Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca.
Śluby to przede wszystkim hołd złożony staropolskiemu obyczajowi. Fredro reliktów mijającej epoki bronił z humorem przed sądem swoich współczesnych, a przede wszystkim przed oskarżeniami, jakie wnosiła literatura sentymentalna i romantyczna. W staropolskim obyczaju nie istniało prawo młodych do decydowania o swoim losie. Regułą powszechnie obowiązującą był układ zawarty między starszymi. Radost, opiekun Gucia, i pani Dobrójska, matka uroczej Anieli, doszli już dawno do wniosku, że ich podopieczni powinni się pobrać. Sympatię pani Dobrójskiej pozyskał sobie również młody i bogaty Albin, który zamierzał poślubić jej drugą podopieczną, czupurną i rezolutną Klarę. Gustawowi nie w smak było przymusowe małżeństwo, ale zdawał sobie doskonale sprawę z bezcelowości wszelkiego protestu. Śluby to komedia miłości, autor pokazuje nagle, jak na drodze kawalera do ręki panny piętrzą się przeszkody, nie oczekiwane przez niego. Klara i Aniela po lekturze romansu sentymentalnego pt. Męża Kloryndy życie wiarołomne, złożyły uroczysty ślub przed sobą, iż za mąż wychodzić nie warto. Ta niewinna na pozór przeszkoda zmobilizowała konkurentów i zmusiła ich do przyjęcia zasad gry literackiej narzuconej przez panny. Albin pojawił się jako sentymentalny kochanek, natomiast Gucio musiał przybrać pozę bohatera romansu, by zdobyć serce Anieli. Groźbą i prośbą, a nade wszystko wspaniałą grą, mężczyźni zdobyli swoje ukochane. Fredro chciał w ten sposób sparodiować konkurencyjny dla obyczaju staropolskiego, obyczaj salonowy(XIX w.), kształtujący się pod wpływem zachodnioeuropejskiego romansu sentymentalnego i mody francuskiej, która w okresie rewolucji i wojen napoleońskich zaczynała wywierać ogromny wpływ na umysły młodych pokoleń. W czasie kiedy konkurencja labusiów, czyli wymuskanych francuskich księży, chroniących się przed rewolucją na dworach polskich i zdobywających serca dam, zaczynała uświadamiać polskiemu konkurentowi, że trzeba walczyć o ukochaną. Dlatego trzeba było sięgać do nowej literatury, broniącej praw serca i gorliwie czytywanej przez polskie czytelniczki(Fredro ośmieszał ich naiwność). Zaczęto pomagać sobie używając flirtu towarzyskiego- malutkich karteczek z cytatami pisanymi na wzór owej sentymentalnej literatury. Sam tytuł zapowiadał parodystyczną intencję pisarza- otóż Śluby panieńskie czyli Magnetyzm serca, to żartobliwa kopia tytułów licznych wówczas romansów sentymentalnych.
Miłość, nie zagrożona żadnym niebezpieczeństwem z zewnątrz, bo od początku otoczona serdecznym patronatem starszych, triumfowała w komedii: romantyczna miłość ludzi szczęśliwych. Podobnie sytuacja wygląda w Panu Jowialskim
Zemsta
Wacław Milczek to człowiek nowej formacji kulturalnej. Znawca sztuki miłowania, w zdobywaniu serca ukochanej był bardzo aktywny i walczył o realizację swojego szczęścia- by Klara została jego żoną. Żądają dla siebie prawa do stanowienia o własnym losie, są dla siebie, mimo różnicy doświadczeń, równorzędnymi partnerami. Oboje mówią stylem romantycznej poezji, jej sformułowania przywołując dla poparcia swych tez obróconych przeciwko tyranii starszych, konwenansom, a głoszących nadrzędność uczucia wobec wszelkich spraw innych. Wacław w imię miłości i nadziei, był gotów ponieść śmierć.
Podstolina, należąca do generacji pośredniej, to żona modna, która zdołała pochować trzech mężów- zachowując przy tym styl bycia swej młodości: styl salonowego flirtu, nie odsłaniania własnych reakcji, a penetrowania cudzych pytań i znaczących półsłówek. Barokowy koncept i rokokowa elegancja cechują wypowiedzi Papkina. Wzniosły styl Papkina w opowieściach o jego rycerskich przewagach, komplementowy język jego miłości charakteryzują tego półszlachcica, fircyka, który ‘zszedł na psy’. Tradycje rycerskiej miłości nie były Papkinowi obce, z chwilą, gdy oświadczał się on o rękę starościanki. W efekcie Zemsta to obrachunki z konwencjami preromantyzmu i romantyzmu w sposób komiczny. Jest to pomnik staropolskiego obyczaju i kpina z nowej literatury.
aaggussiiaa