Dariusz Zalewski - Klucz do edukacji klasycznej.pdf - Edukacja Klasyczna - Rojalizm

Klucz do edukacji klasycznej

Dariusz Zalewski

Published: 2010

Categorie(s): Non-Fiction, Education, Essays

Tag(s): "Dariusz Zalewski" edukacja klasyczna trivium Polska charakter

wychowania. Wynika to z nieskuteczności współczesnej pedago-

giki opartej na utopijnych ideologiach. Rodzice, którzy ponieśli porażkę,

stosując tzw. "bezstresowe wychowanie", zaczynająuświadamiać sobie

błędyzawartewtegotypukoncepcjach.Równieżnauczycieleiwychow-

awcy szkolni dostrzegają jałowość oraz brak realizmu tzw.

"postępowych" metod nauczania.

Efektem nadmiernej ideologizacjipedagogiki jest uniemożliwianie

spełnianiapodstawowych funkcji przez szkołę. W takiej sytuacjiosoby

bezpośrednio odpowiedzialne zakształcenie młodego pokolenia za-

czynają się rozglądać, poszukując alternatyw dlaoświatowego modern-

izmu i postmodernizmu. Alternatywą jest właśnie powrótdo edukacji

klasycznej, czyli sprawdzonych przez wiekimetod, które nie tylko

okazały się byćdobre (tzn. godziwe moralnie), ale iskuteczne.

Temat jest obszerny. Jak sam tytuł wskazuje, w tym opracow-

aniuCzytelnik zostanie wprowadzonyw zagadnienie.Zaznaczam, iż

jest toraczej osobista wizja paidei, która niekoniecznie musi się pokry-

wać z wyobrażeniami Czytelników.

Celem książki jestzaznajomieniez podstawowymi informacjami na

temat edukacji klasycznej.Każdyznajdzie w niej odpowiedźna trzy

podstawowe pytania:

1) czym właściwie jest edukacja klasyczna?

2) jakie są jej wzorce i ideały?

3) jakie są jej metody?

Mam nadzieję, że wiedza zdobyta w trakcieczytanie tego e-booka

wskażerodzicom oraz zawodowym pedagogom (nauczycielom),

nazapomniane horyzonty w wychowaniu i kształceniu młodego

pokolenie.

Wstęp

C oraz więcej rodziców poszukuje sprawdzonych wzorców i metod

nauczania i wychowania. Te metody bowiem wynikająz pewnej

specyficznej filozofii kształcenia.Muszązatem ogniskować sięwokół

określonych celów, ale teżwizji człowieka.

Źródła omawianej koncepcji znajdujemy już u pisarzy i filozofów

starożytnych, a kontynuację w tradycyjnej myśli katolickiej.Znakiem

rozpoznawczymtradycyjnej paidei jest solidne wykształcenie poparte

rozległą,merytoryczną wiedzą, a takżeznajomością

językówklasycznych (łacina, greka), dzięki którymbudowana była cy-

wilizacja zachodnia. Równocześnie akcentuje ona konieczność uprawy

ludzkiej "natury" tak, abymłody człowiek opanowałpodstawowe

popędy i ukształtował swój charakter.

Pedagogia klasyczna jest zatem zbiorem metod ukształtowanych na

gruncie klasycznej filozofii greckiej oraz chrześcijańskiej, które dążą

do usprawnieniawszystkichwymiarówżyciaczłowieka.Wefekcietego

usprawnieniajest on zdolny realizować swoje cele doczesne oraz

wieczne.

Klasyczny ideał kształcenia

Ideałem wychowawczym starożytnych Greków był człowiek moralnie

piękny ( kalokagathia ) - wszechstronnie wykształcony oraz udoskonalony

przez zdobywane cnoty i sprawności. W greckiej paidei kładziono

bowiem duży nacisk na słowo morphosis , oddawane najczęściej jako for-

mowanie i kształtowanie[por. Werner Jaeger, "Wczesne chrześcijaństwo

i grecka paideia,Bydgoszcz 2002, s.98-99]. Jego pochodzenia należy

doszukiwać się w pismach ówczesnych filozofów, a szczególnie w sys-

temie stworzonym przez Arystotelesa.

Forma” obok „aktu” była jednym z podstawowych terminów

metafizyki Mędrca ze Stagiry. To dzięki niej z materii formował się

odrębny byt. Analogicznie na gruncie paidei, dzięki kształtowaniu

poszczególnych sprawności urabiano naturę tak, by wyłonił się z niej

udysponowany do życia człowiek. Materią była natura, wzorem -

kalokagathia .

Ale ktoś, kto zmierza do pełni szczęścia musi wybiegać myślą poza

doczesność. Dopiero chrześcijańskie spojrzenie na teorie cnót nadaje jej

transcendentalny wymiar. F.W. Foerster zanotował w związku z

powyższym, że "chrześcijaństwo jest (… ) największym zdarzeniem w

Wzorce i ideały

E dukacja klasyczna jest nie tylko zbiorem określonych metod

pedagogice"F.W. Foerster, "Religja a kształcenie charaktery", brak daty

wydania]. Perspektywa wieczności sprawia, że życie ludzkie odnajduje

sens. Teraz już usprawniamy ciało i ducha, nie tylko na te krótkie, ziem-

skie chwile, ale przede wszystkim by być udysponowanym do zdoby-

wania wieczności.

Formalne i teoretyczne sprawności umysłu

Kształcenie umysłu polega na formowaniu konkretnych sprawności z

nim związanych. Sprawności te można podzielić na formalne oraz

celowe. Formalne - służą ogólnemu udysponowaniu umysłu do

skutecznego poszukiwania prawdy i są to:czytanie, pisanie, logiczne

wnioskowanie, pamięć, liczenie, sprawne posługiwanie się mową itp.

Bez nich zdobycie wykształcenia w klasycznym rozumieniu jest

niemożliwe.

Celowezaświążąsięjużzkonkretnymitreściami.Imożnajepodzielić

na sprawności umysłu teoretycznego oraz praktycznego. Wśród tych

pierwszych wyróżnia się między innymi mądrość (daje odpowiedź na

najważniejsze pytania o człowieka, prawdę, byt, Boga) i wiedzę

(teoretyczne wiadomości z danego przedmiotu). Praktyczne zaś to

sztuki, czyli umiejętności polegające na swoistej współpracy umysłu i

ciała (np. rąk) w tworzeniu rzeczy pięknych i użytecznych. W tym kon-

tekście mówi się przede wszystkim o sztukach pięknych oraz rzemiośle,

technice.

Podstawowym celem nauczania powinno być zdobycie mądrości,

która jest szczególnym rodzajem wiedzy, łączonym niegdyś z

metafizyką [o. Jacek Woroniecki, "Katolicka etyka wychowawcza, t.1,

Lublin 1986, s.339]. Nadrzęd ność mądrości w stosunku do innych

sprawności umysłu, wynika z tego, że jej zadaniem jest przeniknięcie

niezmiennych, wiecznych prawd, wpływających na życie świata i ludzi.

Dlatego już w starożytnych kulturach, a nawet wśród prymitywnych

plemion pogańskich, elity kształcono w oparciu o tradycje, wierzenia,

mity, bajki, ojczystą historię. Ów powrót do najprostszych form

&nbs;pierwotnych (… ) kultury, polityki, historii [por. F.W. Foerster,

"Stare i nowe wychowanie", Katowice 1938, s.128] sprzyja poznawaniu

niezmiennych zasad, niezależnych od epoki, dając szersze spojrzenie na

prawidła rządzące ludzkim życiem.

Obecnie w szkołach kładzie się jednak nacisk głównie na zdobycie

wiedzy. Wiedza doskonali umysł w poznaniu pewnego rodzaju rzeczy

[por. św, Tomasz z Akwinu, "Suma teologiczna. O sprawnościach", t.11,

Londyn 1965, s.96]. Dotyczy poszczególnych przedmiotów szkolnych i

powinna wspomagać rozum na drodze do mądrości. Oparta jednak na

przedmiotach matematyczno - przyrodniczych, utwierdza umysł w

pewnej mechanicystycznej wizji świata, która wdraża np. do postaw

agnostycznych [por. Piotr Jaroszyński, "Patrzmy na rzeczywistość",

Warszawa 1998, s. 126

W tradycji klasyczno-tomistycznej wyróżniano jeszcze jedną

sprawność umysłu teoretycznego - pojętność lub, jak wolą inni, inteli-

gencję (gr. sinesis ). Chodzi o błyskotliwość w myśleniu i pojmowaniu,

równoległą do prasumienia (synderezy) w moralności. I choć tę

sprawność można w pewnym stopniu wyćwiczyć, w dużej mierze ma

ona charakter wrodzony.

Praktyczne sprawności umysłu

Obok teoretycznych dyspozycji umysłu, filozofowie opisywali jego

praktyczne umiejętności zwane sztukami. Już w ramach sztuk wyzwolo-

nych wyróżniano umiejętności mówienia i argumentowania (retoryka),

pisania, czytania, logicznego rozumowania i wnioskowania (gramatyka,

dialektyka), liczenia (arytmetyka), rysowania, wykreślania (geometria),

grania na instrumentach muzycznych (muzyka).

Przyjęło się jednak dzielić praktyczne sprawności umysłu na dwie

główne grupy: sztuki artystyczne (np. rzeźbiarstwo) i techniczne (np.

budowa samochodów, szycie butów itp.). Współczesne

wytyczne ministerialne kładą co prawda silny nacisk na kształcenie

umiejętności, lecz podporządkowują je celom ideologicznym, gospodar-

czym i politycznym, zamiast ogólnokształcącym. W efekcie programy

preferują umiejętności praktyczne - kosztem mądrości, a nawet wiedzy.

Klasyczna pedagogikaakcentowała wyższość sprawności ogólnych,

umysłowych, które służyły podstawowemu rozwojowi człowieka, nad

tzw. sztukami niewolniczymi ( artes serviles ). W praktyce przekładało się

to na położeniu akcentu w pierwszej kolejności na kształcenie ogólne, a

dopiero w następnej - stricte zawodowe.

Przestawienie tej kolejności, to znaczy preferowanie przedmiotów o

charakterze praktycznym i użytecznym, owocuje: obniżeniem poziomu

intelektualnego narodu, a tym samym, np. większą podatnością na ma-

nipulacje polityczne.

Dariusz Zalewski - Klucz do edukacji klasycznej.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: