powstania kartkóweczka.rtf

PL...Piotr Wysocki – zawiązał spisek 1828

PL...książę Konstanty – rezydent rosyjski

PL; RN...Walerian Łukasiński – przewodniczący Towarzystwa Patriotycznego

PL...Ignacy Prądzyński – dowódca zwycięskich bitew z marca i kwietnia 1831

PL...Józef Chłopicki – generał, dyktator, doradca naczelnego wodza

PL...Jan Krókowiecki – generał

PL...Skrzynecki – dowódca

PL... Michał Radziwiłł – naczelny wódz

WE...książę Adam Czartoryski – Hotel Lambert

PS...Aleksander Wilkopolski – uznany za zdrajcę za próby dogadania się z Rosją

PS...Marian Langiewicz – pierwszy dyktator

PS...Romuald Traugutt – gówno dowodzący

PS... ksiądz Brzuska

Polska po kongresie wiedeńskim na nowo została rozebrana. Ale zapewniono polakom instytucje które miały zapewnić przetrwanie polskości. Polacy mogli nabywać i posiadać dobra, swobodnie żeglować i pozwolono na wymianę handlową.

Zabór ruski: Królestwo Polskie istniało na mapie europy jednak było ono związane unią personalną z Rosją. Car Aleksander I nadał Królestwu liberalną konstytucję. Istniały sejm i armia. Rozwijało się szkolnictwo a językiem urzędowym był polski. Sprawowanie rezydencji w Królestwie polskim zostało powierzone Konstantemu Pawłowiczowi

Zabór Austriacki i Pruski: Ziemie polskie stały się prowincjami.

W niepodległej Rzeczpospolitej Krakowskiej rządy sprawowali rezydenci państw zaborczych.

1819 – założona została tajna organizacja Wolnomularstwo

1821 – założenie Towarzystwa Patriotycznego

POWSTANIE LISTOPADOWE:

Przyczyny:

1.              łamanie przez cara praw narodu polskiego: cenzura, aresztowania, represje, łamanie konstytucji

2.              powstanie kilku organizacji spiskowych np. „Towarzystwo patriotyczne” z Walerianem Łukasińskim na czele

3.              polityka prorosyjska polskich polityków

4.              bezpośrednią przyczyną było wysłanie wojska polskiego do stłumienia powstania w Belgii

1828 – zawiązanie spisku w Szkole podchorążych z Piotrem Wysockim na czele, którego celem miało byś wywołanie zrywu narodowowyzwoleńczego

29–30 listopada 1830 – spiskowcy zagrożeni aresztowaniem rozpoczynają powstanie. Powstanie zostało zorganizowane w pośpiechu.

Szybko zajęto warszawę, ale książę Konstanty wydostał się i uciekł w stronę Rosji. Początkowo powstanie nie cieszyło się poparciem, lecz szybko nabrało dla ludności znaczenia. Powstańcy liczyli na pomoc Francji lecz jak to zwykle Francuzi woleli się nie mieszać.

3 grudnia 1830 – utworzenie się Rządu tymczasowego, Chłopicki ogłasza się dyktatorem, lecz ustępuje gdy dowiadując się o nieuniknionej wojnie

25 stycznia 1831 – sejm zdetronizował Cara Mikołaja I jako króla Polski, co oznaczało otwartą wojnę z Rosją

luty 1831 – wojska rosyjskie prowadzą działania zaczepne, a „neutralne” Prusy formują wojsko przy granicach

luty 1831 – bitwa pod Stoczkiem (+),

Następnie dochodzi do ofensywy rosyjskiej i dotarcie ich armii do Wisły.

25 luty 1831 – największa bitwa powstania, pod Grochowem, musimy się wycofać, Rosjan jest zbyt wielu

Nie zdecydowano się na szturm Warszawy, oczekując na posiłki.

marzec – kwiecień 1831 – wojska polskie odnoszą zwycięstwa (Dębie Wielkie, Iganie), dowodzi Ignacy Prądzyński.

maj 1831 – klęska pod Ostrołęką (-), przeważyła o losie powstania

wrzesień 1831 – szturm na Warszawę

8 września 1831 – kapitulacja Warszawy

październik 1831 – oddziały polskie przekraczają granicę Prus, gdzie zostały rozbrojone i internowane

Skutki:

1.              zniesienie konstytucji → statut organiczny

2.              zlikwidowano sejm i wojsko

3.              utrzymanie języka, administracji i skarbu jako odrębnych

4.              powstańcy → konfiskaty majątków, zsyłki, nieliczni zdążyli wyemigrować

5.              wybudowanie cytadeli w warszawie, dzięki czemu można było łatwo bronić się przed ewentualnym atakiem

6.              rozpoczęcie się prześladowań

WILEKA EMIGRACJA:

Nazwa pochodzi od wielkich postaci którzy emigrowali przez kraje niemieckie po Francji i Anglii.

