Eden.pdf

2006-02-09

Terry Kirby

W rajskim ogrodzie

Zadziwiaj Ģ cy, spowity mgł Ģ „zaginiony Ļ wiat” wcze Ļ niej nieznanych lub rzadkich

zwierz Ģ t i ro Ļ lin ukazał si ħ naukowcom, którzy penetrowali wysoko poło Ň one obszary

gór w Nowej Gwinei.

Do odległego, górskiego regionu naukowcy mogli dotrze ę jedynie za pomoc Ģ helikoptera. To,

co zobaczyli, opisuj Ģ jako prze Ň ycie przypominaj Ģ ce odnalezienie „Rajskiego Ogrodu”. W

tym pierwotnym, nietkni ħ tym przez człowieka Ļ rodowisku, pełnym nowych gatunków

ptaków, Ň ab, motyli i palm, odkryli efektownego, rajskiego ptaka. Je Ļ li nie liczy ę tubylców,

byli pierwszymi, którzy go zobaczyli.

W swoim obozowisku w d Ň ungli, w Ļ ród wielkich kwiatów i nieznanych ro Ļ lin mogli

obserwowa ę rzadkie ptaki - altanniki - wykonuj Ģ ce kunsztowne rytuały godowe. Otaczaj Ģ cy

las był pełen dziwnych ssaków. Nadrzewne kangury i kolczatki w ogóle si ħ nie bały.

Prawdopodobnie nigdy wcze Ļ niej nie miały kontaktu z lud Ņ mi.

Nadrzewny kangur (Dendrolagus

pulcherrimus).

Fot. AP

- To miejsce na Ziemi, które najbardziej przypomina Eden. Znale Ņ li Ļ my dziesi Ģ tki, je Ļ li nie

setki nowych gatunków w miejscu, które prawdopodobnie stanowi najbardziej pierwotny

ekosystem w całym regionie Azji i Pacyfiku. Tak wielka liczba nowych odkry ę jest niemal

przytłaczaj Ģ ca. A my tylko dotkn ħ li Ļ my powierzchni – powiedział Bruce Beehler z

ameryka ı skiej grupy Conservation International, który kierował trwaj Ģ c Ģ miesi Ģ c ekspedycj Ģ

na przełomie listopada i grudnia 2005 roku. Naukowcy chc Ģ powróci ę tam jeszcze w tym

roku.

Obszar około 300 tysi ħ cy hektarów poło Ň ony jest na wy Ň szych zboczach gór Foja, w

najbardziej wysuni ħ tej na wschód i najmniej zbadanej prowincji zachodniej Nowej Gwinei,

b ħ d Ģ cej cz ħĻ ci Ģ Indonezji. Odkrycia dokonane przez zespół Conservation International oraz

Indonezyjskiego Instytutu Nauk dodatkowo wzmacniaj Ģ reputacj ħ wyspy jako jednego z

najbardziej zró Ň nicowanych biologicznie miejsc na Ziemi. Górzysty teren spowodował

wyewoluowanie setek niezwykłych gatunków, cz ħ sto charakterystycznych jedynie dla

niewielkiego obszaru.

Góry Foja, osi Ģ gaj Ģ ce wysoko Ļę 2200 metrów, nie zostały skolonizowane przez lokalne

plemiona, które zamieszkały tereny le ŇĢ ce bli Ň ej poziomu morza. Zwierzyna łowna jest

dost ħ pna w pobli Ň u wiosek, wi ħ c my Ļ liwi nie maj Ģ specjalnych powodów, aby penetrowa ę

wy Ň ej poło Ň one zbocza. Dalsze 750 tysi ħ cy hektarów pradawnego lasu tak Ň e jest rzadko

odwiedzane.

Wcze Ļ niej tylko jedna wyprawa naukowa dotarła do takich wysoko Ļ ci. Ę wier ę wieku temu

doszedł tam profesor Jared Diamond, biolog ewolucyjny i ornitolog. Jednak zeszłoroczna

misja była pierwsz Ģ ekspedycj Ģ całkowicie naukow Ģ .

Jako pierwsz Ģ osobliwo Ļę , ju Ň w kilka godzin po przybyciu, uczestnicy ekspedycji odkryli

czerwonolicego, przystrojonego koralami miodojada, który okazał si ħ by ę pierwszym, nowym

gatunkiem ptaka odkrytym w Nowej Gwinei od 1939 roku.

Wielbiciel miodu.

Fot.AP

Bior Ģ c pod uwag ħ liczb ħ gatunków ptaków zamieszkuj Ģ cych dany obszar, wyspa ma ich

najwi ħ cej na Ļ wiecie. Naukowcy znale Ņ li równie Ň rzadkiego altannika złotoczubego, po raz

pierwszy zidentyfikowanego w 1825 roku. Chocia Ň profesor Diamond zlokalizował jego

siedlisko w 1981 roku, dopiero ekspedycja była w stanie sfotografowa ę ptaka obok jego

wysokiej na metr budowli, wokół której ta ı czył. Takie konstrukcje s Ģ wznoszone przez ptaki

po to, by przyci Ģ gn Ģę uwag ħ partnerek. Samce altanników uwa Ň a si ħ za najbardziej

rozwini ħ te ze wszystkich ptaków - buduj Ģ wielkie i ekstrawaganckie gniazda, aby zwabi ę

samice.

Najbardziej niezwykłe znalezisko to rajski ptak Berlepscha, który ma na czubku głowy sze Ļę

witek. Był uwa Ň any za gatunek „stracony” dla nauki. Wcze Ļ niej został zidentyfikowany tylko

na podstawie piór martwych ptaków.

Rajski ptak.

Fot. AP

Dr Beehler, ekspert od rajskich ptaków, które Ň yj Ģ tylko w północnej Australii i Nowej

Gwinei powiedział: „To było bardzo ekscytuj Ģ ce, gdy dwa z tych ptaków, samiec i samica,

których nikt wcze Ļ niej nie widział Ň ywych… przybyły do obozu i samiec zademonstrował

swoje upierzenie samicy w całej okazało Ļ ci – wszystko na naszych oczach”.

Naukowcy znale Ņ li równie Ň ponad 20 nowych gatunków Ň ab, cztery nowe motyle, pi ħę

nowych gatunków palm i wiele innych ro Ļ lin, które jeszcze trzeba sklasyfikowa ę , w Ļ ród nich

rododendron o prawdopodobnie najwi ħ kszych na Ļ wiecie kwiatach. Botanicy z zespołu

twierdz Ģ , Ň e wiele ro Ļ lin było zupełnie niepodobnych do czegokolwiek, z czym dot Ģ d si ħ

zetkn ħ li.

Nadrzewne kangury, zagro Ň one w innych regionach Nowej Gwinei, tutaj wyst ħ powały bardzo

licznie. Ekipa znalazła nawet jeden całkiem nowy dla wyspy gatunek. Kangura

złotoogoniastego uwa Ň a si ħ za najpi ħ kniejszego, ale i najrzadszego z zamieszkuj Ģ cych

d Ň ungl ħ torbaczy. Były tam tak Ň e inne torbacze, takie jak wallabi, oraz ssaki, które gdzie

indziej, z powodu polowa ı , niemal zupełnie wymarły. A rzadka kolczatka z długim ryjkiem,

o której niewiele wiadomo, pozwalała si ħ bra ę na r ħ ce. - Zadziwiaj Ģ cy był brak nieufno Ļ ci u

zwierz Ģ t. W naturalnym Ļ rodowisku wszystkie gatunki staraj Ģ si ħ unika ę człowieka, jednak to

zachowanie wyuczone, poniewa Ň napotykały ju Ň ludzi. W Foja wydawały si ħ zupełnie nie

przejmowa ę nasz Ģ obecno Ļ ci Ģ – powiedział dr Beehler.

- To miejsce bez dróg czy Ļ cie Ň ek i, o ile wiem, nigdy nieodwiedzane przez człowieka…

Dowód na to, Ň e wci ĢŇ s Ģ jeszcze do odkrycia obszary, których człowiek nie tkn Ģ ł.

Mieszka ı cy Nowej Gwinei

Ptaki

Naukowcy odkryli nowy gatunek – czerwonolicego, maj Ģ cego podobne do indyczych korale

– miodojada.

Odnale Ņ li miejsca l ħ gowe dwóch niemal mitycznych ptaków: altannika złotoczubego i

rajskiego ptaka Berlepscha, długo uwa Ň anych za wymarłe.

Ekspedycja natrafiła tak Ň e na egzotyczne goł ħ bie o wielkich koronach i ogromne nielotne

ptaki – kazuary. W sumie na tym obszarze l ħ gnie si ħ ponad 225 gatunków, w Ļ ród których 13

to rajskie ptaki. Według jednego z naukowców, chór budz Ģ cych go o Ļ wicie ptaków był

najfantastyczniejszym, jaki w Ň yciu słyszał.

Ssaki

Odnotowano obecno Ļę czterdziestu gatunków ssaków. Sze Ļę gatunków nadrzewnych

kangurów, które s Ģ rzadkie w innych miejscach Nowej Gwinei, tu licznie wyst ħ powało.

Naukowcy znale Ņ li ponadto nowy dla Indonezji gatunek - złotoogoniastego kangura

nadrzewnego.

Napotkali równie Ň rzadki i niemal nieznany gatunek kolczatki, przedstawiciela prymitywnej

grupy ssaków, zwanych stekowcami, które składaj Ģ jaja. Podobnie jak wszystkie ssaki na tym

obszarze, kolczatka zupełnie nie bała si ħ ludzi i łatwo dawała si ħ chwyta ę , co mo Ň e oznacza ę ,

Ň e wcze Ļ niej nie stykała si ħ z lud Ņ mi zbyt cz ħ sto.

Ro Ļ liny

Całkowity obszar około miliona hektarów dziewiczych, pradawnych, tropikalnych,

wilgotnych lasów liczy co najmniej 550 gatunków ro Ļ lin, z których wiele nie było wcze Ļ niej

znanych - w tym pi ħę nowych gatunków palm. Jednym z najbardziej spektakularnych odkry ę

był jak dot Ģ d niezidentyfikowany gatunek rododendrona, który ma białe, pachn Ģ ce kwiaty o

Ļ rednicy niemal 15 centymetrów.

Motyle

Obecni w Ļ ród naukowców entomolodzy zidentyfikowali ponad 150 ró Ň nych gatunków

motyli, w tym cztery całkiem nowe i kilka podgatunków, z których niektóre s Ģ spokrewnione

z pospolitym u nas bielinkiem kapustnikiem. W Ļ ród zaobserwowanych motyli znalazł si ħ te Ň

rzadki olbrzym, jeden z najwi ħ kszych, którego rozpi ħ to Ļę skrzydeł przekracza 17

centymetrów.

ņ aby

Foja to jedno z najbogatszych siedlisk Ň ab w całym regionie Azji i Pacyfiku, a zespół

zidentyfikował 60 ró Ň nych gatunków, w tym 20 wcze Ļ niej nieznanych nauce. Jeden z nich ma

wielko Ļę zaledwie 14 milimetrów. W Ļ ród odkry ę były te Ň zdrowe populacje rzadkiej i mało

znanej koronkowookiej Ň aby ( Nyctimystes dayi) i nowa populacja innej Ň aby, Xenorhina

arboricola, której wyst ħ powanie wcze Ļ niej stwierdzono tylko w Papui Nowej Gwinei.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: