Agata Dubas - Widmo brunatnej Rosji.pdf - Agata Dubas - Widmo brunatnej Rosji - pribambasy

O ÂRODEK S TUDIÓW W SCHODNICH IM. M ARKA K ARPIA

C e n t r e f o r E a s t e r n S t u d i e s

Prace OSW / CES Studies

OSW S

WIDMO BRUNATNEJ ROSJI.

CE S

przyczyny i prognozy

THE MENACE OF A ‘BROWN’ RUSSIA.

Ethnically motivated xenophobia – symptoms,

S T U D I E S

W a r s z a w a l i s t o p a d 2 0 0 8 / W a r s a w N o v e m b e r 2 0 0 8

P R A C E

Agata Dubas

Ksenofobia na tle etnicznym – przejawy,

causes and prospects for the future

im. Marka Karpia

Redaktor / Editor

Anna abuszewska

Katarzyna Kazimierska

Opracowanie graficzne / Graphic design

Dorota Nowacka

Tumaczenie / Translation

OSW / CES

Wsppraca / Co-operation

Jim Todd

Wydawca / Publisher

Orodek Studiw Wschodnich im. Marka Karpia

Centre for Eastern Studies

ul. Koszykowa 6a,

Warszawa / Warsaw, Poland

tel. / phone + 48 /22/ 525 80 00

fax +48 /22/ 525 80 40

Seria Prace OSW zawiera materiay analityczne

przygotowane w Orodku Studiw Wschodnich

The ‘CES Studies’ series contains analytical

materials prepared at the Centre for Eastern

Studies

Materiay analityczne OSW mona przeczyta

na stronie www.osw.waw.pl

Tam rwnie znale mona wicej informacji

o Orodku Studiw Wschodnich

The Centre’s analytical materials can be found

on the Internet at www.osw.waw.pl

More information about the Centre for Eastern

Studies is available at the same web address

ISSN 1642-4484

Spis treÊci / Contents

WIDMO BRUNATNEJ ROSJI.

Ksenofobia na tle etnicznym – przejawy,

przyczyny i prognozy / 5

Agata Dubas

Tezy / 5

Wst´p / 6

1. Przejawy ksenofobii / 7

2. Przyczyny popularnoÊci ksenofobii w społeczeƒstwie rosyjskim / 13

3. PodejÊcie władz do problemu ksenofobii / 17

4. Prognozy / 21

ANEKS. Przykładowe organizacje nacjonalistyczne

działajàce obecnie w Rosji / 22

THE MENACE OF A ‘BROWN’ RUSSIA.

Ethnically motivated xenophobia – symptoms,

causes and prospects for the future / 27

Agata Dubas

Main points / 27

Introduction / 28

1. Manifestations of xenophobia / 29

2. Causes for rises in xenophobia among the Russian population / 35

3. The authorities’ approach to xenophobia / 39

4. Forecasts / 43

APPENDIX. Examples of nationalist organisations

currently operating in Russia / 47

Tezy

WIDMO BRUNATNEJ

1. Przezostatniedziesi´çlatwRosjinarastaprob-

lem ksenofobii na tle etnicznym. Przejawia si´

ongłównienatrzechpłaszczyznach.Popierwsze

w formie ksenofobicznych nastrojów w rosyj-

skim społeczeƒstwie skierowanych przede

wszystkim przeciwko ludziom pochodzàcym

z Kaukazu i migrantom. Po drugie poprzez eska-

lacj´ przemocy na tle etnicznym : napady skin-

headów na osoby o niesłowiaƒskim wyglàdzie

oraz konflikty o podło˝u narodowoÊciowym wy-

buchajàce w ró˝nych regionach kraju. Po trzecie

w postaci rosnàcej aktywnoÊci skrajnych ru-

chów i ugrupowaƒ nacjonalistycznych .

2. Istnieje szereg czynników, które w ró˝nym

stopniu sprzyjajà rozwojowi ksenofobii w Rosji.

Wydaje si´, i˝ najwa˝niejsze znaczenie spoÊród

nich majà takie zjawiska, jak: zmniejszajàcy si´

udział etnicznych Rosjan w strukturze narodo-

woÊciowej Federacji Rosyjskiej, napływ migran-

tów czy wojna w Czeczenii, która spowodowała

ukształtowanie si´ negatywnego stereotypu

mieszkaƒców Kaukazu. Bez wàtpienia u podło˝a

rosyjskiej ksenofobii le˝à równie˝ procesy zwià-

zane z kształtowaniem si´ na nowo to˝samoÊci

narodowej Rosjan porozpadzieZSRR,m.in.próby

zapełnienia pustki ideologicznej po komunizmie.

ROSJI.

Ksenofobia na tle

etnicznym – przejawy,

przyczyny i prognozy

Agata Dubas

3. Rosyjskie władze prezentujà dialektyczne po-

dejÊcie do problemu ksenofobii w Rosji. Z jednej

strony wykorzystujà szerokie poparcie dla tego

typu idei w rosyjskim społeczeƒstwie dla osiàg-

ni´cia bie˝àcych celów, głównie w polityce we-

wn´trznej (m.in.: dla podtrzymywania poczucia

zagro˝enia i konsolidacji społeczeƒstwa wokół

Kremla) i w mniejszym stopniu w polityce ze-

wn´trznejjako element grywkonfliktach mi´dzy

Federacjà Rosyjskà a innymi paƒstwami. Z dru-

giejstrony,wsytuacji, kiedy problem ksenofobii

staje si´ niewygodny dla władz i zaczyna si´ wy-

mykaç spod ich kontroli (np.wtrakcielokalnych

konfliktównatleetnicznymczyte˝wprzypadku,

gdy radykalnie nacjonalistyczne organizacje za-

czynajà przejawiaç coraz wi´ksze niezale˝ne am-

bicje, tym samym stajàc si´ swoistà konkurencjà

dla władz), podejmujà one kroki majàce na celu

walk´ z ksenofobià . Jednak˝e w wi´kszoÊci sà to

działania, które tylko pozornie lub tymczasowo

P r a c e O S W

przeciwdziałajà ksenofobii i nie likwidujà fakty-

cznych jej êródeł.

Wst´p

4. Ksenofobia na tle etnicznym, mimo popular-

noÊci w rosyjskim społeczeƒstwie, w perspekty-

wie krótkoterminowej nie stanie si´ głównà

ideà organizujàcà ˝ycie polityczne w Rosji (pod-

stawà ideologii paƒstwowej czy ustroju). Prze-

mawia za tym przede wszystkim fakt, i˝ obecne

władze Federacji Rosyjskiej prezentujà jedynie

instrumentalne podejÊcie do ksenofobicznej re-

toryki i skutecznie zwalczajà opozycj´: w tym

równie˝ ambicje nacjonalistycznych ugrupowaƒ,

by opanowaç scen´ politycznà w Rosji. W per-

spektywie długoterminowej kontrolowanie na-

rastajàcych napi´ç na tle etnicznym i nastrojów

ksenofobicznych w wielonarodowoÊciowym spo-

łeczeƒstwie mo˝e okazaç si´ niemo˝liwe i mo˝e

prowadziç do niebezpiecznej eskalacji konfliktów

na tle etnicznym. Gdyby doszło do faktycznego

osłabienia obecnych władz (co w chwili obecnej

wydaje si´ mało prawdopodobne) nacjonalizm ,

majàcy oparcie w ksenofobicznych nastrojach Ro-

sjan mo˝e stanowiç jednà z bardziej wyrazis-

tych propozycji ideologicznych organizujàcych

na nowo rosyjskie paƒstwo w chwili kryzysu,

zaÊ marginalne do tej pory ruchy nacjonalisty-

czne mogà zyskaç bardziej znaczàcà pozycj´

na scenie politycznej Rosji.

Na przełomie sierpnia i wrzeÊnia 2006 roku

w Kondopodze – 40-tysi´cznym mieÊcie w Repu-

blice Karelii na północy Federacji Rosyjskiej – do-

szło do zamieszek na tle etnicznym. Pretekstem

do ich wszcz´cia stał si´ incydent: bójka w ka-

wiarni mi´dzy miejscowymi Rosjanami a grupà

Czeczenów i Azerów, w efekcie której zgin´ło

dwóch Rosjan. Kilka dni póêniej do miasta przy-

byli przedstawiciele nacjonalistycznej organiza-

cji Ruch przeciwko Nielegalnej Imigracji, którzy

sprawnie pokierowali społecznymi nastrojami,

organizujàc wiece, na których domagano si´ m.in.

wysiedlenia z regionów wszystkich imigrantów

z Kaukazu. Nocami podpalano i niszczono mienie

nale˝àce do przedstawicieli narodowoÊci kau-

kaskiej. Napi´tà sytuacj´ udało si´ uspokoiç do-

piero po kilku dniach.

Wydarzenie to urosło do rangi symbolu i odbiło

si´ szerokim echem w Rosji. Dla jednych (przede

wszystkim dla rosyjskich nacjonalistów) Kondo-

pogastałasi´„miastembohaterem”,oznakàprze-

budzenia narodowego, dla innych zaÊ (głównie

obroƒców praw człowieka) modelowym przykła-

dem wybuchu jawnie szowinistycznych nastro-

jów wÊród Rosjan. Wydarzenia w Kondopodze,

jak równie˝ kilka innych głoÊnych incydentów

w 2006 roku (tj. zamach, w wyniku którego 21

sierpnia na Rynku Czerkizowskim w Moskwie,

gdzie handlowali głównie imigranci z Azji, zgi-

n´ło 10 osób i prawie 50 zostało rannych), una-

oczniły narastajàcy od koƒca lat 90. problem wy-

sokiego poziomu ksenofobii w rosyjskim społe-

czeƒstwie.

Niniejszytekstkoncentrujesi´przedewszystkim

na ksenofobii w wymiarze etnicznym, rozumia-

nej jako niech´ç, l´k czy wrogoÊç wobec innych

narodowoÊci,jakrównie˝nazwiàzanychzniàra-

dykalnych ideach nacjonalistycznych, które opie-

rajà si´ głównie na dominujàcej (cz´sto dyskry-

minujàcej) roli Rosjan w Federacji Rosyjskiej i od-

wołujà si´ nawet do rasizmu czy neonazizmu.

Ksenofobia zostanie tu przedstawiona przede

wszystkim jako ogromny problem społeczny we

współczesnej Rosji, który obecnie nie jest roz-

wiàzywany, a raczej wykorzystywany zarówno

przez władze, jak i ugrupowania radykalnych

nacjonalistów.

P r a c e O S W

Agata Dubas - Widmo brunatnej Rosji.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: