Opieka nad noworodkiem po urodzeniu – techniki i procedury
Długość trwania hospitalizacji
• zwykle około 3 dni,
• nie krócej niż 24 godziny, (niezbędne do wykonania szczepień określonych przez kalendarz szczepień).
Postępowanie z noworodkiem na sali porodowej
• Sala porodowa powinna być ogrzana. Zalecana temperatura 24 – 26,5ºC.
W wyposażeniu powinien znajdować się termometr do pomiaru temperatury otoczenia.
• Konieczny jest stały dostęp do będącego w gotowości stanowiska resuscytacyjno – zabiegowego (promiennik – inkubator otwarty).
Na promienniku powinien znajdować się gruby materac - min. 2,5cm – ogrzany!
• Wyciszyć salę porodową ze zbędnego hałasu, ograniczyć liczbę osób do minimum.
• Zmniejszyć oświetlenie, nie kierować strumienia światła na twarz noworodka.
Czynności które należy wykonywać to:
• odśluzowanie noworodka tylko w wybranych przypadkach (trudności w oddychaniu, zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych), przy użyciu jałowego cewnika dołączonego do ssaka, unikać głębokiego i częstego odsysania – pobudzenie nerwu błędnego – bezdech, bradykardia.
• ocena skuteczności oddychania (osuszenie, odessanie, pobudzenie przez dotyk wspierają prawidłowy oddech, podaż tlenu).
Działania szkodliwe:
Działania które dawniej były stosowane w ramach stymulacji
dotykowej u noworodków z bezdechem – mogą szkodzić i nie
powinny być stosowane.
• Opukiwanie pleców ------stłuczenia
• Ściskanie klatki piersiowej -----złamania, odma opłucnowa, zespół zaburzeń oddychania, zgon
• Silny uciska na brzuch ----- pęknięcie wątroby lub śledziony, krwotok
• Rozszerzanie zwieracza odbytu ----- rozdarcie, uszkodzenie
zwieracza odbytu
• Stosowanie gorących lub zimnych kompresów lub kąpieli-----
hipotermia, hipertermia, oparzenia
• Dmuchanie zimnym tlenem lub powietrzem na twarz lub ciało noworodka ------ hipotermia
• pokazanie noworodka rodzicom stroną płci, identyfikacja,
• noworodki donoszone, urodzone w dobrym stanie należy kłaść na brzuch matki, główką skierowaną do piersi.
• noworodka należy okryć jałowymi, ciepłymi pieluchami,
• odpępnienie (przy podejrzeniu o konflikt serologiczny lub przy zamartwicy należy natychmiast odpępnić noworodka – dłuższy kikut pępowiny ok. 8 – 10cm,
• ocena stanu noworodka wg. Skali Apgar,
• przekazanie dziecka do kącika noworodkowego.
Pobieranie badań z pępowiny
• badanie grupy krwi i czynnika Rh,
• badanie odczynu Coombsa u matek Rh ujemnych,
• badanie w kierunku wykrycia infekcji (kiła, toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia,
• badanie gazometryczne (PaO2, PaCO2,pH)
Oznakowanie noworodka po urodzeniu
• Jest to czynność o podstawowym znaczeniu i powinno się ją wykonać natychmiast po urodzeniu, przed odpępnieniem.
• Na lewym przedramieniu należy umieścić plastikową opaskę z karteczką na której zapisuje się: nazwisko i imię matki, płeć dziecka, data i godzina urodzenia.
• Przed założeniem opaski matka powinna sprawdzić dane dziecka zapisane na opasce.
• Przykładowe wypełnienie opaski: Kowalska „C” Anny ur. 20.11.2008r, godz. 10.30, m.c. 3500g, dł. 56cm.
• Opaski nie wolno zdejmować podczas pobytu dziecka na oddziale.
• Przy wypisie do domu noworodek powinien mieć opaskę na przedramieniu.
Ocena stanu noworodka
Wstępna ocena – na sali porodowej:
• adaptacja noworodka po urodzeniu – oddychanie, krążenie,
• istnienie wad wrodzonych,
• urazy okołoporodowe.
Skala Apgar:
• Ocena w 1, 5, 10 minucie,
• 10-8 pkt – stan dobry,
• 7-4 pkt – stan średni,
• 3 -0 pkt – stan ciężki
Ocena stanu noworodka – skala Apgar
Przekazanie noworodka do kącika noworodkowego
• Układa się dziecko w pozycji drenażowej – główka niżej niż tułów – ewakuacja ewentualnej wydzieliny.
• Nie kąpie się dziecka.
• Należy osuszyć skórę dziecka z wód płodowych ogrzaną pieluszką.
• Należy zaopatrzyć kikut jałowym opatrunkiem, zastosować octenisept.
Zabezpieczenie pępowiny
• Na kikut pępowiny zakłada się jałowy zacisk w odległości 2-3cm od pierścienia pępkowego.
• Zaopatrzyć kikut jałowym opatrunkiem – 6-12h.
• Po założeniu zacisku i odcięciu zbywającej części sprawdzić naczynia pępowinowe.
• Należy sprawdzić czy zacisk obejmuje pępowinę w całości.
• Zacisk może być zdjęty w 2 dobie życia.
• Kikut pępowiny odpada 10 – 14 doby.
Pomiary ciała
• masa ciała,
• długość ciała,
• obwód główki,
• obwód klatki piersiowej,
• obwód brzuszka,
• długość SI.
