29.11.10
Twórca wobec twórców antycznych
Artysta świadomy, że dzieło wymaga jeszcze wysiłku, ukończenie dzieła jest granicąumowną/narzuconą. Artysta określa swoją pracę jako robioną przez siebie, a nie swoją i nie zrobioną.
àTopos sygnatur nowozytnych: faciebat.
Emulacja: naśladownictwo z chęcią przewyższenia. Termi z retoryki antycznej. Dojście do pewnej granicy, ale potemprzewyższenie konkurenta. Wyzwanie przewyższenia przeciwnika nie przynosi mu ujmy.
Apelles wg. Pliniusza – jego zmaganie z Protogenesem. Konkretne kwestie technik, barwników. Też: wynalazek werniksu.
M.Meier: Apollo, Marsjasz i sąd Midasa. Rola marsjasza jako figury artysty.
Marsjasz w twórczości nowożytnej – szczególna rola. Podobnie jak Narcyz i nimfa Echo, Pigmalion, Orfeusz.
Kwestie dotyczące stworzenia człowieka – fundament rzeźby
Prometeusz
-reliefy antyczne
-średniowiecze: zestawiany z Bogiem
-renesans: motyw samodzielny (np. Florencka kronika, Piro di Cosimo Historia Prometeusza)
Też często podejmowany temat: kara Prometeusza.
Pan
Wynalazca piszczałki.
Uczy grać na piszczałce Dafnisa – pięknego młodzieńca. Kontrast męsko/zwierzęcego satyra z Dafnisem. Konstrast w istocie sztuki. Dwuznaczność płciowa jest metaforą/uogólnieniem.
è Rozpięte między płciami postaci Michała Anioła (niezależnie od tego, czy artysta był gejem) nawiązują do autotematycznych wątków o twórczości w antyku.
Marsjasz
*Perugino Apollo i Marsjasz 1495
Konkretne wizerunki Marsjasza mają szczególne znaczenie dla kultury florenckiej. Punkt wyjściowy: zgubienie przez Atenę instrumentu. Marsjasz go znajduje. Staje się więc artystą przez przypadek. Fatum.
Apollo i marsjasz grają na swoich instrumentach.
Zakład – zwyciężca zrobi z przegranymco chce.
Całkowite oddanie się prawom sztuki – położenie na szali samego siebie.
Marjasz rozpięty na pniu.
Medyceusze: Kosmo przywozi z Rzymu figurę Marsjasza przywiązanego do pnia, a Lorenzo Magnifico ma innego Marsjasza, którego oddał do uzupełnienia Verocchiowi, gdyż gigura była niekompletna (Artysta wobec dzieła starożytnego – musi się z nim zmierzyć. Pochwała artysty starożytnego. Art.nowożytny musi mu dorównać.) Jest to tak zwany Czerwony Marsjasz.
Czerwony Marsjasz – typ ikonograficzny. Rafael fresk ‘Apollo i Marsjasz’.
Biały Marsjasz Kosma nie zachował się. Był to typ ikonograficzny Marsjasza spętanego.
Tedwie figury flankowały wejście do ogrodu Medyceuszy. Michał Anioł sobie tam wchodził się uczyć. Rola ogrodu, a juz w ogóle szczególna rola wejścia. Projekt katafalku Michała Anioła też flankowany 2 Marsjaszami.
Typy przedstawień Marsjasza nie tylko we Florencji.
STYCZEŃ 1506 – ODKOPANIE GRUPY LAOKONA
Kupuje ją papież Juliusz II.
Topos: ex uno lapide – czysto literacki – z jednego kamienia.
Przed odkopaniem Laokona sądząno to o nim. Potem okazało się że opis Pliniusza był nieprawdziwy i Laokon nie jest z jednego kamienia, co nie przeszkadzało dalej krzewić toposu. (Pieta Michała Anioła)
Czy Laokon ma zostać uzupełniony?
- przez jakiś czas eksponowany bez prawej ręki
- między 1515 a 1525 kopia pozakuje dzieło kompletne.
- 1545 – kopia bez ręki – ale w latach 30 zapadła decyzja o uzupełnieniu rzeźby.
G.A. Montrosoli – zlecenie restauacji Laokona i Apolla Belwederskiego.
Pytanie 2: jakie uzupełnienie będzie trafne?
Gest syna winien powtarzać gest ojca.
1905 – odnalezienie ramienia ojca, które okazało się inne niż renesansowe uzupełnienia.
Dzieła nawiązujące do koncepcji heroizmu Laokona
- Chrystus z Sądu Ostatecznego Kaplica Sykstyńska
- postać z Tondo Doni
chinina.dla.nel