Nr psalmu

Budowa,

cechy charakterystyczne

Treść

Cytat

Część pierwsza

1

5 strof po 4 wersy[1]; znacząca metafora: dobry człowiek jest niczym drzewo porzeczki – nie traci liści i przynosi owoc. Źli ludzie są zaś jak plewy.

Szczęśliwym jest człowiek, który nie przebywa w gronie złych ludzi i nie podąża ścieżką grzechu. Taki człowiek stara się zawsze żyć w zgodzie z przykazaniami Boga. Zły człowiek nie zna wstydu i przez to nie zasłużył na osiągniecie szczęścia, czeka go pohańbienie przed sądem.

Pan bowiem sprawiedliwych na wszelki czas broni,/A przewrotne, złe ludzi cicha pomsta goni.

2

9 strof po 4 wersy; mnogość pytań retorycznych i wykrzyknień – duże nacechowanie emocjonalne.

Książęta możni i królowie buntują się przeciwko Panu – nie akceptują wybranego przez Niego władcę. Bóg widzi to z wysokości i kpi z buntowników. Krzyżuje ich szyki i na Syjonie stawia króla niezwyciężonego. Wybraniec wypowiada się, że dzięki niemu świat pozna boskie wyroki. Przytacza także słowa Boga, które legitymizują władzę nowego króla. Następnie pojawia się apostrofa do władców, aby bali się i szanowali Pana (także jego decyzje).

Gniew Jego kiedy wspłonie, to szczęśliwy/Tylko, kto w Nim swą nadzieję położył.

3

5 strof po 4 wersy;

Podmiot liryczny ubolewa, że wielu ludzi zebrało się przeciwko niemu. Jego wrogowie twierdzą, że zwątpił w Boga. Jednak on zwraca się do Pana pełen wiary. Bóg obdarza łaską tego, kto się zwróci do niego z potrzebą. Stoi na straży bezpieczeństwa i pogromi przeciwników. Wszystko dobro pochodzi od niego, także zdrowie i ratunek w trudnych chwilach.

Od ciebie wszystko dobre na świecie mamy,/Którzy się kolwiek ludem Twym ozywamy.

4

7 strof po 4 wersy;

Podmiot liryczny wzywa Boga na świadka niewinności i błaga Go o zmiłowanie. Skarży się, że źli ludzie nastają na jego dobrą sławę. Wierzy, że Bóg go nie opuści. Zwraca się do prześladowców, że powinni mieć na uwadze Pańską bojaźń i muszą odstąpić od nieprawości. Boga nie można przebłagać dobrami materialnymi (nie baranem ani wołem), lecz czystym sumieniem.

Ja w nadzieję łaski Twej będę spał bezpiecznie,/Bo mię Ty sam, Panie mój, opatrujesz wiecznie.

5

13 strof po 4 krótkie wersy; metafora: zbroja jako pancerz łaski okalający wierzącego;

Zasmucony pomiot lir. zwraca się do Boga już od samego ranka. Potwierdza, że Pan nie lubuje się w złości, niesprawiedliwy nie jest godzien stanąć przed jego obliczem, a kłamca zostanie stracony. Podmiot ufa miłosierdziu Boga i chce stanąć przed jego obliczem. Prosi o łaskę dla siebie (bo ufa Bogu i słucha Jego słów) i o karę dla zdrajców.

A ty pomożesz każdemu/Człowiekowi pobożnemu.

6

Brak podziału stroficznego;

Bolesna apostrofa do Boga. Podmiot dramatycznie błaga o ratunek. Prosi o ulgę w cierpieniu i nawrócenie duszy. Płacze rzewnie. Odpędza od siebie złych ludzi, a Bóg wyzwala utrapione dziecko.

Bo Pan głos płaczu mego przyjął w uszy swoje/I łaskawie wysłuchał smutne prośby moje.

7

7 strof po 6 wersów; metafora: Pan łukiem lub mieczem poskromi złych;

Smutny podmiot zwraca się do Boga jako jedynego wspomożyciela w walce z wrogiem. Nawołuje Boga, aby Ten stanął przeciw niegodziwcom. Cnotliwy człowiek jest zaś w opiece Pana i zostanie osądzony wg swej niewinności.

O sprawiedliwy Sędzia, Ty Każdego/sprawnie oddzielasz wedla zasług jego.

8

8 strof po 4 wersy – w każdej strofie przerzutnia; pierwsza strofa taka sama jak ostatnia; liczne pytania retoryczne potwierdzające potęgę Boga;

Psalm pochwalny. Bóg to stworzyciel, pełen rozumu, Jego święte imię jest wszędzie znane. Podmiot chwali Boże stworzenie – niebo oraz gwiazdy i wreszcie syna człowieczego, któremu Pan dał kontrolę nad zwierzętami

Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże,/Kto się Twym sprawą wydziwować może?

9

21 strof po 4 krótkie wersy;

Podmiot zwraca się do Boga, że będzie całym sercem Go kochać i głosić Jego imię oraz chwałę. Bóg to sędzia sprawiedliwy, który z pamięci ludzkiej wymazuje imiona przeklętych. Moc Pana jest wieczna. Podmiot nawołuje innych do wysławiania i zaufania Bogu, który jest obrońcą wsłuchanym w lament wiernych poddanych.

Nie darmo Bóg sprawiedliwy/Po wszytki wieki słynie.

10

12 strof po 4 długie wersy;

Podmiot żali się Bogu, że czuje się opuszczony przez Niego. Zły człowiek lubuje się w obrażaniu Pana, pokusach ciała. Bluźni, nie przejmuje się sądami Pana. Jest niczym zbój, który wmawia innym, że Bóg opuścił żyjących. Podmiot nawołuje Pana, aby ukrócił swą cierpliwość względem niepobożnego.

Broń siroto, broń upadłych.

11

Budowa nieregularna, utwór krótki;

Bóg wszystko widzi i nie sposób uciec przed jego wzrokiem – okiem łaskawym opatruje dobrych ludzi.

Bo będąc sprawiedliwym sprawiedliwość miłuje.

12

4 strofy po 4 wersy;

Podmiot wyraża pogardę dla ludzi fałszywych i pochlebców. Przeciwstawia im Boga, którego słowa są szczere i czyste. Prosi Go o wybawienie od ludzi zdradliwych.

Powstanę ja – powiada – na ratunek smutnych/A wyrwę je z niewolej tyranów okrutnych.

13

4 strofy po 4 wersy; liczne pytania retoryczne uwydatniające wątpliwości podmiotu lirycznego;

Podmiot pyta Boga jak długo jeszcze będzie cierpieć i kiedy ujrzy Jego oblicze. Prosi o wysłuchanie próśb, rozświetlenie ciemności i pomoc w zmaganiach z wrogiem. Kończąc podmiot wyraża zaufanie miłosierdziu Bożemu i chęć głoszenia chwały Jego imienia.

Dokąd duszę moję frasunki trapić będą, Ojcze dobrotliwy?

14

6 strof po 4 wersy;

Psalm to swoista historyjka o głupim, który stwierdził, że nie ma Boga. Ludzie zapomnieli o Nim i pogrążyli się w rozpuście, np. obżarstwie i złościach. Ale Pan czuwa nad dobrymi i złych ogarnie trwoga.

Ale Pan każdego broni,/kto się pod cień Jego skłoni.

15

Brak podziału stroficznego;

Następuje wyliczenie wszystkich cnot, jakie powinien posiadać człowiek niewinny, który może zamieszkać w Bożym pałacu. Miłuje sprawiedliwość i ma czyste serce, szanuje bliźniego i nie bogaci się na cudzej krzywdzie. Pomocny nie daje fałszywego świadectwa.

-

16

9 strof po 4 wersy – w każdej strofie przerzutnia; podmiot liryczny jest radosny i pełen entuzjazmu;

Wyraz wiary w Boga, oddanie się Jego służbie. Pogarda Bogów fałszywych. Człowiek wierzący jest szczęśliwy i ufa Panu, który pokazuje jak żyć i stale pomaga człowiekowi. Bóg jest prawdziwą rozkoszą, otuchą.

Pan część mej nagrody.

17

14 strof po 4 wersy;

Podmiot skarży się Bogu i błaga Go o sprawiedliwy sąd. Mówi, że omijał ścieżki niegodziwe, w sercu jego tylko cnota. Prosi o Boże miłosierdzie, którego już kiedyś doświadczył. Chce żyć w nadziei Pana – to pomoże zwalczyć złych, którzy są jak lwy.

A mnie racz jako źrzenice bronić/I cieniem swoich skrzydeł zasłonić.

18

Brak podziału stroficznego; jeden z obszerniejszych psalmów.

Wyraz miłości do Boga. Bóg jako zamek i twierdza. Obrona Boga niejednokrotnie wyzwoliła podmiot liryczny z opresji. Następuje opowieść o Bożym gniewie gromiącym niewiernych – trzęsienie ziemi, ogień z nieba, grad. Sprawiedliwy zostanie wybawiony. Pochwała Boga. Podziękowanie za siłę i odwagę, zwycięstwo w walce. Bóg okazał wielką łaską Dawidowi i jego potomstwu udzielając licznych błogosławieństw.

Wybawił mię, bom u Niego nie jest wzgardzon.

...