DOKTRYNY POLITYCZNE
Doktryna polityczna to usystematyzowany zespół poglądów na państwo, społeczeństwo, jednostkę.
I. Czynniki systematyzujące doktrynę:
1. Poglądy na temat człowieka
a. optymizm antropologiczny – człowiek z natury jest istotą dobrą, mimo skłonności do czynienia zła, wyrządzania innym krzywdy, skłonny jest do współpracy (np. doktryna J.J. Rusoe: źródło zła jest poza jednostką , zło tkwi w stanie własności prywatnej, w cywilizacji.
b. Pesymizm antropologiczny; człowiek jest istotą zła, naturalnie skłonną do konfliktów (np. doktryna św. Augustyna – człowiek jako istota jest dotknięta ...........złem) Tę wizję przyjmują twórcy doktryn autorytarnych.
2. wizja społeczeństwa
a. wizja organiczna – społeczeństwo jest autonomicznym organizmem z organami odpowiedzialnymi za poszczególne funkcje. Jest to podporządkowanie jednostki społeczności. Społeczność narzuca pewne funkcje jednostce. Społeczeństwo jest całością.
b. Wizja indywidualistyczna (mechanistyczna) ; społeczeństwo to zbiór jednostek Społeczeństwo nie stanowi pewnej wyższej wartości nad zbiorowiskiem indywiduów, jednostek. Jednostka nie podlega społeczeństwu. To pierwotna jednostka kreuje społeczeństwo i pewne jej wartości. Poglądy te stanowią źródło kierunków liberalnych.
3. wizja państwa ; forma polityczna społeczeństwa, wizje dwubiegunowe
a. państwo jest instrumentem jednostek, które się na nie składają (liberalizm)
b. państwo stanowi wyższą wartość od jednostki, państwo posługuje się jednostką jako instrumentem . wizja ta jest źródłem koncepcji konserwatywnych, autorytarnych, totalitarnych.
II. klasyfikacja doktryn politycznych; czynnikiem klasyfikującym jest stosunek do jednostki
1. nurt holistyczny; podporządkowanie jednostki jakiejś wyższej całości, ogółowi, dobru wyższemu, ogólnemu; jest źródłem dla poglądów np.:
a. republikanizm
b. konserwatyzm
c. socjalizm
d. heglizm
e. marksizm
f. komunitaryzm
g. totalitaryzmy ( nazizm, faszyzm, bolszewizm, leninizm, trockizm, realny socjalizm, rasizm)
h. autorytaryzm
i. koncepcje trybalistyczne (plemienne)
2. nurt indywidualistyczny ; najwyższym dobrem jest jednostka:
a. szkoła sofistów
b. szkoła cynicka
c. szkoła epikurejska
d. liberalizm
e. libertarializm
f. anaichizm
g. złota wolność szlachecka
3. współczesne doktryny – mieszane
a. ekologizm
b. alterglobalizm
c. chrześcijaństwo
d. feminizm
e. monarchizm
III. kryterium chronologiczne podziału doktryn
1. starożytne
2. średniowieczne
3. nowożytne; od Renesansu do końca XIX w
4. współczesne – od XX w
IV. kryterium stosunku doktryny do zachodzących zmian
1. aprobujące zmiany
2. zachowawcze, nie aprobujące zmian (teokraci francuscy)
3. ewolucyjne
4. rewolucyjne (marksizm, leninizm)
V. kryterium normatywności
1. normatywne; formułują to, co być powinno, postulują zmiany na przyszłość (np. „Utopia” Tomasza Morusa)
2. opisowe; analizują rzeczywistość, wskazują to, co jest (np. M. Weber)
ISTOTNE POJĘCIA
Wolność –
1. negatywna – wolność od przymusu, wolność współczesna , od przymusu państwowego, wiąże się ze sferą prywatną
2. pozytywna – wolnością do ..
Równość –
1. formalna – wyjściowa
2. materialna
Sprawiedliwość –
1. retrybutywna – idea wyrównania za naruszone prawo łączy się z odwetem – „oko za oko”
2. dystrybutywna - rozdział dóbr, równość podziału
UZUPEŁNIĆ
Doktryny społeczne i polityczne
Wspólnota jako zjawisko jest istotnym elementem doktryny politycznej. Była określeniem występującym w większości doktryn.
Wspólnota - w XIX w. oparta jest na więzi, która we wspólnocie jest elementem łączącym. Więź to element o charakterze naturalnym tzn. jednostki wchodzące w skład wspólnoty nie mają na tę więź wpływu np. więź rodzinna. Wspólnota to więzi, które zastajemy, są niezależne od woli, wiążą się z wizją hierarchii ( podporządkowanie jednostek np ojciec- syn jako władza rodzicielska)
Przeciwstawienie więzi – stowarzyszenie tzw. luźniejsza zbiorowość osób połączonych wspólnym celem.
Dla Greka :
· wspólnotą była rodzina,
· wspólnotą było państwo( polis) tzn. starożytny Grek był podporządkowany państwu ponieważ państwo chroniło obywateli.
Wyobrażenie na temat państwa w Grecji.
Wizja ustroju społeczno-politycznego czasów homeryckich ( ustroju arystokratycznego) – „...Król Agamemnon włada wespół z arystokracją. Król ten jest najlepszy z najlepszych. Elita wyłoniła z elity władcę, który kierując się własnymi pomysłami współrządzi z arystokracją. Czyli monarchia połączona z rządami elity...”
W okresie starożytnej Grecji istnieją 3 istotne formy ustrojowe:
1. demokratyczny - rządy większości np Ateny
2. arystokratyczny - rządy elity np Sparta
3. monarchiczny 0 rządy jednostki np Syrakuzy
Formy arystokratyczne ustępują w Atenach formom demokracji. Ponieważ Ateny są bardzo ważnym centrum wiedzy , rozwoju kulturowego promieniują na dalsze państwa, miasta ( polis) , „zarażając” je elementami ustroju demokratycznego. Forma demokracji rozprzestrzenia się.
Formuła demokracji - jest formułą dominującą. Demokracja – zjawisko praktyczne; o demokracji ateńskiej wiemy więcej z dzieł krytyków demokracji niż ze źródeł twórców demokracji.
Arystoteles- jak wielu myślicieli ateńskich nie był zwolennikiem demokracji
W dziele TUKIDYDESA pt „Wojna Peloponeska” we fragmencie nazwanym „ Mowa Peryklesa” ( mowa pogrzebowa) zawarte zostały pochwały demokracji takie jak:
· zasada równości wobec prawa
· dopełniająca zasadę równości wobec prawa idea wolności w życiu politycznym
to znaczy:
1. &#...
bebok999