Mapa emocji, Joanna Chełmicka, Instytut EFT, 2012.pdf

Mapa emocji – czyli co mogę czuć w rozmaitych sytuacjach?

Kiedy jakaś sytuacja budzi w nas nawet słabą, negatywną emocję oznacza to, Ŝe

świadomie odczuwamy tylko tą emocję, która jest najsilniejsza.

Rzadko kiedy czujemy tylko jedną emocję. Z reguły pojawiają się dwie, trzy, czasem

więcej. Jednak odczuwana jest tylko jedna, najsilniejsza. Pozostałe emocje są w pewnym

sensie ukryte pod tą najsilniejszą. Kiedy opada najsilniejsza emocja, wówczas pojawia się

miejsce na kolejną, która do tej pory była ukryta. Nasz umysł nie jest w stanie odczuwać kilku

emocji jednocześnie. Kiedy dochodzi do takiej sytuacji czujemy emocjonalny chaos, szok i

nie wiemy co się z nami dzieje. Z reguły dochodzi do takiego stanu pod wpływem jakiegoś

duŜego szoku.

Jednak kaŜdą emocjonalną sytuację moŜna opisać za pomocą mapy emocji. Ułatwia

ona znalezienie wszystkich aspektów sytuacji i pomaga w dojściu do poczucie uwolnienia

emocjonalnego.

Emocje są informacją o tym, co waŜnego dla nas dzieje się w naszym Ŝyciu.

W pierwszej kolejności, dla ułatwienia krótko opiszę o czym mówi poszczególna

emocja i jak wykorzystywać to w EFT. W dalszej części znajdziesz szerszy opis kaŜdej

emocji, funkcji jakie pełni.

Emocja

podstawowa

Kiedy ją odczuwamy

Pochodne emocje

Pytanie

pomocnicze do

emocji

Smutek

Mówi o poczuciu straty zarówno

realnej jak i subiektywnej

śal

Rozczarowanie

Przykrość

Rozpacz

Apatia

Czy coś

straciłem/am?

Czy coś się

skończyło?

Czy zobaczyłem

coś w innym

negatywnym

świetle?

Nie jest

tak/taki/taka/ jak

myślałem/am?

Gniew

i wściekłość

- ktoś, coś narusza nasze granice

- coś jest nie po naszej myśli

- mamy poczucie

niesprawiedliwości

Furia

Irytacja

Niezadowolenie

Bezsilność

Czy zostały

naruszone moje

granice?

Czy to było

niesprawiedliwe

dla mnie?

Nie moŜesz zrobić tego co chcesz,

twoje działanie zostało czymś/przez

kogoś zatrzymane

Czy chciałem/am

coś zrobić, ale

musiałem/am ?

zrezygnować/ktoś

mnie

powstrzymał?

Złość

Strach

Mówi o poczuciu zagroŜenia

zarówno fizycznym jak i

psychicznym – boję się, Ŝe ktoś

sprawi mi przykrość, źle o mnie

pomyśli

Panika

PrzeraŜenie

Obawa

Niepokój

Niepewność

Czy coś mi

zagraŜało?

Czy mogło się

stać coś

niedobrego dla

mnie?

Lęk

Czuję zagroŜenie ale nie wiem co

mi zagraŜa

Wstyd

Zrobiłem/am coś złego,

niewłaściwego w sensie moralnym,

systemu wartości w ocenie swojej

lub otoczenia

O czym z tej

sytuacji nie chcę,

aby ktoś się

dowiedział?

Wstręt

Coś jest dla nas nie do przyjęcia.

Niechęć,

Pogarda

Obrzydzenie

Nie mieści mi się

w głowie?

Nie mogę

zaakceptować?

To nie do

przyjęcia?

Nie mogę w to

uwierzyć?

odraza

jakiegoś

elementu sytuacji

Poczucie

winy

Zrobiłem/am coś złego, ktoś

doświadcza czegoś negatywnego w

wyniku moich działań lub ich

zaniechania– nie chciałem/am aby

tak wyszło.

Mówi o odpowiedzialności za

innych (nie zawsze adekwatnej) i o

pierwotnie dobrych intencjach.

Co zrobiłem/am?

Czego Ŝałuję?

Bezsilność,

niemoc

Nic nie mogę zrobić

Czy mogę coś

zrobić?

Czy mam jakieś

szanse?

Czy cokolwiek

zaleŜy ode mnie?

Kiedy wybierasz sobie jakąś sytuację przetestuj się pod kontem róŜnych emocji, bo

czujesz na pewno więcej niŜ jedną emocję. Mapa emocji jest doskonałym ułatwieniem.

Zawsze moŜesz sobie zadać pytanie do kaŜdej emocji: czy mogę/mogłem/am czuć

wtedy tą emocję, wykorzystaj pytania testujące jako pomoc.

Przykład kobiecy

Rozchorowałeś/aś się i czujesz się słabo. Najchętniej nie wstawałbyś/aś z łóŜka, bo na nic nie

masz siły. Twój parter wstaje sprzed telewizora i pyta się ciebie, co zrobisz na kolację?

Przykładowe emocje, jakie mogą (ale nie wszystkie muszą) pojawić się w kobiecie w tej

sytuacji:

Smutek - mój partner nie jest taki opiekuńczy, jakbym chciała (utrata oczekiwania)

Gniew – nic mi nie zrobił do jedzenia; moŜe sam sobie zrobić jeść, to niesprawiedliwe, Ŝe

kiedy jestem chora to mam mu robić jeść,

Złość – chcę zostać w łóŜku a muszę wstać

Strach - jak będę w duŜo gorszym stanie, to nie będę mogła na niego liczyć

Wstyd – nie przyznam się nikomu, Ŝe wstałam i zrobiłam kolację

Wstręt – jego zachowanie jest nie do przyjęcia

Poczucie winy – siedział głodny, bo nie zrobiłam mu jeść

Przykład męski

Twoja partnerka lekko flirtuje na twoich oczach z innym męŜczyzną.

Przykładowe emocje, jakie mogą (ale nie wszystkie muszą) pojawić się w męŜczyźnie w tej

sytuacji:

Smutek – moja partnerka woli innego zamiast mnie

Gniew – nie chcę Ŝeby flirtowała z innym, tylko Ŝeby była zajęta mną, była w porządku

wobec mnie

Złość – chciałem wyjść, a ona powiedziała, Ŝe zostajemy

Strach – boję się, Ŝe ją stracę, Ŝe mnie zostawi

Wstyd – co inni sobie pomyślą o jej zachowaniu i o mnie

Wstręt – jest łatwa dla innych

Poczucie winy – nie jestem jej wart, to ze mną jest coś nie tak, Ŝe woli innego

Smutek

Mówi o stracie zarówno realnej jak i subiektywnej.

MoŜemy być smutni po rozstaniu z partnerem, ale moŜemy teŜ smucić się z powodu utraconej

nadziei na szczęśliwy związek, dobrą pracę, itp

• Smutek jest reakcją na stratę obiektywną lub subiektywną.

• Poczucie straty, charakteryzuje się poczuciem krzywdy, cierpienia a nawet furii.

Reakcje smutku

•

Przygnębienie

•

Brak siły – „poczucie braku energii”

•

Spadek nastroju

•

Płacz

Funkcje smutku

Smutkowi towarzyszy poczucie obniŜenia energii i zapału do podejmowania róŜnych

czynności Ŝyciowych, a w miarę jego pogłębiania ulega spowolnieniu metabolizm

ciała.

•

To wycofanie się, zamknięcie w sobie i introspekcja stwarzają okazję do opłakania

straty albo zawiedzionej nadziei, zrozumienia konsekwencji, jakie ma to dla naszego

Ŝycia i, kiedy powróci energia, zaplanowania wszystkiego od nowa. (Goleman)

Smutek pojawia się, gdy działalność jednostki prowadzi do znacznego wydatkowania energii,

a jednak nie przynosi zamierzonych rezultatów.

Gniew i wściekłość

Mówi o:

• Niepowodzeniu lub wzburzeniu emocjonalnym,

• Interpretacji czyjegoś działania jako skierowanego negatywnie w naszą stronę,

przeciwko nam

• Przygotowuje do działania w sposób korzystny dla osoby doznającej tego odczucia.

• Wściekłość - skrajne wzburzenie powodowane ogromnym gniewem.

Umiejętność kontroli gniewu zaleŜy od moŜliwości intelektualnych oraz socjalizacji danego

człowieka.

Złość

• Powodowana strachem reakcja emocjonalna, która pojawia się, gdy zablokowane jest

jakieś dąŜenie, obniŜenie poczucia kontroli.

• Złość jest często związana z powtarzającym się oddziaływaniem czynników

stresogennych.

• Osoba naraŜona na działanie bodźców stresogennych i pozbawiona moŜliwości reakcji

na nie, zaczyna reagować złością.

• Reagowanie złością jest często ucieczką od odpowiedzialności, wówczas gdy

człowiek jest niezdolny do rozwiązania trudności.

• Ludzie wpadają w złość równieŜ, gdy nie mają pewności o słuszności własnych

poglądów, ale dopuszczają, Ŝe nie mają racji.

Reakcje gniewu, wściekłości, złości:

•

Krzyk

•

Gesty

•

Wulgaryzmy

•

Agresja fizyczna

•

Agresja psychiczna

Pochodne gniewu, wściekłości, złości:

•

Furia

•

Irytacja

•

Wkurzenie

•

Niezadowolenie

Bezsilność jest formą związanego gniewu. Powstaje kiedy nie udało się nam:

• Zmienić tego, co było nie po naszej myśli

• Obronić

• Postawić na swoim

• Dostać tego co chcieliśmy

Źródłem gniewu, wściekłości i złości mogą być inni ludzie, okoliczności zewnętrze ale

równieŜ my sami.

Np.:

Jestem zły/a na siebie, Ŝe:

•

czegoś nie zrobiłam

•

coś zrobiłem

•

nie udało mi się

•

zapomniałem/am

•

nie chciało mi się

•

pozwoliłem/am na coś

•

zgodziłem się na …

•

nie zgodziłem się na …

Strach

•

Strach jest reakcją na zagroŜenie obiektywne lub subiektywne.

•

Obiektywne: boję się, Ŝe mam raka w sytuacji stwierdzenia guzów lub innych

wyników wstępnych

•

Subiektywne: boję się, Ŝe mam raka (bez Ŝadnych podstaw, Ŝe mam lub mogę mieć)

•

Strach jako emocja wykształcił się na bazie instynktu samozachowawczego –

instynktu przetrwania.

Trzy podstawowe reakcje

•

ParaliŜ – np. nic nie robię i czekam

•

Ucieczka – np. dosłownie uciekam , lub unikam źródła strachu, udaję, Ŝe nic się

nie dzieję

•

Walka – aktywna próba zmiany sytuacji np. agresja lub asertywność

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: