n Strategia rozwoju gminy jest: scenariuszem przyszłości, do którego dążą władze samorządowe, obejmującego określone sposoby działania, dzięki którym dokonać można transformacji obecnej sytuacji na projektowaną oraz organizacyjno-finansowy opis procesu dochodzenia do założonych celów. Planowanie strategiczne to: systematyczne i ciągłe działania, podczas których: samorząd przewiduje i planuje przyszłość, określa odpowiednie etapy realizacji, realne środki do jej osiągnięcia, wyznacza odpowiedzialnego za realizację. Planowanie strategiczne jest procesem ciągłym (nigdy się nie kończącym). Użyteczność efektywnego planowania strategicznego: pomaga samorządowi sformułować wspólne, akceptowane cele i tak kierować rozwojem gospodarczym, by je osiągnąć. Przedstawia samorządowi cele i zadania rozwoju gospodarczego (jakie plany są do zrealizowania, jakie są niezbędne ku temu zasoby, jak osiągnąć założone cele). W przeciwieństwie do innych metod planistycznych - dobre planowanie strategiczne powinno skupiać się na wykonalnych, a nie pożądanych przedsięwzięciach. Musi zawierać realistyczną ocenę uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych środowiska lokalnego. Rola efektywnego planowania strategicznego pozwala: sporządzić budżet i planowanie finansowe, uniknąć przypadkowości w podejmowanych decyzjach, porządkować preferencje lokalnej społeczności, hierarchizować potrzeby i problemy lokalne według ważności i wykonalności, określić na czym i w jakim kierunku ma się skupić wysiłek społeczności, usprawnić zarządzanie. Etapy procesu planowania strategicznego: 1. zorganizowanie społeczności - wybór liderów oraz ewentualne ustanowienie partnerstwa publicznoprawnego poprzez powołanie grupy inicjatywnej (np. komitetu planowania bądź forum rozwoju); dokooptowanie ekspertów oraz przedstawicieli urzędu gminy uzyskanie poparcia przez wszystkich partnerów społecznych 2. charakterystyka gminy i jej potencjału gospodarczego - analiza statystyczna w ujęciu dynamicznym na tle innych gmin, powiatu, województw 3. analiza SWOT – OTOCZENIE WEWNĘTRZNE - mocne i słabe strony; OTOCZENIE ZEWNĘTRZNE (KONKURENCYJNE) - szanse i zagrożenia 4.określenie WIZJI i MISJI gminy 5. identyfikacja najważniejszych – obszarów problemowych 6. sformułowanie celów strategicznych, wyodrębnienie celów (zadań) operacyjnych i szczegółowych oraz opracowanie zasad ich rozwiązania 7. opracowanie harmonogramu działań z uwzględnieniem miejsca, czasu, środków rzeczowych i finansowych oraz osoby bądź organizacji odpowiedzialnej za realizację celów 8. opracowanie tekstowe i przyjęcie strategii 9. Wdrażanie 10. monitoring, aktualizacja, ocena. Analiza kosztów i korzyści: Procedura oceny celowości realizacji projektu poprzez porównywanie korzyści i kosztów. Audyt: Ogół działań, poprzez które uzyskuje się niezależną ocenę funkcjonowania instytucji, legalności, gospodarności, celowości, rzetelności; audyt jest zazwyczaj wykonywany przez odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio kierownikowi instytucji lub przez podmiot zewnętrzny. Beneficjent końcowy: podmioty określone w art. 9(1) rozporządzenia nr 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego ogólne przepisy w sprawie funduszy strukturalnych (Dz. Urz. WE L 161 z 26.06.1999). Dla Priorytetu 2 i Działania 3.4 Beneficjenci końcowi pełnią rolę Instytucji Wdrażających w rozumieniu ustawy o Narodowym Planie Rozwoju (= gmina jako instytucja). Beneficjent ostateczny: osoba, instytucja lub środowisko (grupa społeczna) bezpośrednio korzystająca z wdrażanej pomocy. Beneficjentem ostatecznym jest GRUPA DOCELOWA, o której mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia l lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (Dz. U. Nr 166, poz. 1745). Beneficjenci ostateczni konsumują katalog Grup Docelowych o których mowa w załączniku do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia l lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004-2006 (Dz.U. Nr 166, poz. 1745) – (= społeczność gminy). Cele: określenie