Hotel Lambert (1832):  książę Adam Czartoryski

              zwrócenie się do konstytucji 3 mają

              potępienie Powstania Listopadowego

              nie poruszanie kwestii chłopskich

              ewoluowanie w kierunku kwestii agrarnej

              wspieranie kultury (biblioteka w Paryżu)

              działalność dyplomatyczne

Towarzystwo Demokratyczne Polskie (1832): Tadeusz Krępowiecki, Witold Helduń, Tadeusz Malinowski; powstało z deklaracji małego manifestu, rozwiniętego później do dużego

              przeważała  szlachta i indywidualiści

              konserwatyzm szlachty przyczyną upadku powstania

              walka o niepodległość, przygotowywanie nowego powstania

              uwłaszczanie

              praca publicystyczna i emisariusze

Młoda Polska (1834): Joachim Lelewel; założona przez wolnomularstwo

              wolność, równość, braterstwo

              kultywacja tradycji Powstanie Listopadowego

              bez poruszania kwestii chłopskiej, bo nie chciano zrazić szlachty

              działalność emisariuszy

Gromady Ludu Polskiego (1835):  trzon z działaczy TDP; Zenon Świętosławski, Stanisław Worcell

              zerwanie z tradycją szlachecką

              zwrócenie się w stronę ludu

              powszechna sprawiedliwość

              ruch rewolucyjny

              działały tylko w Anglii ze względu na swój radykalizm programowy

POWSTANIE STYCZNIOWE:

Przyczyny:

1.              żywa pamięć powstania listopadowego

2.              niezadowolenie społeczeństwa z ograniczeń

3.              dogodne warunki ponieważ Rosja przegrała wojnę krymską

4.              odzew na chęć zorganizowania branki

Wojna krymska pokazała słabość państwa carów. Osłabiona Rosja rozluźniła cenzurę i przez pewien czas nie reagowała na zamieszki.

1860 – masowe demonstracje

1861 – wprowadzenie stanu wojennego

kwiecień 1861 – strzelanie do demonstrujących

To wszystko doprowadziło do myśli narodowo wyzwoleńczych. Lecz społeczeństwo zostało podzielone na 2 ugrupowania.

Biali: powstanie nie ma szans na zwycięstwo, należy dyplomatycznie i pokojowo zachowywać się w stosunku do Rosji to zachód nam pomoże. Związana z tym była zamożna szlachta i mieszczaństwo.

Czerwoni: dążenie do powstanie, byli to głównie młodzi studenci, ale mieli wtyki wśród ubogich i mieszczan

1862 – utworzenie przez czerwonych Komitetu Centralnego Narodowego który był władzą zwierzchnią dla polskiego państwa podziemnego. Które bardzo dobrze działało.

Rosja bała się dobrze działającego polskiego podziemia dlatego w styczniu 1863 miano zorganizować brankę do wojska, działaczy najbardziej patriotycznych. Aleksander Wielkopolski, który próbuje się dogadać z Rosją ale zostaje uznany zdrajcą i lojalistą. Głównie za to że zdecydował się na brankę.

22 stycznia 1863 – rozpoczęcie powstania, Komitet przekształca się w Rząd Narodowy i wywołuje manifest wzywający wszystkich do walki.

Zniesiono powinności chłopstwa i nadano im ziemię, aby byli przychylni dla powstania. Powstanie przybrało charakter walki partyzanckiej. Powstańcy nie mieli broni, dlatego zorganizowano podatek narodowy który płacili wszyscy nawet najbiedniejsi.
marzec 1863 – rozpoczęcie się powstania na Litwie i przyłączenie się białych

Marian Langiewicz – pierwszy dyktator

maj 1863 –  biali przejmują władzę nad powstaniem

październik 1863 – do władzy dochodzi Romuald Traugutt

1864 –  szeroka zakrojona likwidacja grup partyzanckich

kwiecień 1864 –  aresztowanie i stracenie Traugutta

grudzień 1864 –  likwidacja całego dowództwa podziemnego

1865 –  ostatni oddział księdza Brzuski zostaje złapany

Skutki:

1.              kryzys gospodarczy

2.              walka z kościołem

3.              zesłania i konfiskaty

4.              zabrano autonomię

5.              likwidacja aktów prawnych, wprowadzono ich prawo i administrację

6.              intensywna rusyfikacja