Powstała na subkontynencie indyjskim religia Sikhów liczy sobie około 500 lat co jest czasem dość krótkim w porównaniu z wiekiem innych wielkich religii o zasięgu światowym. Założyciel tej religii, Guru Nanak, chciał, aby społeczeństwo było wspólnotą ludzi pracujących na rzecz dobra wspólnego. W czasach, gdy przynależność kastowa dzieliła ludzi, a wdowy palono na stosie (zwyczaj tzw. sati), Guru Nanak głosił równość i braterstwo wszystkich, a kobietom przyznawał status taki sam jak mężczyznom.
Sikhijscy Guru twierdzili, że człowiek nie powinien wycofywać się z życia codziennego, aby dotrzeć do Boga. Ludzie powinni wykonywać swoje normalne ziemskie zajęcia, a jednocześnie powinni być czyści duchowo.
Jest wiele przyczyn tego, że Sikhizm nie zdołał pozyskać zbyt wielu wyznawców poza Pendżabem, gdzie zaczął się rozprzestrzeniać.
Piąty Guru Ardżan (ang. Ajan) polecił, aby święta Księga Sikhów była tłumaczona na inne języki, ale po śmierci Dziesiątego Guru Sikhowie zmuszeni byli walczyć o przetrwanie. Cesarze z dynastii Mogołów zaczęli prześladować wszystkich nie będących wyznawcami Islamu, w tym i Sikhów. Doszło do tego, że płacono za głowę każdego zabitego Sikha, co spowodowało ich wycofywanie się w miejsca niedostępne - góry i lasy. W takich warunkach niewielu Sikhów miało warunki do studiowania ich religii.
Po pewnym czasie opór i determinacja Sikhów doprowadziły do powstania państwa sikhijskiego pod przywództwem maharadży Randżit Singha. Po czasach muzułmańskiej nietolerancji Sikhowie mogli porzucać swoje wierzenia na rzecz Hinduizmu. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy było to, ze Święte Księgi Sikhów zostały napisane pismem języka pendżabskiego zwanym gurmukhi, które to pismo znane było przez małą grupę ludzi. Sytuacja ta spowodowała, że religia Sikhów przez długi okres nie była badana przez uczonych z Zachodu.
Pierwszą poważną pracę na rzecz Sikhów wykonał Anglik Max Arthur Macauliffe, pracujący w Pendżabie, poświęcając piętnaście lat swojego życia na przetłumaczenie GURU GRANTH SAHIBświętej księgi Sikhów, oraz szczegółowych życiorysów sikhijskich Guru. Współcześnie istnieje wiele przekładów na język angielski fragmentów Świętej Księgi oraz kompletny przekład całej Księgi dokonany przez Gopal Singha.
Pierwszym sikhijskim Guru i jednocześnie założycielem religii był Guru Nanak, który urodził się w pobliżu Lahore (obecnie w Pakistanie) w 1469 roku w bogatej hinduskiej rodzinie. Otrzymał on bardzo staranne wykształcenie. Od dzieciństwa interesował się religią doprowadziło Go to do przekonania, iż wszystkie te dogmaty i przesądy istniejące w owym czasie, składające się na ówczesne wierzenia, nie mogą być prawdziwą religią.
Biografowie piszą, iż Guru Nanak pracując jako sprzedawca w mieście Sultanpur otrzymał polecenie od Boga, aby przekazał Jego przesłanie ludzkości. Tak więc guru Nanak, w wieku około 30 lat udał się w podróż zabierając ze sobą Mardanę muzułmańskiego grajka. Guru Nanak, jako osoba tolerancyjna, miał przyjaciół należących do różnych wyznań hinduistów, wyznawców islamu itp. Był on zwolennikiem uniwersalnego braterstwa całej ludzkości oraz systemu bezkastowego.
Bóg, według Guru Nanaka, jest jeden i jest wszechobecny. Człowiek może dotrzeć do Boga przy pomocy nauczyciela-człowieka czyli Guru. Wiara w jednego Boga, który nie mógł być zrodzony, była w opozycji do ówczesnych wierzeń Hindusów w znaczną ilość bogów i bogiń niektórzy z nich byli inkarnowani w ludzkich lub zwierzęcych ciałach. Guru Nanak nie zaprzeczał istnieniu hinduskich bóstw, ale twierdził, że ich uwielbienie jest daremne, ponieważ jedynym Dawcą błogosławieństw jest Jedyny Bóg.
Guru Nanak zaakceptował ideę reinkarnacji duszy ludzkiej. Złe uczynki popełnione w poprzednich wcieleniach rzutują n a życie obecne i przyszłe jeżeli człowiek nie oczyści się ze zła, to musi przychodzić na świat w coraz to nowychwcieleniach. Według Guru Nanaka, ciało ludzkie to najdoskonalsza forma dana przez Boga człowiekowi. Po jego ewolucji w 8400000 inkarnacjach człowiek powinien odpowiedzialnie używać swej ludzkiej formy i umysłu, aby jego dusza połączyła się ostatecznie z Bogiem, jako że dusza zawiera iskrę Boskiego Światła, a celem ludzkiego życia jest ponowne odkrycie tego Boskiego źródła swej egzystencji.
Kochać Boga oznacza kochać wszystkie jego stworzenia, ponieważ wszystkie rzeczy zawierają Boską Myśl.
Jego podróże dotyczą bardzo rozległego terenu cały Pendzab, Kabul, Cejlon, Kaszmir, Mekka, Medyna, Bagdad. Twierdzi się, że odwiedził również Tybet. Pod koniec swego życia Guru Nanak wraz z grupą swoich uczniów i rodziną osiada w Kartarpur, nadając całej wspólnocie pewne ramy organizacyjne. Owa wspólnota zajmowała się, między innymi, prowadzeniem bezpłatnej kuchni dla wszystkich potrzebujących, bez względu na kastę i wyznanie. Taka kuchnia, zwana Langar, stanie się później charakterystyczną cechą każdej sikhijskiej świątyni czyli gurdwary.
W Kartarpurze Guru Nanak poznał człowieka imieniem Lechna, będącego czcicielem bogini Durgi. Wkrótce Lechna zostaje gorliwym uczniem Guru Nanaka, a w przyszłości drugim Guru sikhijskim, znanym pod imieniem Angad.Guru Nanak umiera w 1539 roku w wieku 70 lat.
Guru ten kontynuował nauczanie swego Mistrza. Przypisuje mu się spisanie Hymnów Guru Nanaka przy pomocy pisma używanego w Pendżabie czyli gurmukhi.
Amas Das został trzecim Guru w 1552 roku, gdy miał 73 lata. Przybył on do Guru Anga w wieku 61 lat, będąc o 25 lat starszy od swojego Mistrza. Służył on swemu Mistrzowi z wielkim oddaniem między innymi chodził wiele mil wcześnie rano każdego dnia, aby przynieść wody do porannej kąpieli dla Guru Angada
Czwartym Guru zostaje zięć Guru Amar Dasa, Jetha, w 1571 roku, pod imieniem Ram Dasa. Jemu to przypisuje się założenie świętego miasta Sikhów Amritsar na ziemi podarowanej Jego żonie, Bibi Bhani, przez cesarza Akbara. Guru Ram Das zmarł w 1581 roku.
Za jego kadencji, na środku jeziora Amritsar, zbudowano Złotą Świątynię, z wejściem z czterech stron, co jest symbolem tego, iż Świątynia jest otwarta dla ludzi wszystkich wyznań, ras, oraz klas społecznych. Kamień węgielny pod jej budowę położył wielki przyjaciel Guru Ardżana muzułmański sufi, Mian Mir. Następnym wielkim dziełem Guru Ardżana była redakcja Adi Granth świętej księgi Sikhów. Umieścił On w niejhymny czterech poprzednich Guru, dodając swoje własne, oraz piętnastu innych świętych.
W 1605 roku umiera cesarz Akbar, wielki przyjaciel Guru Ardżana. Nastepny cesarz, Jehangir, był człowiekiem nietolerancyjnym i fanatycznym; wreligii Sikhów widział zagrożenie dla Islamu. Konsekwencją takiej postawy cesarza było uwięzienie Guru Ardżana, który będąc torturowany, umiera w 1606 roku.
Był on synem Guru Ardżana. W sytuacji zagrożenia muzułmańskiego, Guru Har Gobind, zachecał Sikhów do rozwijania umiejętności wojskowych nie zaniedbując jednocześnie „treningu” duchowego modlitw, śpiewu oraz nauczania kontynuowanego według wcześniejszych kanonów. W czasach tego Guru, Sikhowie stoczyli cztery bitwy z wojskami cesarza, a sam Guru był przez pewien czas więziony.
Po śmierci szóstego Guru, Har Gobinda, sikhijskim Guru zostaje Jego wnuk Guru Har Rai, który sprawuje swój urząd aż do śmierci, tj. do 1661 roku.
Ósmym Guru został najmłodszy syn Guru Har Rai Har Kriszan; miał wtedy dopiero pięć lat. Po trzech latach zmarł on na ospę.
Guru ten poświęcił całą swoją energię na rozszerzanie wiary Sikhów, co wymagało ciągłego podróżowania. W czasie jego nieobecności przychodzi na świat, w Patnie, w 1666 roku jego syn Gobi Rai znany później jako Guru Gobind Singh ostatni sikhijski Guru. Była to epoka panowania cesarza Aurangzeba, człowieka nietolerancyjnego, prześladującego zarówno Hindusów jak i Sikhów. Guru Teg Bahadur odmówił przejścia na Islam, i za tę swoją niezłomną postawę został stracony przez ścięcie w 1675 roku.
Ostatnim dziesiątym Guru został Guru Gobind Rai, znany później jako Gobind Singh.
Guru Nanak wierzył głęboko w prostotę życia religijnego, ucząc, że ceremonie i rytuały religijne nie są niezbędnym dodatkiem do uwielbienia Boga. Guru Gobind Rai, będąc żołnierzem doceniał fakt, iż ludzie noszący określony ubiór, wymagany ze względów organizacyjnych, łatwiej osiągają pożądane cele i poczucie jedności. Uważał też, że nauki Dziesięciu Guru kładą wystarczający nacisk na moralne i duchowe aspekty Sikhizmu więc instytucja pojedynczego, żyjącego Guru jest zbędna.
Postanowił więc nadać Sikhom nowe ramy organizacyjne, oparte na bardziej demokratycznych zasadach. W 1699 roku Guru wprowadził nową formę inicjacji dla Sikhów, nakazując im postępowanie według ściśle określonych reguł, w tym noszenie określonego ubioru.
Działo się to podczas święta Baisakhi w mieście Anandpur. Dziesiąty Guru pojawił się przed zgromadzeniem z szablą w dłoni i bez żadnych wyjaśnień zażądał głowy prawdziwego Sikha, tj. osoby gotowej zginąć za swoją wiarę. Po tym żądaniu nastąpiła całkowita cisza nie zgłosił się nikt. Guru powtórzył swoje żądanie jeszcze dwa razy i dopiero wtedy zgłosił się śmiałek. Guru wszedł z nim do namiotu i nagle wszyscy usłyszeli łoskot, jakby upadającego ciała, a potem przed namiotem pojawił się Guru, z szablą ociekającą krwią.
Wielu Sikhów ogarnęło przerażenie do tego stopnia, że opuścili oni zgromadzenie. Znalazło się jeszcze czterech Sikhów gotowych oddać życie za wiarę. Guru brał ich kolejno do namiotu i następnie pojawiał się sam z szablą ociekającą krwią. Ci, którzy pozostali, byli przekonani, iż pięciu Sikhów, którzy weszli do namiotu, zostało zabitych przez Guru. Jakie więc było ich zdziwienie, gdy po chwili Guru wyszedł z namiotu razem z piątką Sikhów pandż pjares (Pięciu Umiłowanych) jak nazywani są dzisiaj. Byli oni cali i zdrowi.
Następnie Guru przygotował Pięciu Sikhów do obrzędu inicjacji. Zamieszał on wodę w stalowej misce obosiecznym mieczem, prosząc swoją żonę o wsypanie do niej kryształków cukru tak powstał nektar (amrit) używany do dziś. Część tego nektaru wypił każdy z Pięciu, a częścią zostały skropione ich włosy i oczy. Wahiguru Ji Ka Khalsa, Wahiguru Ji Ki Fateh” („Niech będzie pozdrowiona Boska Khalsa, zwycięzcą będzie Bóg”) musiał powtórzyć każdy z nich.
Guru Gobind Rai powiedział im, że zostały położone podwaliny pod Khalsę, czyli Bractwo Czystych. Członkowie Khalsy są sobie równi bez względu na przynależność kastową. Wtajemniczeni mężczyźni mają dodać do swojego nazwiska człon „SINGH” (LEW) i obowiązywać ich będzie noszenie tzw. Pięciu K rzeczy, których nazwy zaczynają się na literę K:
· Kesz - nie obcięte włosy
· Kanga- grzebień
· Kara- stalowa obręcz na nadgarstku
· Kirpan- krótki miecz
· Kacz - krótkie spodnie do kolan.
Guru polecił im również odmawianie odpowiednich modlitw: o wschodzie Słońca, o zachodzie Słońca oraz przed udaniem się na spoczynek. Nie wolno im było palić tytoniu, pić alkoholu, jeść mięsa zwierząt zabitych według muzułmańskiego obyczaju oraz dopuszczać się cudzołóstwa. Nie mogli obcinać włosów, ani bród. Praktykowanie hinduskich obyczajów religijnych było dalej niewskazane. Powinni zaś walczyć w obronie słusznych praw, w obronie swej religii, przeciwko tyranii nigdy dla zysku materialnego.
Po zakończonej ceremonii inicjacji Pięciu Sikhów, Guru Gobind Rai poprosił Ich o przyjęcie Go do Bractwa Czystych według rytuału, w którym uczestniczyli Oni wcześniej.
Po wypełnieniu obrzędu inicjacji Guru Gobind Rai stał się Guru Gowind Singh’iem.
Duża ilość mężczyzn i kobiet przystąpiła później do Khalsy, powtarzając rytuał wtajemniczenia, z tą różnicą, że kobiety po przyjęciu do Bractwa, dodawały człon KAUR (księżniczka) do swego nazwiska, zamiast SINGH.
Pięć K oprócz nakazu noszenia określonego ubioru, posiada też głębokie znaczenie duchowe, a także praktyczne. Nie obcięte włosy wymagają wiele uwagi i pielęgnacji oraz bohaterstwa w ich obronie. Hinduscy święci tradycyjnie mieli i nadal mają długie włosy tak więc długie włosy i grzebień odzwierciedlają dwojaką naturę Sikha wojownika i świętego.Kacz rodzaj szortów; zastąpiły one tradycyjny ubiór hinduski. Kirpan (krótki miecz) służy do obrony, a stalowa bransoletka, Kara, w kształcie koła, noszona przez Sikha na nadgarstku, przypomina o jedności z Khalsą i Bogiem.
Oprócz wymienionych już reguł postępowania, Guru Gobind Singh pozostawił Sikhom wiele innych instrukcji, pozwalających im na prowadzenie życia we wspólnocie. „Prawowierny” Sikh powinien przeznaczać jedną dziesiątą swych dochodów na cele religijne; powinien być gotowy do działań na rzecz świątyni lub wspólnoty. Zawsze powinien powtarzać Imię Boga i hymny Guru, uczestniczyć w zgromadzeniach Sikhów i generalnie preferować towarzystwo ludzi dobrych i świętych. Sikh nie może ulegać wpływom ludzi źle czyniących oraz odszczepieńców od wiary.
Jakkolwiek Guru Gobind Singh spędził większą część swego życia na walce, to także zajmował się poezją. Dwaj jego starsi synowie zginęli w walce, a dwaj młodsi zostali zamordowani przez wrogów. Guru spędzał ostatnie miesiące swego życia w Nander, w Hajderabadzie. Tu, 20 września 1708 roku zostaje ugodzony nożem przez młodego człowieka podczas spotkania z współwyznawcami.
Napastnik został zabity przez samego Guru, ale jego rana była śmiertelna śmierć nastąpiła 7 października 1708 roku. Przed swoją śmiercią Guru polecił, aby rolę Guru pełniła Granth Sahib Święta Księga Sikhów. Na Jej stronach Sikhowie powinni szukać wskazówek do rozwiązywania swoich problemów religijnych, a Khalsa powinna administrować wszystkimi sprawami życia codziennego.
Skoro Guru Granth Sahib pełni rolę żyjącego Guru, to jest traktowana tak jak Guru z najwyższym szacunkiem i uwielbieniem. Sikh zawsze kłania się nisko, zbliżając się do Niej lub oddalając się od Niej. Składa przed Nią ofiary. Księga spoczywa na poduszkach, na podium, pod baldachimem, przykryta bogato haftowaną tkaniną. Jest ona wachlowana wachlarzem czauri. Często otwiera się ją na chybił trafił i na przypadkowo wybranej stronie szuka się rozwiązania danego problemu.
Świątynia sikhijska to gurdwara. Jeden jej duży pokój, w którym znajduje się Guru Granth Sahib, przeznaczony jest do odprawiania modlitw. Przed wejściem do gurdwary należy zdjąć obuwie i nakryć głowę. Sikh zbliża się do Księgi wykonując pokłony do podłogi, składa ofiary najczęściej pieniądze i wycofuje się tyłem, twarzą będąc zwrócony do Księgi, również kłaniając się nisko.Potem zasiada on na podłodze, przy czym kobiety nie siedzą razem z mężczyznami. Każdy (kobieta lub mężczyzna) jest uprawniony do prowadzenia ceremonii religijnej.
Typowa ceremonia religijna zaczyna się od śpiewania hymnów z towarzyszeniem bębnów, fisharmonii i (czasami) innych instrumentów. Hymny są często przeplatane recytacją poezji czy przypowieściami z życia Sikhów. Ceremonia kończy się modlitwą zwaną ARDAS, odmawianą w pozycji stojącej z dłońmi złożonymi.Potem wszyscy pokłonią się przed Księgą. Po przeczytaniu końcowego wersetu z Księgi wszyscy dostaną KARAH PARSZAD słodką potrawę przyrządzoną z mąki, cukru i sklarowanego masła.
Dwie najważniejsze ceremonie w życiu Sikha to chrzest i małżeństwo. Ceremonia chrztu odbywa się nadal w formie ustalonej przez Guru Gobind Singh’a i w pewnym stopniu przypomina katolicką Pierwszą Komunię Świętą lub protestancką Konfirmację, w tym sensie, iż wprowadza ona młodego Sikha do Wspólnoty, nadając mu pełnię praw i obowiązków. Zasadniczym elementem owej ceremonii jest wypicie amritu. Małżeństwo miało duże znaczenie dla wszystkich sikhijskich Guru. Ceremonia ta i dzisiaj jest bardzo ważna. Towarzyszy jej śpiewanie wielu hymnów stosownych na tę okazję, a główną jej częścią jest czterokrotne okrążanie miejsca, w którym znajduje się Księga, przez Młodą Parę. Każdemu okrążeniu towarzyszy odśpiewanie odpowiedniej zwrotki tzw. hymnu małżeńskiego.
Gurdwara jest nie tylko miejscem odbywania ceremonii czy przechowywania Księgi, lecz także miejscem, gdzie wędrowiec może otrzymać pożywienie i dach nad głową przez kilka dni. W czasie świąt takich jak np. urodziny Guru, gurdwara staje się miejscem spożywania posiłków przez Sikhów po zakończeniu ceremonii. W religii Sikhów brak jest instytucji kapłaństwa nabożeństwem kieruje tzw. GRANTHI, osoba zajmująca się również gurdwarą. Osoba taka powinna umieć odczytać GURU GRANTH SAHIB i jest to jedyny warunek stawiany potencjalnemu kandydatowi na tę funkcję.
1
UmbraPagan