w fazie wstępnej przygotowania projektu, planowanych efektów, jakie ma przynieść dane działanie o charakterze publicznym. Cel generalny: cel określający perspektywę, w której pomoc ma zostać udzielona, w tym ogólną strategię pomocy, a także niektóre cele szczegółowe. Cel horyzontalny: jest wyznaczony dla wszystkich projektów realizowanych w ramach jednego programu. Cel strategiczny: cel określony w szerszej perspektywie sektorowej, regionalnej lub krajowej, do której ma się przyczynić realizacja projektu. Cele strategiczne są przedstawione w przeliczeniu na oddziaływanie - np. 20% spadek stopy bezrobocia w grupie długotrwale bezrobotnych. Cel operacyjny: precyzyjnie oszacowany cel w konkretnym obszarze działań, który służy osiągnięciu celu szczegółowego. Cele te są przedstawiane w przeliczeniu na produkt - np. dostarczenie szkoleń (obsługa piły tarczowej) dla długotrwale bezrobotnych. Analiza SWOT (SWOT analysis): metoda pozwalająca przeanalizować atuty i słabości regionu/gminy/miasta wobec szans i zagrożeń stwarzanych przez otoczenie. Skrót SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich stów: strenghts (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagrożenia). Zakres przedmiotowy analizy SWOT: Kapitał fizyczny: budynki, drogi maszyny, sieć przekaźnikowa, infrastruktura komunalna. Kapitał finansowy: zasoby gotówki, akcje, obligacje, itp. Kapitał informacyjny: zasób informacji dostępny lokalnej społeczności, bazy danych możliwe (dostępne, aktualne, wiarygodne) do wykorzystania. Kapitał przyrodniczy: jakość klimatu, rzeźba, gleby, różnorodność biologiczna, stan środowiska. Kapitał kulturowy: dziedzictwo kulturowe, zabytki, przekaz kulturowy, zwyczaje i obyczaje, tradycja, wierzenia, kulinaria, tradycyjne formy uprawy i hodowli. Kapitał ludzki: ludzie – stan zdrowia, wykształcenie, poziom zamożności, poziom bezrobocia. Kapitał społeczny: współpracujący ludzie, aktywność społeczna, zaufanie, emocje, więź z regionem, miejscowością, stowarzyszenia, lokalni liderzy. Typy metodologiczne w budowie strategii 1.Egzogeniczny: rozwój oparty na gospodarce surowcowo-przemysłowej i eksploatacji rolnictwa (preferencja obszarów o najwyższej efektywności). Stosowany gdy dominującą rolę odgrywają świadczenia na rzecz gospodarki narodowej z niezbędnymi zabezpieczeniami w sferze społeczno-gospodarczej. 2.Samorozwojowy: wykorzystywane są walory środowiska przyrodniczego, istniejące zainwestowanie, zdolności produkcyjne oraz samorządność terytorialna. Stosowany gdy celem jest wykorzystanie szans oraz likwidacja zaniedbań poprzez inicjatywność lokalną i wykorzystanie środków własnych. Obszary strategiczne to priorytetowe kierunki działań, stanowiące podstawę i wytyczające granice, w ramach których definiowane są cele i zadania. Obszary strategiczne można zdefiniować różnymi drogami, np. poprzez analizę diagnozy stanu uwarunkowań rozwojowych gminy lub wyróżnienie szczególnych problemów gminy. Ocena realizacji to: spójny i przejrzysty zestaw zasad i kryteriów umożliwiający określenie stopnia realizacji programu oraz sformułowanie zaleceń i wniosków dotyczących dalszych działań. Strategia rozwoju kraju - podstawowy dokument strategiczny określający cele i priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbliższych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić , nadrzędny, wieloletni dokument strategiczny rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Stanowi punkt odniesienia dla innych strategii i programów rządowych oraz strategii opracowywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nie jest dokumentem wymaganym przez Komisję Europejską; informacyjnie przekazywana Komisji Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko: rozumie się przez to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: a) uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, b) sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, c) uzyskanie wymaganych ustawą opinii, d) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.
n
n Korzyści strategii dla mieszkańców: aktywizacja i rozwój społeczności lokalnej; integracja społeczności lokalnej wokół wspólnych problemów, interesów i długofalowych celów; dostarczanie społeczności lokalnej skutecznego instrumentu do długofalowego zarządzania gminą; promocja gminy – miejsca zamieszkania; umożliwienie wspólnocie gminnej stworzenia własnego wizerunku; Korzyści strategii dla samorządu: jasne i precyzyjne sformułowanie celów i kierunków rozwoju społecznego i ekonomicznego; wstęp do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego (oraz Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju i planów zagospodarowania przestrzennego województw); skoordynowanie i uporządkowanie działań; optymalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych, ludzkich, infrastruktury technicznej i społecznej; lepsze, skuteczniejsze zarządzanie budżetem; zwiększenie możliwości zdobywania środków zewnętrznych; STRATEGIE KIERUNKOWE: 1.Strategia proekologiczna: dążenie do zachowania środowiska przyrodniczego w możliwie najmniej zmienionym stanie. Konieczna jest eliminacja zaniedbań (infrastrukturalnych i społecznych) i podporządkowanie interesów lokalnych celom ogólnospołecznym o zasięgu ponadregionalnym. Uwarunkowanie wewnętrzne: utrzymanie niskiego zainwestowania, przy zapewnieniu minimum zaspokojenia potrzeb; Uwarunkowanie zewnętrzne: likwidacja lub efektywne ograniczenie zagrożeń środowiska Charakter bierny: minimalizuje zmiany we wszystkich sferach Þ ROZWÓJ JAKOŚCIOWY2.Strategia proosadnicza: preferuje wyraźną poprawę warunków życia ludności miejscowej połączoną z niezbędnymi gwarancjami w zakresie ochrony środowiska. (Zasoby środowiska są wykorzystywane do osiągnięcia korzyści społecznych) Cechy charakterystyczne :przewaga rozwoju lokalnego i ograniczenie świadczeń na rzecz regionu i kraju, maksymalne wykorzystanie uprawnień władzy lokalnej, wykorzystanie możliwości gospodarczych każdej jednostki osadniczej. Strategia czynna: radykalna poprawa sytuacji przy mobilizacji środków wszelkiego typu (społeczno-ekonomicznych) ROZWÓJ ILOŚCIOWY. STRATEGIE CELOWE: 1.Strategia osłonowa: ochrona najcenniejszych wartości materialnych i zapewnienie odpowiedniego poziomu życia grup ludności ekonomicznie najsłabszych. Główny cel: osiągnięcie i utrzymanie minimum społecznego, przetrwanie poszczególnych zakładów pracy i gospodarstw rolnych; przewaga działań administracyjnych nad inicjatywą oddolną. Źródło finansowania: budżet lokalny i dotacje celowe. 2.Strategia restytucyjna: p referuje aktywność społeczną, zmierza do wykorzystania szans rozwojowych. Główny cel: stymulacja działalności i przedsiębiorczości miejscowej ludności; przewaga inicjatyw społecznych i indywidualnej przedsiębiorczości nad administracją. Źródło finansowania: środki własne, kredyty. Wizja to przyszły stan, do którego gmina zmierza. Zamierza się go osiągnąć, kiedy zrealizuje się wszystkie zadania i osiągnie wszystkie postawione cele. Rzeczywistość, do której się dąży, realizując dany program czy strategię. Misja Up we Wrocławiu: Uniwersytet Przyrodniczy, w poszanowaniu prawdy, godności człowieka, wolności nauki, kształtowaniu poczucia odpowiedzialności i solidarności społecznej, przygotowuje przyszłe elity społeczne – ludzi światłych, o rozległych horyzontach, świadomych swych przekonań, ale rozumiejących i respektujących światopogląd innych. Kształtuje nie tylko umysły studentów, ale także ich charaktery i właściwe postawy twórcze, przekazując im zarówno wiedzę, jak i umiejętności. Wiedzę przekazują najlepiej ci, którzy ją jednocześnie rozwijają, zaś umiejętności ci, którzy sami je zdobyli w praktyce.
gospodarka9