Profilaktyka zakażenia spojówkowego.
Nie później niż 30 minut po porodzie należy
wykonać:
• Zabieg Credego – zakroplenie do worka spojówkowego 1% azotanu srebra jako profilaktyka rzeżączkowego zapalenia spojówek.
• Podanie 0,5% maści - erytromycyny, 1% maści – tetracykliny.
Pielęgnowanie i obserwowanie dziecka w oddziale noworodkowym
• Po upływie 2 godzin od porodu noworodek wraz z mamą przekazany jest do oddziału noworodkowego.
• Przyjmując dziecko należy zwrócić uwagę na:
n Tożsamość noworodka.
n Ocenić stan noworodka: otarcia, zabarwienie skóry, krwiaki, znamiona, oddanie smółki.
n Sprawdzić zabezpieczenie kikuta pępowiny.
n Ocenić interakcję matka – dziecko (dla zapewnienia bezpieczeństwa dziecku).
System organizacji oddziału – rooming-in.
Sprzyja to:
• karmieniu noworodka wg. potrzeb,
• pogłębieniu więzi matka-dziecko,
• poznawaniu reakcji i potrzeb,
• edukacji matek.
Początkowo czynności pielęgnacyjne wykonuje położna ( matki po cięciu cesarskim).
Obserwacja :
• oddechy,
• zabarwienie skóry,
• zabarwienie błon śluzowych,
• zmiany skórne (otarcia, odparzenia, potówki, wysypka, odczyny ciążowe),
• ciepłota ciała,
• kikut pępowiny, odruchy,
• oddawanie moczu, stolca,
• zachowania i reakcja na bodźce zewnętrzne.
Czynności higieniczne:
• kąpiel,
• toaleta kikuta pępowinowego,
• pielęgnacja pośladków, noska, uszu,
• zmiana pieluszki, zmiana ubranek,
• obcinanie paznokci, spacery,
Karmienie: piersią (przeciwwskazania), sztuczne,
Stymulacja rozwojowa: masaż itd.
Szczepienia
Przed upływem 12 godzin (24) od porodu należy
zaszczepić noworodka przeciwko:
n WZW – wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Szczepienie przeprowadza się w 3 dawkach, 0,2,6 miesiącu życia – domięśniowo w udo.
n BCG – gruźlica – śródskórnie, w zewnętrzną 1/3 górną część lewego ramienia.
Dziecku matki Hbs (+) należy podać immunoglogulinę anty – Hbs.
Przeciwwskazania:
• szczep. przeciw WZW B (choroba z podwyższoną temperaturą, nadwrażliwość na składniki szczepionki, nie wyrównany stan kliniczny),
• szczep. przeciw gruźlicy (wcześniactwo m.c <2000g, poród przed 32 t.c., ciężki uraz okołoporodowy, konflikt serologiczny, zakażenie potwierdzone badaniem bakteriologicznym, ostre stany chorobowe).
Profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt
• u noworodków z m.c.<1500g - 0,3mg im,
• u noworodków z m.c. >1500g - 0,5mg im. lub 2mg doustnie,
• noworodki z grupy ryzyka (poród zabiegowy, zamartwica, hipotrofia, zespół aspiracji smółki, leki u matki [karbamazepina, fenytoina, barbiturany, cefalosporyny, rifampicyna, pochodne kumaryny]) – 0,5mg im.
• noworodkom karmionym tylko pokarmem matki po ukończeniu 2 tygodnia życia podaje się doustny preparat witaminy K (Vita K) aż do ukończenia 3mż. w dawce 25 mikrogramów na dobę -1ml.
• noworodkom karmionym piersią z przewlekającą biegunką, przedłużającą się żółtaczką, przejściową cholestazą – 50 mikrogramów na dobę.
TESTY PRZESIEWOWE WYKONYWANE U NOWORODKÓW
Test przesiewowy – wstępna identyfikacja chorób, zaburzeń lub wad (nierozpoznanych dotychczas) uzyskanie szybkich metod badania.
Cel stosowania testów przesiewowych:
• wczesne wykrycie zaburzeń – leczenie zaburzeń w okresie gdy można odwrócić proces chorobowy,
• zahamowanie tempa rozwoju zaburzeń.
Rodzaje i terminy testów przesiewowych wykonywanych u noworodków:
• Zaburzenia rozwoju somatycznego: pomiar masy ciała, długości ciała , obwodu głowy i klatki piersiowej; 0- 4 doba,
• Wrodzona dysplazja stawów biodrowych; 0-4 doba,
• Zaburzenia słuchu; od 1 doby,
• Fenyloketonuria (test bibułowy) od 48 godz. życia
• Wrodzona niedoczynność tarczycy (test bibułowy) od 48 godz. życia,
• Mukowiscydoza; od 48 godz. życia,
• Wnętrostwo; od urodzenia,
• Zaburzenia widzenia; 3 tydzień,
• Usg. głowy przezciemieniowe; do 1 miesiąca życia.
Zaburzenia w rozwoju somatycznym
W celu wykrycia zaburzeń rozwoju somatycznego dokonuje się pomiarów:
• masy ciała,
• długości ciała,
• obwodu głowy,
i porównuje powyższe pomiary w stosunku do wieku płodowego.
W oparciu o badanie dużych populacji noworodków opracowano siatki centylowe uwzględniając urodzeniową masę ciała, długość ciała, obwód głowy.
...
anik1301