Dr Eryk Łon

„SUWERENNOŚĆ MONETARNA POLSKI CZY UNIA WALUTOWA”

Raport o euro dla NBP:

„Dlaczego Polska nie powinna wchodzić do strefy euro”

http://www.nbp.pl/publikacje/O_Euro/euro_4.pdf

Plan referatu:

1. Aspekty prawne

2. Pojęcie suwerenności monetarnej

3. Spory naukowe na temat euro

4. Argumenty za przyjęciem euro

5. Argumenty przeciw przyjęciu euro

6. Alternatywa wobec koncepcji likwidacji  polskiego złotego

1. ASPEKTY PRAWNE

* Kluczowa rola Traktatu z Maastricht:

,,Celem Unii Europejskiej jest (...) ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW) i docelowo przyjęcie jednej waluty”

* Artykuł 4 Aktu Przystąpienia Polski do UE mówi, że z dniem 1 maja 2004 r. Polska stała się członkiem UGiW z derogacją”

- Oznacza to, że po spełnieniu kryteriów konwergencji pojawia się możliwość przystąpienia do strefy euro

* Artykuł 90 Konstytucji RP mówi, że przekazanie kompetencji organów polskiej władzy państwowej organom międzynarodowym może odbyć się tylko za zgodą Sejmu i Senatu wyrażoną specjalną większością głosów lub w drodze referendum

- Konstytucja RP mówi z kolei, że w RP władza zwierzchnia należy do Narodu (art. 4, ust. 1)

* Pojawia się tu pewien spór. Spór POLSKI RZĄD kontra komisarz JOAQUIN ALMUNIA

1) Komisarz J. ALMUNIA powiedział, że jego zdaniem nasz kraj powinien podać datę wejścia do strefy euro

2) Minister Cezary Mech uważa, że nie ma sensu podawać daty, gdyż ,,debata o zagadnieniu członkostwa RP w strefie euro zakończy się referendum”

WYNIK REFERENDUM:

Albo TAK dla euro

Albo NIE dla euro

WNIOSEK:

W Traktacie Akcesyjnym nie ma podanej daty przystąpienia naszego kraju do strefy euro. Możemy więc przystąpić do Eurolandu np. w roku 2015 lub np. w roku 2115.

* Za potrzebą przeprowadzenia referendum w sprawie ewentualnego wejścia Polski do strefy euro opowiada się obecny prezydent RP prof. Lech Kaczyński

* Obecny minister finansów Jacek Rostowski był w 1999 roku współautorem artykułu, którego tytuł brzmiał ,,Suwerenność czy unia monetarna”. Minister Rostowski wybiera unię monetarną. ….

…..My możemy wybrać suwerenność, suwerenność Polski ! 

(co ciekawe, w wywiadzie Rostowski powiedział, ze jako Brytyjczyk jest przeciw euro a jako Polak za euro)

* A jakie pytanie zadać w referendum?

- warto skorzystać z dobrych wzorów

- Szwedzi zadali proste pytanie

- ogromna rola byłego prezesa Banku Szwecji – Larsa Wohlina w obronie suwerenności monetarnej Szwecji!!!

2.POJĘCIE SUWERENNOŚCI MONETARNEJ

- Suwerenność monetarna to prawo danego kraju do POSIADANIA WŁASNEGO PIENIĄDZA oraz prowadzenia WŁASNEJ POLITYKI PIENIEŻNEJ na szczeblu narodowym

* Likwidacja polskiego złotego to likwidacja dużej części suwerenności państwa

(skutek ewentualnego wejścia Polski do strefy euro)

- 2 czerwca 2008 roku członek zarządu EBC Niemiec Jürgen Stark na spotkaniu z przedstawicielami islandzkiej izby Handlu otwarcie powiedział ,,waluta jest kluczowym atrybutem suwerenności”.

- Strefa euro nie ma procedur wychodzenia.

* Ottmar Issing obecnie główny ekonomista Europejskiego Banku Centralnego: „…nie było w historii przypadku, aby unia waluta przetrwała bez utworzenia jednego państwa…”

- sformułowanie ,,suwerenna polityka pieniężna” używane jest przez nowego szefa Biura do spraw Integracji ze strefą euro prof. Karola Lutkowskiego z SGH, jest on zwolennikiem przyjęcia euro ale nawet on używa słowa ,,suwerenna” w odniesieniu do polskiej polityki pieniężnej, tym samym niejako przyjmuje, że w razie utrzymania złotego Polska zachowałaby suwerenność w dziedzinie polityki pieniężnej)

* Jerzy Pruski (obecny prezes PKO BP);

Wchodząc do unii walutowej:

- rezygnujemy z dwóch narzędzi, którymi względnie samodzielnie, dlatego że Polska jest częścią globalnej gospodarki na co zwracamy uwagę, i dlatego powiedziałem względnie samodzielnie się posługiwaliśmy. Czyli mamy suwerenność, czy samodzielność w decydowaniu o poziomie nominalnych stóp procentowych w Polsce (krótkookresowych), i to my decydujemy o tym, jaki jest system kursowy w Polsce. Te dwa mechanizmy stwarzają rodzaj pewnego bufora, który może nas zabezpieczać w sytuacji nietypowych zdarzeń, które mogą dotyczyć gospodarki polskiej, a nie całej strefy euro. I wtedy mówi się, że tego typu narzędzia są, czy mogą być efektywnym zabezpieczeniem przed tzw. asymetrycznymi szokami, które mogą zawsze się zdarzyć.”

* Pytanie: Przyjęcie euro i odrzucenie złotówki to kolejny etap osłabiania naszej suwerenności?

Sławomir Skrzypek;  To rzeczywiście utrata suwerenności monetarnej w tym zakresie, który zostaje przekazany do Europejskiego Banku Centralnego we Frankfurcie. Jednak przystąpienie Polski do Unii także było rezygnacją z pewnej części naszej suwerenności. W zamian za to otrzymaliśmy możliwości przyspieszenia rozwoju gospodarczego oraz zyskaliśmy większą wiarygodność na rynkach międzynarodowych. Dlatego tak istotna jest analiza wszystkich kosztów i korzyści tego procesu. NBP będzie w tej dyskusji uczestniczył, używając argumentów ekonomicznych. Trzeba pamiętać, że z faktu bycia w unii walutowej wynikają również określone korzyści polityczne.

(Sławomir Skrzypek, prezes NBP, wywiad ,,System jest stabilny”, dla ,,Gościa Niedzielnego”, numer 48 z 30 listopada 2008 roku)

* Ciekawa koncepcja obrony suwerenności monetarnej Polski  autorstwa Jakuba Mazura

„Likwidacja polskiego złotego likwidacja polskiego państwa” Tygodnik Głos 2002 rok

Początek tworzenia w Unii Europejskiej wspólnego państwa.

Podwalinami wspólnego państwa europejskiego są następujące czynniki: koordynacja polityki gospodarczej państw członkowskich zmierzająca do powołania wspólnego rządu oraz wspólny pieniądz i wspólna polityka pieniężna skoncentrowana we wspólnym banku centralnym Europy.

Schemat 1:

Utrata suwerenności państwa narodowego w zakresie władzy wykonawczej

Schemat 2:

Utrata suwerenności państwa narodowego w zakresie władzy monetarnej

 

Schemat 3:

Likwidacja państw narodowych w obrębie Unii Europejskiej

 

3. SPORY NAUKOWE NA TEMAT EURO

* Spór Jacek Karwowski kontra Leszek Balcerowicz

- prof. Jacek Karwowski (Katedra Finansów AE we Wrocławiu) - opowiedział się za zachowaniem przez Polskę własnej waluty narodowej

- prof. Leszek Balcerowicz – od dawna aprobuje i promuje koncepcję likwidacji polskiego złotego

* Spór prezes Balcerowicz kontra prezes Duisenberg:

- Duisenberg na Kongresie Bankowym we Frankfurcie (pisze o tym Rzeczypospolita z dnia 24.11.2001r.).

Duisenberg podkreślił, że Polska wchodząc do strefy euro utraci możliwość prowadzenia własnej suwerennej polityki pieniężnej. Ponadto Polska po likwidacji złotego i wejściu do strefy euro nie będzie mogła zastosować kursu walutowego jako instrumentu polityki wspierania gospodarki. Duisenberg zwrócił też uwagę, że unia walutowa pozbawia krajowy bank centralny innych praw. Krajowy bank centralny przestaje, bowiem być pożyczkodawcą ostatniej instancji, nie jest też suwerennym emitentem krajowego pieniądza.

- Prezes Balcerowicz:

Bulwersująca i skandaliczna była wypowiedź Balcerowicza, który nie zgodził się w omawianej kwestii z Duisenbergiem. Balcerowicz stwierdził, że im szybciej znajdziemy się w obrębie wspólnej waluty, tym lepiej. Szybsze przyjęcie euro może służyć interesowi kraju.

* Wypowiedź Welteke (byłego prezesa Bundesbanku) - interes narodowy schodzi na niższy poziom. ESBC nie bierze pod uwagę w swych decyzjach interesów narodowych

. wypowiedź Welteke - prezesa Bundesbanku na łamach Rzeczypospolitej z 25-26 maja 2002 r.

Na pytanie rozmówczyni czy prezesi Narodowych Banków Centralnych zasiadający w organach EBC kierują się interesem narodu, z którego pochodzą - odpowiada, że w żadnym wypadku nie bierze się tu pod uwagę interesu narodowego. Każdy członek EBC przy podejmowaniu decyzji w sprawie ustalania i realizowania polityki pieniężnej Unii Europejskiej powinien kierować się interesem całej strefy euro.

Welteke mówi o sobie - cytuję " nie jestem przedstawicielem Niemiec, ale niemieckiego Bundesbanku. Odpowiadam za europejską politykę pieniężną. Kiedy decydujemy o stopach, musimy analizować statystyki europejskie, a nie niemieckie. Bardzo rzadko w dyskusjach o polityce pieniężnej - dyskutanci używają słów - w moim kraju jest inflacja taka a taka. W większości przypadków w naszej dyskusji bierzemy pod uwagę tylko zagregowane europejskie statystyki"

* Zastanówmy się jaki pogląd na temat euro mają znani ekonomiści?

- Alan Greenspan (były prezes FED-u) uważa, że:

,,Decyzja w sprawie ewentualnego przystąpienia Polski do strefy euro musi być podjęta w Warszawie. Wchodzić należy gdy będzie to zgodne z interesem narodowym”

Źródło: ,,Wprost” (wywiad ze stycznia 2006r.)

-      Gary Becker (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii) uważa, że:

„potrzebna jest konkurencja między walutami”

Źródło: „Business Week”, styczeń 1996r.

* Robert Lucas (laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii) – zapytany co sądzi o Europejskiej Unii Walutowej odpowiedział, że ...