fp-wyk5.doc

Rok akademicki 2010/2011

Semestr I, prof. dr hab. T. Famulska

Przedmiot: Finanse publiczne (wykłady)

28.10.2010

Wykład 5

1.        Porównanie dóbr publicznych i prywatnych, Cd.

2.      2 schematy:

·         Potrzeby indywidualne – do ich zaspokojenia służą dobra prywatne, a źródłem finansowania są fundusze prywatne.

3.      W jakim stopniu państwo ma serwować dobra, które zaspokoją potrzeby indywidualne, które może zaspokoić rynek? – Pytanie bez odpowiedzi J

·         Zakres dóbr społecznych – nie jest pożądany jego nadmierny rozrost, ponieważ:

o        Sfera publiczna jest wyjątkowo (szczególnie) narażona na marnotrawstwo i nadużycia. Jest dużo przykładów, w których gestorzy środków publicznych marnują je – ktoś jest gestorem czegoś, co nie jest jego własnością.

o        Konsumpcja zbiorowa dokonuje się zawsze kosztem konsumpcji indywidualnej, – ponieważ aby serwować dobra publiczne potrzebne są fundusze publiczne, które wyrastają z funduszy prywatnych.

o        Konsumpcja zbiorowa jest konsumpcją narzuconą i tym samym ograniczającą wolność jednostki.

Temat: Budżet państwa.

1.        Dokonując różnych przekrojów finansów publicznych dokonaliśmy przekroju instytucjonalnego i wyodrębniliśmy grupy funduszy publicznych.

2.      Pytanie z egzaminu: Przekrój finansów publicznych, który wyodrębnia to przekrój:

·         Podmiotowy -

·         Przedmiotowy -

·         Instytucjonalny +

3.      Przesłanki rangi budżetu państwa:

·         Jest to największy fundusz publiczny, jest to fundusz w ramach, którego jest gromadzona i rozdysponowywana największa cześć funduszy publicznych.

·         Budżet państwa jest narzędziem władzy centralnej, a współcześnie to władze centralne są podstawowym (dominującym) podmiotem w zakresie polityki społeczno-gospodarczej danego kraju.

·         Z budżetu państwa są dokonywane transfery na rzecz innych funduszy publicznych, Np. na rzecz funduszy jednostek samorządu terytorialnego, te transfery mają istotny wpływ na wielkość pozostałych funduszy.

·         Budżet państwa jest istotnym instrumentem międzynarodowych powiązań finansowych, Np. biorąc po uwagę Polskie członkostwo w UE to powiązania finansowe z budżetem UE – składki – są ujmowane w budżecie państwa.

·         Budżet państwa ma rangę ustawy, czyli decyduje o nim władza ustawodawcza (parlament), jest to akt prawny (ustawa) pomijając konstytucje najwyższej rangi.

4.      Budżet państwa, a budżet centralny:

·         Te pojęcia biorąc pod uwagę treść ekonomiczną mogą być używane zamiennie.

·         Na gruncie polskich regulacji prawnych nie funkcjonuje pojęcie budżet centralny.

5.      Pojęcie budżetu państwa:

·         Budżet – zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków jakiegokolwiek podmiotu na określony czas.

·         Elementy każdego budżetu:

o        Aspekt przyszłościowy

o        Zestawienie dochodów i wydatków w określonym przedziale czasowym.

·         Specyfika konkretnego budżetu – decyduje podmiot, którego budżet dotyczy

·         Budżet państwa jest definiowany przez nauki ekonomiczne i nauki prawne:

o        budżet (definicja z nauk ekonomicznych) – scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków w związku z funkcjami państwa.

o        budżet (definicja z prawa finansowego) – plan finansowy zestawiający dochody i wydatki państwa w pokreślonym przedziale czasowym, zatwierdzany przez parlament.

·         3 aspekty: ekonomiczny, prawny i techniczny

·         Aspekt ekonomiczny:

o        Budżet – jest pewnym funduszem, jest tworzony, (Po co?) w związku z funkcjami państwa

·         Aspekt prawny:

o        Budżet jest zatwierdzany przez parlament

·         Aspekt techniczny:

o        Plan a nie prognoza

o        Wskazuje się, że są dochody i wydatki

o        Wskazuje się przedział czasowy

6.      Geneza budżetu państwa:

·         Budżet jest złożoną kategorią, która podlegała i podlega ewolucji (ewolucja – przemiany prowadzące do korzystnych zmian).

·         W toku rozwoju tej instytucji należy rozróżnić:

o        Nurt wcześniejszy – dotyczy głównie aspektu techniczno-ekonomicznego budżetu państwa, obejmuje on okres od starożytności do XVII wieku. Zalążki budżetu państwa wskazuje się dla czasów starożytnych, formy zalążkowe:             

ü       O charakterze ewidencyjnym

ü       O charakterze analitycznym

o        Nurt późniejszy – zwany właściwym

2