ZBIÓRKI W TERENIE.pdf
(
282 KB
)
Pobierz
Broszura metodyczna
z b i ó r k i
w t e r e n i e
czyli
poradnik dla drużynowego
opracowany gdzieś w Łodzi
Mili drużynowi, przyboczni i wszyscy inni czytelnicy!
Trzymacie oto w rękach drugą część broszury metodycznej
- tym razem traktującą o zbiórkach w terenie. Znajdziecie tu trochę teorii związanej
z przygotowaniem i organizacją zbiórek terenowych, m.in. przypomnienie
zasad dobrej zbiórki
i
kryteriów doboru form pracy
,
a także kilkanaście przykładów gier terenowych, biegów i zwiadów.
Większość z nich jest z życia wzięta, a więc sprawdzona.
Naśladownictwo jak najbardziej dozwolone!
W końcowej części broszury znajdziecie kilka słów o organizacji biwaku, rajdu i
wycieczki.
Mam nadzieję, że broszura ta, podobnie jak część pierwsza,
przyda Wam się w pracy z drużyną
i nie opędzicie się od harcerzy zafascynowanych mapą, busolą i hasaniem po lesie.
Podziękowania dla pomysłodawców zbiórek!
zbiórki w terenie
SZCZYPTA TEORII
SŁÓW KILKA O KRYTERIACH DOBORU FORM PRACY
...................................................................
3
A ZASADY DOBREJ ZBIÓRKI W LESIE...
...................................................................................................
4
O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ
..........................................................................................................................
5
BHP..................................................................................................................................................................................................5
PRZYGOTOWANIE ZBIÓRKI..........................................................................................................................................................5
NIESPODZIANKI..............................................................................................................................................................................6
GRA TERENOWA
...................................................................................................................................................
6
GRY W LESIE / W PARKU
....................................................................................................................................
7
ŚLADAMI ALEKSANDRA KAMIŃSKIEGO (1) ..............................................................................................................................7
Z POEZJĄ I TERENOZNAWSTWEM ZA PAN BRAT (2)..........................................................................................................8
AZYMUTY BEZ BUSOLI (3)...........................................................................................................................................................9
TROPIĄC BADEN-POWELLA (4)....................................................................................................................................................9
ZDOBYWAMY ZAMEK (5)............................................................................................................................................................10
GRY W MIEŚCIE
..................................................................................................................................................
11
SAMARYTANKA Z DR QUINN (6)................................................................................................................................................11
POSZUKIWANY, POSZUKIWANA (7)..........................................................................................................................................11
GRA "ŚPIEWANKOWA" (8)...........................................................................................................................................................12
GRY NOCNE
..........................................................................................................................................................
12
ORION NAS WZYWA (9).............................................................................................................................................................12
WBREW REGUŁOM (10).............................................................................................................................................................13
SZUKAMY SŁONIA (11)................................................................................................................................................................14
BIEG HARCESKI
..................................................................................................................................................
14
BIEG Z TECHNIK (12).................................................................................................................................................................14
UWAGA ! WERSJA TRUDNIEJSZA ! (
JUŻ
BEZ
WIERSZYKÓW
).............................................................................................................15
HERBATKA U INSTRUKTORA CZYLI BIEG Z TECHNIK W MIEŚCIE (13)..........................................................................15
ZWIAD
....................................................................................................................................................................
16
CO NOWEGO ? (14)......................................................................................................................................................................16
CO KTO KUPUJE ? (15) ...............................................................................................................................................................16
PODRÓŻ WEHIKUŁEM CZASU (16)............................................................................................................................................17
WYCIECZKA, RAJD, BIWAK
............................................................................................................................
17
2
zbiórki w terenie
SZCZYPTA TEORII
SŁÓW KILKA O KRYTERIACH DOBORU FORM PRACY
Istnieją formy pracy, które możemy wykorzystać tylko w terenie. Są to: gra terenowa, bieg harcerski, zwiad,
rajd, biwak, wycieczka. Zastanówmy się teraz, czy są one odpowiednie dla twojej drużyny - innymi słowy przyjrzyjmy
się
kryteriom doboru form pracy
. Jak pamiętacie z części pierwszej są one następujące:
Wiek harcerzy
- nie ma ograniczeń. Zarówno "biszkopt" z klasy V, jak i 15-letni harcerz zazwyczaj tak samo dobrze
bawią się podczas gry terenowej, nie wspominając już o np. dwudniowym rajdzie z wieloma atrakcjami... Trzeba
tylko pamiętać o właściwym stopniowaniu trudności. Nie wysyłajmy pojedynczo w nocy do lasu 11-letnich
dziewczynek, które są pierwszy raz na obozie, ani nie organizujmy dla ekipy "wyjadaczy" świetlika, w którym
uczestniczyli kilkanaście razy.
Płeć
- oczywiście zbiórki w terenie nie są zarezerwowane tylko dla drużyn męskich ! Dziewczyny - również te
młodsze - świetnie sobie radzą i dobrze się bawią podczas gier terenowych. Trzeba jednak zawsze starać się jak
najlepiej dobrać treść i formę zbiórki do możliwości i zainteresowań harcerzy - chłopakom urządzimy dłuższą i
trudniejszą ścieżkę zdrowia, więcej elementów typowo sprawnościowych, z kolei jeśli nasze harcerki interesują się
samarytanką, dlaczego nie zaserwować im tej techniki w większym zakresie? Nie traktujmy tych uwag
schematycznie: zbiórka
komandoska
nadaje się tylko dla chłopaków, a niezbyt trudną grą ze zbieraniem ziół tylko
dziewczyny będą zainteresowane. To Wy znacie najlepiej swoich harcerzy (i harcerki), ich potrzeby,
zainteresowania i możliwości.
Miejsce
- las (Las Zgierski, Arturówek, Łagiewniki), park (czasem zbyt duża liczba spacerowiczów może nam
utrudnić albo uniemożliwić zbiórkę), własna lub zaprzyjaźniona działka, osiedle - czasem zupełnie nie znamy
najbliższego otoczenia, czy też - dla uzyskania szerszej perspektywy - cała Łódź. Oczywiście to, jakie miejsce
wybierzemy zależy od celu i tematu zbiórki, jej czasu trwania, pory roku, pory dnia. Ważne jest, żebyśmy dobrze
znali dany teren - pozwoli to uniknąć niemiłych (czasem też niebezpiecznych) niespodzianek. Z drugiej strony samo
miejsce może podsunąć nam ciekawy pomysł np. na genialną grę terenową możliwą do przeprowadzenia tylko tu.
Funkcje psychiczne i fizyczne
- zbiórki terenowe są wspaniałą okazją do wyszalenia się - dlatego są tak lubiane
przez harcerzy, szczególnie tych młodszych, ale jeszcze istotniejsze jest to, że angażują wszystkie zmysły -
patrzenie, słuchanie, spostrzeganie, myślenie; łączą aktywność fizyczną i intelektualną. Na przykład podczas gry
terenowej: harcerze idą spory odcinek drogi, szukając listów muszą wejść na drzewo, przeskoczyć rów itp. Aby nie
przeoczyć żadnego listu muszą uważnie patrzeć i obserwować. Listy zawierają jakieś zadania - trzeba się nad nimi
zastanowić, przypomnieć sobie to, co się wie, znaleźć rozwiązanie zagadki. Podczas gry zastępy rywalizują ze sobą
- który najszybciej i najlepiej wykona zadania. Innym przykładem jest zwiad - załóżmy, że harcerze mają
dowiedzieć się, co dzieje się na ich osiedlu we wczesnych godzinach rannych. Muszą więc zastanowić się, z kim
można o tym porozmawiać, dotrzeć do tych osób, zdecydować, kto będzie rozmawiał, porozmawiać, zanotować
najważniejsze informacje. Jak widać, takie zadania angażują całą osobowość harcerzy, pozwalają wykazać się na
wiele sposobów. Są wartościowe wychowawczo, bo tutaj każdy może być w czymś dobry - jeden bez trudu poradzi
sobie z przejściem mostu linowego, drugi błyskawicznie rozszyfruje wiadomość.
Cele
- poprzez terenowe formy pracy możemy realizować różnorakie cele np.: nauczyć harcerzy czegoś nowego,
sprawdzić jak wykorzystują zdobyte umiejętności w praktyce, podnieść ich sprawność fizyczną, zwiększyć
zaradność życiową, umiejętność radzenia sobie w nowych sytuacjach. Poza tym, jeśli dana zbiórka ma na celu np.
zaliczenie części wymagań na sprawność albo zdobycie odznaki drużyny harcerze powinni o tym wiedzieć. Zupełnie
inaczej robi się coś, gdy wiadomo jakiemu celowi to służy.
Więzi w zespole
- podczas zbiórek w terenie - szczególnie gry i biegu - członkowie jednego patrolu współpracują
ze sobą i jednocześnie rywalizują z innymi patrolami. Musimy więc bacznie zwrócić uwagę na to, żeby nie
spowodować ewentualnych konfliktów albo zaostrzyć tych już istniejących. Gdy mamy w drużynie konflikt między
dwoma zastępami, nie będzie najlepszym pomysłem ich współzawodnictwo podczas gry. Jeśli z kolei dwóch
harcerzy w drużynie nie może dojść do porozumienia, może sprawić, żeby byli w jednym patrolu i chcąc nie chcąc
współpracowali ze sobą? Na zbiórkach w terenie możesz również poznać swoich harcerzy od zupełnie innej strony -
Kasia, która wydawała Ci się świetną zastępową marudzi po przejściu kilometra, a Franek, który zawsze roznosi
harcówkę potrafi cierpliwie czekać przy podchodzeniu. Być może okaże sie, że dotychczas zgrany zastęp nie umie
wybrać jednej osoby, która ma pełnić odpowiedzialną funkcję np. wartownika podczas obrony zamku.
Samorządność
- zbiórki w terenie wymagają od harcerzy wiele własnej inicjatywy, umiejętności radzenia sobie w
nieprzewidzianych sytuacjach, a także podejmowania decyzji. Harcerze są aktywnymi wykonawcami, jak również
przywódcami - dzielimy drużynę na sześć patroli, więc sześć osób musi sprostać roli przywódcy. Dzięki pracy w
małych grupkach (patrole) mogą wykazać się nawet ci zazwyczaj zagłuszani przez bardziej śmiałych. Zadania, jakie
harcerze mają do wykonania powinny w pewnym stopniu dawać im wolną rękę, tak żeby mogli sami zdecydować,
co robią, w jaki sposób, kto to zrobi. Daje to dużo satysfakcji, wiary we własne siły, a przez możliwość
samodzielnego wykonania choćby małego zadania bardzo uatrakcyjnia zbiórkę.
Pora roku
- w zasadzie zbiórki w terenie można robić o każdej porze roku (chyba że termometr wskazuje - 15
stopni i za oknem szaleje wichura), oczywiście zachowując rozsądek - np. zimą będą one krótsze (jest zimno,
wcześnie robi się ciemno), koniecznie trzeba pamiętać o właściwym ubraniu - sprawdzamy przed wyjściem, czy
harcerze mają czapki itd. Dobrze jest podczas takiej zimowej zbiórki mieć możliwość napicia się czegoś ciepłego.
Każda pora roku niesie za sobą inne możliwości. Zimą możemy urządzić konkurs rzeźb ze śniegu, zrobić zawody
3
zbiórki w terenie
saneczkowe albo całą zimową olimpiadę, tropić na śniegu ślady zwierząt czy zorganizować dokarmianie ptaków.
Wiosna - każdy po zimie jest trochę zgnuśniały, więc robimy zawody sportowe, wycieczkę rowerową, jest to również
wspaniała pora na obserwacje przyrody, ptaków i zwierząt, a więc też na naukę przyrodoznawstwa. Koniecznie
jedziemy na biwak, albo przynajmniej całodzienną wycieczkę. Lato - długi dzień, ciepło, dużo wolnych dni.
Praktycznie wszystkie zbiórki można robić na zewnątrz, biwak może już być pod namiotami, można też
zorganizować rajd nocny - mnóstwo wrażeń! Jesień - jak najdłużej zatrzymujemy wspomnienia z lata, więc znowu
biwak, jak najwięcej gier, wycieczek - dopóki pozwoli pogoda, można zorganizować zawody w grzybobraniu
(poprzedzone nauczeniem harcerzy odróżniania grzyby jadalnych od trujących), albo pieczenie ziemniaków. Przy
okazji - jeśli uczymy technik, róbmy to właśnie w terenie. Uczenie się węzłów, czy robienia noszy z żerdek i kangurki
w harcówce jest chyba nieporozumieniem.
I jeszcze jedna uwaga
- dzieciaki po udanej zbiórce, na której czołgały się w krzakach będą zazwyczaj szczęśliwe,
ale rodzice już mniej... Wytłumaczmy więc łopatologicznie jak ubierać się na zbiórkę w terenie.
A ZASADY DOBREJ ZBIÓRKI W LESIE...
Przypomnijmy sobie teraz
zasady dobrej zbiórki
i zobaczmy, czy sprawdzają się one również w przypadku zbiórek
terenowych.
Zasada logicznego ciągu
-
hm... wszystko co robimy (zbiórki też !!!) powinno mieć jakiś sens, czyli popularnie
mówiąc trzymać się kupy. Wyobraźmy sobie następującą zbióreczkę w drużynie młodszoharcerskiej: dziewczęta
śpiewają sobie na początek kilka ulubionych piosenek "Za naszym domem...", "Pokochajcie błazna ludzie..." i nagle
drużynowa mówi:
Wyobraźcie sobie, że jesteście grupą komandosów, których zrzucono...
. Albo inaczej: drużynowy
stwierdza:
Dzisiaj pójdziecie na grę terenową
, więc harcerze idą i znajdują kolejne listy z zadaniami:
Zmierz
wysokość tego dębu... zaklaszcz trzy razy i zakwicz jak prosiak.. w którym roku urodził się Andrzej Małkowski?...
Oj,
chyba lepiej trochę inaczej, ciekawiej i... logiczniej. Temat gry terenowej można bez problemu wprowadzić na
samym początku zbiórki, a nawet jeszcze wcześniej, np. przez odpowiednie zadanie międzyzbiórkowe (każdy
zastęp przynosi busolę), albo zapowiadając, że następna zbiórka w sobotę o 10.00 pod pomnikiem w Parku im.
Szarych Szeregów, przychodzimy w mundurach polowych. Postarajmy się również, żeby nie rzucać haseł
no to
teraz wychodzimy na grę
albo
idziemy na zwiad
. Lepiej nawiązać do: poprzedniej zbiórki, usłyszanej przed chwilą
gawędy, ostatniej piosenki itp. Podobnie zakończenie powinno współgrać ze wszystkim, co się do tej pory działo.
Jeśli gra terenowa z listami, to dobrze gdy mają one wspólną tematykę, mogą również składać się na opowieść albo
puzzle...
Zasada tempa
- w przypadku gry tempo może siadać szczególnie wtedy, gdy patrole wychodzą co jakiś czas.
Niezbędny jest wtedy dobry pomysł na zajęcie tych czekających na wyjście albo na przyjście pozostałych.
Tradycyjnie można wtedy nauczyć nowej piosenki (dobrze, jeśli związanej z tematem gry), można też dać patrolom
zadania uzupełniające do tych na trasie. Jeśli jest zima i patrole czekają w lesie na przyjście pozostałych, niegłupim
pomysłem jest ognisko, albo cały zestaw gier ruchowych, no bo po co bezczynnie marznąć? W przypadku zwiadu,
jeśli jest on częścią większej, harcówkowej zbiórki trzeba "strategicznie" skalkulować ilość czasu, bo jeśli będzie go
za dużo, bardzo prawdopodobne, że harcerze będą snuć się po osiedlu, wsi itd. i nudzić się. Ważny jest też czas
trwania całej gry - jeśli będzie łatwa i za krótka, harcerze skwitują ją
ale kicha
i może być trudno zachęcić ich do
entuzjastycznego potraktowania następnej. Z drugiej strony gra długa i po niezbyt ciekawiej trasie też nie przyniesie
dobrych efektów. Gry w ogóle lubią sprawiać niespodzianki. Zaplanowaliśmy, że przejście trasy powinno zająć
godzinę, góra półtorej, a tu po 2,5 godziny harcerzy dalej nie widać... Okazuje się, że ktoś zabrał jeden list i w
związku z tym harcerze zabłądzili. Jak zapobiec takim sytuacjom? Myślę, że najbezpieczniej jest zostawić sobie
spory zapas czasu na tego typu sytuacje awaryjne. Nic się nie stanie, jeśli harcerze wrócą do domu trochę
wcześniej, niż powiedzieli rodzicom, gorzej, gdyby wrócili dwie godziny za późno...
Zasada przemienności elementów
-
zbiórki terenowe same w sobie są urozmaicone, np. na grze: harcerze idą
wg opisu trasy, szukają ukrytego listu, biedzą się nad odczytaniem go, następnie wykonują zadanie. Po prostu nie
ma kiedy się nudzić, szczególnie jeśli liczy się czas wykonania zadań. Ważna jest jednak wielkość patrolu - jeśli
będzie za duży, dwie osoby zajmą się zadaniem, a reszta będzie się nudzić. Takiej zbiórki nie da się przeplatać
tradycyjnymi przerywnikami, czyli piosenkami i pląsami.... Dla zachowania równowagi początek i koniec zbiórki
mogą być bardziej statyczne, czasem nawet powinny, żeby dać harcerzom wytchnienie. Z kolei na wycieczce czy
nawet podczas dojścia do lasu zwracajmy uwagę na możliwości fizyczne - 11-latek nie jest w stanie maszerować
tak szybko jak jego 15-letni kolega.
Zasada czegoś nowego nowego na każdej zbiórce
- bardzo wdzięczna zasada, jeśli chodzi o zbiórki w terenie.
Już samo przeprowadzenie zbiórki nie w harcówce, a np. w parku (choćby dobrze znanym) jest pewnym powiewem
nowości, nie mówiąc już o terenie absolutnie nieznanym i atrakcyjnym (bagna, chaszcze itp.) Trzeba jednak
koniecznie pamiętać o
bezpieczeństwie
(
!!!
) - nawet supergenialny pomysł nie jest wart realizacji, jeśli harcerzom
podczas zbiórki może się coś stać. Pamiętajmy, że jesteśmy za nich odpowiedzialni. Sama formuła pozwala na
liczne innowacje: opis trasy czy listy możemy przygotować na wiele sposobów (przykłady podam w dalszej części).
Zbiórka w terenie jest wspaniałą okazją do poznania czegoś nowego, chociażby nieznanego kawałka osiedla.
Niesie tez za sobą mnóstwo nowych sytuacji (np. harcerz musi sam podjąć błyskawiczną decyzję, czy warto od razu
spróbować zdobyć proporczyk i zaryzykować bycie złapanym, czy lepiej poczekać).
4
zbiórki w terenie
Zasada
drużynowy też jest z nami
- podczas zbiórek terenowych harcerze większość czasu spędzają sami. Rola
drużynowego sprowadza się więc do przygotowania (starannego!) zbiórki. Może on również być tajemniczą postacią
spotykaną na trasie, albo jeśli potrzebuje porcji godziwej rozrywki ukryć się w szczególnie ciekawym miejscu trasy i
obserwować zmagania swoich harcerzy. Czasem jest wręcz wskazane, żeby służył radą i pomocą w wykonywaniu
zadań np. może przed zwiadem zasugerować, gdzie można uzyskać potrzebne informacje - jeśli harcerze nie
poradziliby sobie sami, bo jeśli są w stanie to patrz punkt następny.
Zasada samodzielności i inicjatywy harcerzy
- druga wspaniale spełniająca się zasada. Zbiórki w terenie
angażują niemal wszystkie funkcje psycho-fizyczne i są znakomitą okazją do sprawdzenia swojej kondycji,
zaradności, umiejętności współpracy i właśnie wykazania się inicjatywą. Powinniśmy zawsze dawać harcerzom
zadania na poziomie, tzn. wymagające pewnego wysiłku, ale możliwe do wykonania. Mają wtedy ogromną
satysfakcję, że zdołali wykonać coś, co z początku wydawało się trudne, nabierają wiary we własne siły oraz
zaufania do innych - a przecież o to nam chodzi. Na bardziej zaawansowanym etapie rozwoju drużyny można nawet
pokusić się o to, żeby zastępy, albo pojedynczy harcerze przejmowali stopniowo organizację zbiórek terenowych, i
nie tylko tych. Jeśli drużyna pracuje zastępami, niech zastępowy organizuje gry, wycieczki i zwiady dla swojego
zastępu - na początek łatwe do przygotowania i przeprowadzenia, później coraz trudniejsze.
Zasada czterech stałych elementów
- rozpoczęcie, zakończenie - jak najbardziej, zadanie międzyzbiórkowe - jeśli
jest taka potrzeba, natomiast gawęda może być dobrym wprowadzeniem, bądź podsumowaniem, ale nie starajmy
się jej na siłę wprowadzać do planu zbiórki, bo będzie to tzw. kwiatek u kożucha.
Zasada podziału pracy między drużynowego a przybocznego
- jak najbardziej! Zbiórka w terenie, szczególnie
wymyślna gra terenowa czy bieg na stopnie musi być dobrze przygotowana, bo inaczej czeka nas klapa. Oznacza
to oczywiście dużą ilość czasu i pracy, i każdy przyzwoity przyboczny nie zostawi swojego drużynowego samego, a
żaden drużynowy nie pozbawi przybocznego możliwości poznania kolejnego tajnika prowadzenia drużyny pt.
przygotowanie zbiórki w terenie. Przygotowując cokolwiek w ekipie dwu- lub trzyosobowej mamy co najmniej dwa
razy więcej pomysłów, a poza tym łatwiej uniknąć błędów typu: niezgodna z rzeczywistością liczba parokroków,
pomyłka w opisie trasy czy szyfrowaniu. Więcej uwag o tym, co należy zrobić przed zbiórką znajdziecie w dalszej
części.
Zasada niespodzianki
- łatwa do zastosowania, np. dziwna postać na trasie, nieoczekiwane miejsce zbiórki czy też
samo wyjście w teren. Poza tym tzw. samo życie czyli pogoda lub nieoczekiwane pomysły harcerzy mogą
niespodziewanie urozmaicić albo zupełnie zmienić przebieg zbiórki. Jak zapobiec niemiłym niespodziankom - w
następnym rozdziale.
O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ
BHP
Organizując zbiórki w terenie szczególnie musimy zwrócić uwagę na zasady
bezpieczeństwa i higieny pracy
.
Harcerzom działającym na własną rękę w nieznanym terenie różne, niekoniecznie dobre pomysły mogą przyjść do
głowy, tak więc ograniczmy do minimum potencjalne niebezpieczeństwo.
Pamiętajmy o rozsądnym wybraniu miejsca - park, w którym wieczorem zbierają się ekipy pijaczków, zamarznięty
staw, bagna, park lub las, w którym pełno jest śmieci, potłuczonych butelek itp., ruchliwe skrzyżowanie, droga
wylotowa czy szosa nie są szczęśliwym pomysłem.
Zbiórki w terenie zazwyczaj trwają dłużej - czasem do 3, 4 godzin, a niekiedy cały dzień. Trzeba więc zaczynać je o
sensownej porze (a nie np. w zimie o 16.00) i zawsze informować rodziców, kiedy zbiórka się skończy. Jeśli
planujemy zbiórkę całodzienną, przypomnijmy harcerzom o kanapkach - na głodnego nikt się dobrze nie bawi.
Zadania, jakie harcerze mają do wykonania nie powinny prowokować do niebezpiecznych zachowań (opisz widok
ze słupa), wchodzenia na budynki, urządzenia, wysokie drzewa, wchodzenia do wody, poruszania się poboczem
autostrady itp.
Bardzo fajnym zakończeniem gry, biegu, wycieczki jest ognisko - trzeba pamiętać, że zawsze należy poinformować
leśnictwo i starannie ognisko po zbiórce zagasić.
Bądźmy realistami, jeśli chodzi o możliwości fizyczne harcerzy - wycieczka, po której pamiętają tylko, jak bardzo byli
zmęczeni na pewno nie była udana...
Jeśli jesteś drużynowym, a nie skończyłeś jeszcze 18 lat, pamiętaj, że zawsze na zbiórkach terenowych powinien
towarzyszyć wam pełnoletni opiekun - niekoniecznie musi być harcerzem (np. starszy brat).
PRZYGOTOWANIE ZBIÓRKI
Każda zbiórka - szczególnie terenowa - musi być dokładnie przygotowana, bo inaczej czeka nas klapa. Na początku
musimy uświadomić sobie, jaki jest cel zbiórki, co chcemy dzięki niej osiągnąć, co ma ona dać nam, a co drużynie.
Na przykład przed hufcową imprezą na orientację chcesz sprawdzić, jak Twoi harcerze radzą sobie w terenie, albo
jest to jedna z pierwszych zbiórek po wakacjach i chcesz, żeby nowe dzieciaki przeżyły coś niepowtarzalnego, żeby
chciały związać się z drużyną na dłużej.
5
Plik z chomika:
KaroSiak
Inne pliki z tego folderu:
WYCHOWANIE NASTĘPCY.pdf
(34 KB)
WYCHOWANIE EKONOMICZNE.pdf
(516 KB)
WYCHOWANIE DUCHOWE.pdf
(327 KB)
VADEMECUM SPECJALNOŚCIOWE.pdf
(473 KB)
UCZENIE SIĘ ZAPAMIĘTYWANIE.pdf
(349 KB)
Inne foldery tego chomika:
Bajki
Blender
Camera
Elektryka
Filmiki Naszej produkcji
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin