma lub więcej państwami, która zobowiązuje je do wzajemnej pomocy w razie wojny lub współpracy w czasie pokoju
Pytania:
1. Co było podstawą potęgi Wielkiej Brytanii?
2. Jakie były plany Niemiec?
3. Które państwa posiadały kolonie?
4. Popatrz na mapę. Które państwa należały do trójprzymierza, a które do trójporozumienia?
5. Na czym polegały zbrojenia?
6. Co stało się bezpośrednia przyczyną I wojny światowej?
Zapamiętaj!
Latem 1914 r. rozpoczęła się I wojna światowa.
maksiulo